Сонгууль гэдэг нь иргэд онцгой тогтсон хэлбэрээр тєрийн албан тушаалтныг сонгох vйл ажиллагааг хэлж байгаа юм.
Сонгуулийн дvрэм бол иргэд болон тєрийн эрх хоорондын харилцааг тогтоосон, иргэд тєрийн албан хаагчийг сонгох хэлбэрээр тєрийн эрхийн хууль ёсны болохыг нотлодог дvрэм журмууд болно.
Бvгд Найрймдах Хятад Ард улсын сонгуулийн дvрэм гэдэг нь шат бvрийн Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурлын Тєлєєлєгчийг сонгох дvрмийг хэлдэг.
Шат бvрийн Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурлын тєлєєлєгчийг сонгууль, сонгон дэвшvvлэх дvрэмд энгийн орон нутгийн сонгууль, армийн ардын тєлєєлєгчийн сонгууль, засаг захиргааны онцгой район болон Тайван мужаас Бvх Хятадын Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурлын тєлєєлєгчийг сонгох, сонгон дэвшvvлэх дvрэм багтана.
Энгийн орон нутгийн сонгуулиар энгийн засаг захиргааны орон нутгийн ардын тєлєєлєгч, vндэстний єєртєє засах орон нутгийн ардын тєлєєлєгчийг сонгон гаргадаг.
(Нэг). Сонгох эрх ба сонгогдох эрх
1. Сонгох эрх ба сонгогдох эрхтэй болох
(1). Шууд сонгууль хийх сонгох эрх ба сонгогдох эрх
Бvхэл 18 нас хvрсэн Бvгд Найрамдах Хятад Ард улсын иргэн болгон нь vндэстэн ястан, арьсны єнгє, хvйс, ажил мэрэгжил, нийгмийн гарал, шашин шvтлэг, боловсролын хэмжээ, эд хєрєнгийн байдал болон оршин суух цагийн хязгаарлалаас vл хамааран сонгох ба сонгогдох эрх бvрэн эдэлнэ.
Хугацаатай хорих ял оноогдсон, хорих ял эдлэж байгаа буюу хяналтад байгаа боловч улс тєрийн эрхээ хасуулаагvй хvн, баривчлагдан хоригдож шалгагдаж заргын хэрэгт татагдаж шvvлт хvлээж байгаа боловч прокурорын газар буюу шvvхээс сонгох сонгогдох эрхий нь хасаагvй хvн, батлагаагаар хорионоос гадна шvvлт хvлээж байгаа буюу хяналтад байгаа хvн, засан хvмvvжvvлэгдэх ял эдлэж байгаа хvн, хорих шийтгэл хvлээж байгаа хvн ч сонгох сонгогдох эрхтэй.
(2) Шууд бус сонгуулийн сонгох эрх ба сонгогдох эрх
Энгийн орон нутгийн сонгуулийн явцад орон нутгийн шат бvрийн Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурлын тєлєєлєгч нь сонгох эрхтэй, гэвч сонгогдох эрхтэй хvн нь зєвхєн тухайн шатны Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурлын тєлєєлєгчєєр хязгаарлагдахгvй байдаг.
Арми дахь сяниас дээшхи шатны Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурлын тєлєєлєгчийн сонгуулийн явцад тухайн шатны армийн Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурлын тєлєєлєгч нь сонгох эрхтэй, гэвч сонгогдох эрхтэй хvн нь зєвхєн тухайн шатны армийн Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурлын тєлєєлєгчєєр хязгаарлагдахгvй байдаг.
Бvх Хятадын Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурал дахь засаг захиргааны онцгой районы тєлєєлєгчийг сонгох сонгуулийн явцад сонгуулийн комиссын гишvvд нь сонгох эрхтэй, гэвч сонгогдох эрхтэй хсн нь зєвхєн сонгуулийн комиссын гишvvдээр хязгаарлагдахгvй байдаг.
Бvх Хятадын Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурал дахь Тайван мужийн тєлєєлєгчийг сонгох сонгуулийн явцад олон муж, єєртєє засах район болон шууд харьяа хотын Ардын Тєлєєлєгчдийн Их Хурлын Байнгын Хороо зєвшилцэж сонгон гаргадаг бєгєєд сонгох эрхтэй хvн нь зєвшилцэлгээр сонгон гаргасан хvн боловч сонгогдох эрхтэй хvн нь зєвхєн зєвшилцэлтээр сонгон гаргасан хvнээр хязгаарлагдахгvй байдаг.
2. Сонгох эрх ба сонгогдох эрхийг нь тvдгэлзvvлэх
Улс орны аюулгсй байдалд хохирол учруулсан буюу эрvvгийн бусад хvнд гэмт хэрэг vйлдсний улмаас баривчлагдан хоригдож шалгалт хvлээж байгаа, заргад татагдаж байгаа, шvvлт хvлээж байгаа хvн нь прокурорын газрын буюу шvvхийн шийдвэрээр хоригдож бий хугацаандаа сонгох эрх болон сонгогдох эрх нь хасагдсан байвал шууд сонгуульд орлцохыг нь тvдгэлжvvлнэ.
3. Сонгох эрх ба сонгогдох эрхгvй болох
Хуулийн дагуу улс тєрийн эрх нь хасагдсан хvн сонгох эрх болон сонгогдох эрх эдлэхгvй.
1 2
|