БНХАУ байгуулагдсанаас хойшхи 50 жилд хятхдын vндэстний боловсролын тухай нам болон тєрийн онцгой бодлого, арга хэмжээний жоолдлого, дэмжлэгтэйгээр хятадын vндэстний vндсэн боловсролын vйлс асар их ололт амжилтад хvрсэн байна.

    1. сургууль эрхлэлтийн цар хэмжээ байнга єргєжив. БНХАУ байгуулагдсанаас хойш, vндэстний нутаг районууд єєр єєрийнхєє дунд бага сургуулийг байгуулснаар vндэстний цєєнхийн багачууд залуучууд боловсрол хvртэх эрхээ бvрэн эдлэнх болсон юм. 1997 оны бvртгэлийн тоо сэлтээс vзвэл, бvх хятадын шат бvрийн олон тєрлийн энгийн сургуульд суралцаж байгаа сурагчдын дотор vндэстний цєєнхийн сурагчдын тоо 16521,000 хvнд хvрч, БНХАУ байгуулагдсаны эхний vеийнхээс 18 дахинаар єсч, 1980 оныхаас 73.6%-аар, 1990 оныхаас 28.2%-аар тус тус єссєн байв.

    Тvvний дотор бага сургуульд суралцаж байгаа vндэстний цєєнхийн сурагчдын тоо 12482,000 хvнд хvрч, БНХАУ байгуулагдсаны эхний vеийнхээс бараг 14 дахинаар нэмэгдэж, 1980 оныхаас 65.9%-аар єсч, 1990 оныхаас 16.7%-аар єсч, бvх хятадын бага сургуульд суралцаж байгаа нийт хvvхдийн 8.9%-ийг эзэлсэн байна.

     Дунд сургуульд суралцаж байгаа vндэстний цєєнхийн сурагчдын тоо 4039,000 хvнд хvрч, БНХАУ байгуулагдсаны эхний vеийнхээс бараг 100%-аар нэмэгдсэн бєгєєд энэ нь 1980 оныхаас 102.7%-аар єсч, 1990 оныхаас 37.1%-аар сєч, бvх хятадын дунд сургуульд суралцаж байгаа нийт хvvхдийн 6.7%-ийг эзэлсэн байлаа. 1997 оны байдлаар, хятадын vндэстний єєртєє засах нутаг районд энгийн бага сургууль 90704, бага сургуулийн сурагч 50618,000 хvнд хvрч, БНХАУ байгуулагдсаны эхний vеийнхээс 5.4 дахинаар нэмэгдэж, 1980 оныхаас 21.2%-аар, 1990 оныхаас 11.3%-аар тус тус єсчээ. Энгийн дунд сургууль 11486, дунд сургуульд суралцаж байгаа хvvхдийн тоо 7217,000 хvнд хvрч, 1980 оныхаас 23.8%-аар, 1990 оныхаас 23.5%-аар тус тус єссєн байна. 1996 оны эцсийн байдлаар, бvх хятадын vндэстний цєєнхийн 30 гаруй сяньд 9 жилийн заавал сурах боловсрол тvгээмэлжсэн байв.

     2. vндэстний цєєнхийн нутаг районы онцлогт тохирсон сургууль эрхлэх арга хэлбэр бvрэлдэн улмаар боловсронгуй боллоо. Yндэстний цєєнхийн боловсролын ажил байнга хvнзгийрэн хєгжихийн хирээр, сургууль эрхлэх олон хэлбэрийн уян хадан арга хэлбэрийг тєр засгаас хайж олсон юм. Дотуур байртай сургууль эрхлэх нь тvvний доторхи нэгэн гол хэлбэр болно. Тvvнийг голцуу оршин сууж бий байдал тархай бутархай, зам харилцаа дєхємгvй, хvн ам сийрэг vндэстний нутаг районы онцлогт зохируулан эрхэлж байгаа юм. Yvнээс гадна бас vндэстний дунд бага сургууль байгуулах нєхцєл бvрдээдvй нутаг районы vндэстний цєєнхийн хvvхдийн сургуульд орох асуудлыг зохицуулахын тєлєє, гол гол дунд сургуулиудад vндэстний тусгай анги гаргаж, vндэстний цєєнхийн сурагчдыг тусгайлан элсэж байгаа бєгєєд сурлагын зардал болон хоол, байрын тєлбєрєєс чєлєєлєх зэрэг онцгой харгалзлал vзvvлдэг юм.

    3. vндэстний цєєнхийн багш нарын эгнээ єргєжин хєгжиж байна. Єндєр мэдлэг боловсролтой багш нарын эгнээг бэлтгэн хvмvvжvvлэх явдал бол vндэстний vндсэн боловсролыг сайн хийхийн баталгаа мєн учраас уг асуудалд тєр засгаас маш их анхаарал тавьсаар ирсэн юм. Бvрэн бус бvртгэлийн тоо сэлтээс vзвэл, 1997 онд бvх хятадын vндэстний цєєнхийн дунд сургуулийн багш нарын нийт тоо 247,000 хvнд хvрч, БНХАУ байгуулагдсаны эхний vеийнхээс 92 дахинаар єссєн бєгєєд энэ нь 1980 оныхаас 220%-аар, 1990 оныхаас 35%-аар тус тус єсч, бvх хятадын дунд сургуулийн багш нарын нийт тооны 9.6%-ыг эзэлсэн гэсэн vзvvлэлт болно.

    Yндэстний цєєнхийн районы багш нарын тоо 528,000 хvнд хvрч, БНХАУ байгуулагдсаны эхний vеийнхээс 9.8 дахинаар нэмэгдэж, 1980 оныхаас 60%-аар, 1990 оныхаас 14%-ээр тус тус єсч, ыvх хятадын бага сургуулийн багш нарын нийт тооны 9.1%-ийг эзэлжээ. Yдэстний єєртєє засах нутаг районы дунд сургуулийн багш нарын тоо 447,000 хvнд хvрч, 1980 оныхаас 34.6%-аар, 1990 оныхаас 16.7%-аар тус тус єссєн байна. Бага сургуулийн багш нарын хийт тоо 886,000 хvнд хvрч, 1980 оныхаас 21.3%-аар, 1990 оныхаас 0.44%-аар тус тус нэмэгдэв.

    4. vндэстний цєєнхийн хэл бичгийн сургалт болон vндэстний хэлний сурах бичиг байнга нэмэгдэж байна. Yндэстний vг хэлтэй боловч vсэг бичиггvй буюу vсэг бичигтэй боловч хань бичгийг нийтийн хэрэглээний vсэг бичиг болгон хэрэглэж бий vндэстний нутаг районы сургуульд хятад хэл болон vндэстний хэлээр сургалт явуулдаг.

    Yндэстний vг хэл vсэг бичигтэй мєртєє тvvнийг єргєн хvрээнд хэрэглэж байгаа бол хоёр хэлний сургалт явуулдаг бєгєєд vндэстний vг хэл vсэг бичгийг хэрэглэх болон суралцах явдлыг гол чухал байринд тавьдаг юм. Yндэстний vг хэл vсэг бичигтэй боловч хятад хэлийг нэлээд их хэрэглэж бий vндэстний хvvхдvvдэд хоёр хэлний сургалтын арга авдаг бєгєєд хятад хэл бичгийг хэрэглэх болон суралцах явдлыг гол чухал байринд тавьдаг байна.