Хятад улс дэлхийн бємбєрцєгийн зvvн тал, Европ Азийн эх газрын зvvн хэсэг, Номхон далайн баруун эрэгт оршдог. Хятадын хуурай газрын нийт талбай ойролцоогоор 9 сая 600 мянган хавтагай дєрвєлжин километр, Ази тивийн нийт талбайн 21.9 хувийг эзэлдэг. Азийн хамгийн том орон юм. Дэлхийн 180 гаруй орны дотор Хятадын хуурай газрын талбай Орос, Канадын дараа орж дэлхийд 3-р байр эзэлдэг.

    Хятадын хуурай газрын хил 22 мянга гаруй километр бєгєєд, 15 оронтой хил нийлж байна. Зvvн талаараа БНАСАУ-тай хиллэж, ємнє талаараа Вьетнам, Лаос, Бирматай хєршилж, баруун ємнє болон баруун биеэрээ Энэтхэг, Бутан, Сикким, Балба, Пакистан, Афганистантай хил нийлж, зvvн хойт хэсэг болон баруун хойт хэсэгтээ Орос, Тажикстан, Кыргызстан, Казахстантай хиллэдэг бєгєєд, хойт талаараа Монгол улстай хиллэж байна.

    Хятадын эх газрын тэнгисийн эрэг нийт 18 мянга гаруй километр урт, хойт талаас Ялужян мєрний цутгалангаас урагшаа Бей Лvнхе голын цутгаланд хvрч, Япон, Филиппин, Малайзи, Бруней, Индонези зэрэг оронтой тэнгисээр алслагдаж байдаг.

    Хятадын нутаг дэвсгэрийн хамгийн хойт vзvvр нь хойт єргєргийн 53.31 градус хавийн Мvє Хе сууринаас хойших Хэй Лунжян мєрний гол усан замын тєв шугамд хvрч, хамгийн ємнєт цэг нь хойт єргєргийн 4.15 градус хавийн Наньсагийн уртрагийн Зен Му Аншад байдаг.

    Ємнєт хойт хоёр зах нь хоорондоо 50 градусын зєрєєтэй. 5500 гаруй километрын зайтай. Хойт хэсэг Хей Лун Жян муж цас мєсєєр хучигдаад байхад ємнєт хэсгийн ємнєт тэнгисийн арлууд мєнх халуун зунаараа байдаг. Хятадын нутаг дэвсгэрийн хамгийн баруун зах нь зvvн уртрагийн 73.40 градус хавийн Памирын єндєрлєгийн Узбекийн уулын аманд байхад, хамгийн зvvн зах нь зvvн уртрагийн 135 градус хавийн Фу Юань шенд Yссvри мєрєн болон Хэй Лун Жян мєрний гол усан замын уулзвар дээр байдаг.

    Хятад улс єргєн уудам хуурай газартайгаас гадна мєн маш их тэнгисийн усан хилтэй юм. Хойт талаасаа Бvєхай тэнгис, Шар тэнгис, Дорнот тэнгис, Ємнєт тэнгис гэд дєрвєн тэнгис нийлж, Хятадын эх газрыг зvvн хойт талаас нь баруун ємнє тал хvртэл дугуйлан хvрээлж байдаг бєгєєд нийт талбай нь 4 сая 900 мянган хавтгай дєрвєлжин километр бєгєєд, Хятадын хуурай газрын талбайн бараг тал хагастай тэнцдэг.
Хятад улс бол уул ихтэй орон, нутаг дэвсгэрийн нийт талбайн 33% гаруй нь уул, 26% нь єндєрлєг, 9.9% нь доворхог нутаг, 18.8% нь хотгор газар, 12% нь тал газар юм.

    Хятадын уул нуруунд Тэнгэр уул, Ишань ууль, Яньшан уул, Да Бешань уулны нуруу, Наньлингийн нуруу, Их Хянганы даваа, Тайханшань уул, У шань уул, Шюе феншань уулны нуруу, Алтайн нуруу, Чи Леншань уулны нурууд, Алашань уул, Лиv Паньшань уулны нурууд болон Гимлайн уул зэрэг байдаг. Yvнээс гадна, Хятадын 5 хайрхан гэж байдаг. Энэ нь тухайлбал зvvн хайрхан Тайшань уул, ємнєт хайрхан Хен шань уул, баруун хайрхан Хуашань уул, хойт хайрхан Хэйшань уул, тєв хайрхан Суншань уул болно.

    Хятадын єндєрлєгvvд дотор Хєхнуур Тvвдийн єндєрлєг хамгаас нэртэй. Далайн тvвшнєєс дунджаар 4000 гаруй метрт єргєгдсєн энэ єндєрлєгийн талбай 2 сая 500 мянган хавтгай дєрвєлжин километр бєгєєд, Хятадын нутаг дэвсгэрийн бараг 1/4 хувийг эзэлдэг. Хєхнуур Тvвдийн єндєрлєгєєс гадна Євєр Монголын єндєрлєг, Шар Хєрст єндєрлєг, Юньнань Гvйжеvгийн єндєрлєгvvд байдаг.

    Хятад улс бол мєн гол мєрєн ихтэй орон, Хятадын гол мєрнvvдийн уртыг нийлvvлэн бодвол 430 мянган километрт хvрч, дэлхийн бємбєрцєгийг арваад ороож хvрдэг. Хятадын гол мєрнvvд дотор Хєхмєрєн, Хатан гол хамгаас нэртэй. Хєхмєрєн бол дэлхийн 3-дахь том мєрєн, нийт 6380 гаруй километр урт, Хєхмєрний сав газар эд уурсаар элбэг дэлбэг, усны хvчний нєєц нь Хятадын усны нєєцийн 40 хувийг эзэлдэг бєгєєд сав газарт нь 20-оод сая га тариан талбай, 300 гаруй сая хvн ам суурьшин амьдардаг Хятадын хєдєє аж ахуйн чухал нутаг болно.

    Хятадын 2-дахь том гол Хатан голын сав газар бол Хятадын vндэстнvvдийн єлгий юм. Хєхнуур мужийн Баян хар уулнаас эх авсан энэ голын нийт урт нь 5464 километр, Хєхнуур, Сичуан, Ганьсv, Ниншя, Євєр Монгол, Шаньши, Шэньши, Хенань, Шаньдун зэрэг 9 муж єєртєє засах районаар урсан єнгєрч Бvєхай тэнгист цутгадаг.

    Хєхмєрєн, Хатан голоос гадна Хятадад бас дэлхийн хамгийн урт суваг болох Бээжин-Ханжеvгийн суваг байдаг. Бээжин-Ханжеvгийн суваг бол Хятадын эртний усан аж ахуйн аврага их барилга болно. Бvр эрт манай тооллын 605-604 оны Сvй Янди хааны vед татсан юм. Энэ суваг Лєvянгаар тєв болгож, хойшоо Бээжин, ємєншєє Ханжеv хvрч, 1794 килметр vргэлжилдэг. Бээжин, Тенжин, Хебей, Шаньдун, Жянсv, Жежян зэрэг муж хотоор урсан єнгєрч, Хайхе гол, Хуайхе гол, Хєхмєрєн, Чен Тан Жян мєрний 5 их гол мєрний системийг холбож байдаг. Одоо энэ суваг Хятадын ємнєт нутгийн усыг хойт нутагт татах барилгын зvvн талын шугамын гол шугам болоод байна.