Хятадын бээжинд зочлож ирсэн хvмvvс заавал Цагаан хэрэм, Хааны ордон, И хэ юань цэцэрлэгт хvрээлэн, Тэнгэрийн сvм зэрэгтэй танилцдаг. Учир нь эдгээр барилга бол Хятадын эртний барилгын хамгийн дээд тvвшинг харуулж байгаа юм. Энэ дотроо Тэнгэрийн сvм бол Хятадад єнєє байгаа хамгийн бvрэн бvтэн, цар хэмжээгээр хамгийн их тахилга тайлгын сvм юм.

    Нар хур нь тэнцэж, хотлоо амгалан байхыг бэлэгдэж, Хятадын vе vеийн хаад жил болгон тахилга тайлга vйлдэж, тэнгэр газар, нар сар, уул усны навьдаг савдгийг тахидаг байжээ. Энэ дотроо тэнгэрийн тахилга нь хамгийн чухал байлаа.

    Тэнгэрийн сvмийг манай тооллын 1420 оноос эхлэж байгуулжээ. Энэ нь Мин улс Манж Чин улсын (1368-1911 он) хоёр тєрийн хаадын тэнгэр газар тахиж байсан газар юм. Бээжингийн хааны ордны бор хотын талбайн тав дахинтай тэнцдэг тэнгэрийн сvмийн хэрмийн ємнє тал нь дєрвєлжин хойт тал нь дугуй хэлбэртэй байдаг. Энэ нь Хятадын эртний тэнгэр дугуй газар дєрвєлжин гэдэг vзэл баримтлалыг vндэслэж ингэж зохиосон юм байжээ.

    Тэнгэрийн сvм нь дотор гадар мандал гэж хоёр хуваагддаг юм. Гол болох барилгууд нь дотор мандлын тєв тэнхлэг шугмаа дагаж ємнєєс хойшоо Юань циv, Хуан цюн юй, Ци нянь дянь гэж дараалан байршиж бий. Юань циv гэдэг нь гурван дэгтэртэй, дэгтэр болгондоо чулуун сараалжтай, дугуй хэлбэртэй чулуун индэр юм. Энэ нь хаадын тэнгэр тахих ёслол vйлддэг гол газар нь байжээ.

    Хаадын тэнгэр тахих ёслолыг ерєнхийдээ жил болгоны билгийн улиралын євлийн туйл буюу арван хоёрдугаар сарын хорин хоёрын vvрээс эхлэж хийдэг. Ёслолыг хаан єєрєє даргалаж явуулна. Ёслолын vеэр мандлын ємнvvр том том дэнлvv єлгєж, тvvнийхээ дотор метр гаруй урт том ла асааж, Юань циvгийн зvvн ємнє талаар онцгой хийцтэй бойпрууд жигдлvvлж тавиад тvvний дотор мал тэргvvтэн, хаш эдлэл, торго дурдан зэргийн тахилга тайлгын зvйлийг шатааж тэнгэрт єргєдєг болохоор арц хvж ангилан утаа униар дэгдэж, харанга хэнгэргэ бялар бисгvvр зэргээр хангинаж, байдал тєлєв туйлийн тєв чанга нvсэр жавхаатай байдаг.

    Хуан цюн юй бол дугуй хэлбэртэй ганц давхартай жижгэвтэр ордон харш юм. Энэ дотор сахиулсны нэрсийн пайзыг тавидаг байжээ. Хуан цюн юйг тойроод хэрэмтэй, энэ хэрэм нь бол даруй Хvй инь би гэж нэрд гарсан цуурайтай хэрэм болно. Энэ хэрэм нь нэг vзvvрээс нь доор дуугаар vг хэлэхэд нєгєє vзvvрт нь сонсогддог гайхамшигтай барилга юм.

    Тэнгэрийн сvмийн нєгєє нэг чухал барилга бол Ци нянь дянь болно. Энэ нь гурван vетэй дээвэртэй дугуй хэлбэртэй том харш юм. Yvнийг мєн дугуй хэлбэртэй гурван дэгтэртэй индэр дээр байгуулжээ. Энэ нь хаадын жилийн єнгє єєд болж элбэг ургац авхыг даатгадаг газар байжээ. Иймээс Ци нянь дяний барилга нь тариалангийн соёлтой уялдаа холбоотой байдаг. Жишээлбэл: тоононд нь тулсан дєрвєн том багана нь дєрвєн улиралыг тєлєєлдєг. Хятадынхан нэг хоногийг арван хоёр цагт хуваадаг болохоор нэгдvгээр давхарын дээвэрт тулсан 12 тулгуур нь 12 цагийг тєлєєлж, харин хоёрдугаар давхарын 12 тулгуур нь нэг жилийн 12 сарыг тєлєєлдєг. Хоёр давхарын нийлээд 24 багана нь Хятадын билгийн улиралын 24 цаг улиралыг тєлєєлдєг юм байна.

    Тэнгэрийн сvм нь 1998 онд "Дэлхийн євийн жагсаалта"-д орсон юм. Энэ нь Хятадын барилгын тvvхэнд чухал байр суурь эзэлдэг тєдийгvй мєн ч дэлхийн барилгын урлаг дотрох ховор нандин єв хєрєнгє байгаа юм.