Хуан шан уулнаас бууж ирсэн жуулчид болгон Хуан шан ууланд авираад, аршын оронд орчичхосон юм уу, зvvдлэж байгаа ч юм уу гэж бодлоо гэж хэлж байдаг нь гайхалтай. Єндєр сvрлэг Хуан шан ууланд хачин жигтэй хад чулуугаар дvрч, номин цэлгэр нарс майлас тvvнийг чимэглэн ногоороод,vvл манан униартсан халуун рашааны ундраатай.

    Хэдэн зууны турш Хуан шан уул хvмvvсийн аялал жуулчлал хийх алдарт нутаг болсоор ирлээ. Долоон зуу гаруй жилийн ємнє, Хятадын Мин улсын алдарт жуулчин Шюй сия кэ : " таван хайрхныг харснаас хойш бусад уулыг vзэх юн билээ, Хуан шан ууланд хvрчхэсэнээс хойш бусад хайрханд хvрэх юн" гэж хэлснээс vзэхэд, тэрбээр Хуан шан уулыг Хятадын алдарт уул хайрхануудын охь сод нь гэж дээдлэн шvтэж байсан нь ил тод харагдаж байна. 1990 онд Хуан шан уулыг НYБ-ын гэгээрэл боловсрол шинжлэх ухаан соёлын асуудал эрхэлсэн байгууллагаас дэлхийн байгалийн євийн жагсаалтад жагсаан оруулсан юм.

    Хятадын ємнєд нутгийн Ан хvй мужийн ємнє биед байрладаг Хуан шан уул бараг 1200 ам дєрвєлжин км талбайтай. Далайн тvвшнээс 1800 гаруй метр єндєрт єргєгдсєн юм. Энд гайхамшигт сайхан нарсан мод, хачин жигтэй хад чулуу, униар татсан vvл манан, халуун рашаантай байдгаараа алдаршсан юм.

    Гайхамшигт сайхан нарсан модных нь тухай ярьхад, Хуан шан уулын нарсан мод маш их амьдрах хvчинтэй. Эгц хадны ан завсарт буюу асга хадны орой дээгvvр гэсэнгvй идрvvн сайхан ургаж, догшин салхин ширvvн бороонд ч ажиггvй хэвээрээ байж л байдаг. Хуан шан уулын нарсан мод олонхдоо хадны завсарт ургаж байдаг болохоор хад болгонд нарсан модтой, нарсан модгvй бол гайхалтай бус гэдэг яриа байдаг. Хамгийн алдарт угтамж нарс бол Хуан шан уулын бэлэг тэмдэг даруй мєн.

    Хуан шан уулын том жижиг оргилуудад хачин жигтэй олон янзын хад чулуутай байдгаар хvмvvст хязгааргvй дурсамж сэтгэлгээ тєрvvлдэг байна. Та энд ирэх юм бол, саяхан би чинь хачин жигтэй амьтны хvрээлэнд зугаацаж єнгєрбvv даа гэж ч бодогдохоор байх. Эдгээр хачин жигтэй оргил хадуудад хvмvvс цэцэн ухаанаараа элдэв янзын нэр хайрлажээ.Жишээлбэл тэнгисийг бараалсан самж, нисэн буугаа чулуу, зам заагч сахиулсан, хулгана баригч хос муур гэх зэрэг олон янзын нэртэй хад чулуу байдаг. Гэхдээ хэрэв та єєрийн биеэрээ Хуан шан ууланд жуулчлаж ирэх юм бол, миний энэхvv танилцуулснаас хол гvvн сэтгэгдэлтэй болох нь гарцаагvй.

    Хуан шан ууланд хур бороо элбэг. Єндєр оргил гvvн жалгатай энэ уул жилдээ хоёр зуу тавь гаруй хоногт униар мананд бvрхэгдсэн байдаг. Хуан шан уул эртнээсээ vvлэн далай гэсэн нэртэй гэж эртний нэгэн яруу найрагт шvлгэлсэн байдаг. Борооны дараа тэнгэр цэлмэгшхээр нь Хуан шан уулын vvлэн далай хамгаас vзэмжтэй. Хуан шан уулын vvл манан хvмvvст цайвархуун шааг намируулан тавьсан шуу сэтгэгдэл тєрvvлнэ.

    Хvмvvс Хуан шан уулын ноён оргилд авиран гархлаараа аршын орноо ирчхэсэн биш байх гэж гайхна. Хєх цагаан сэмзэн vvл манан нэг мэдэхvvеэ зvvнш нvvн, ахиад харахуулаар баруунш нvvгээд, тэнгис далай ч юм шиг, биш ч юм шиг, хэсэгтээ урьхан салхины аяар хєвєлзєн нvvж, хэсэгтээ уул усыг залгичхамаар нэтийн харлана. Тэхэд Хуан шан уулын хачин оргил, жигтэй хад, номин нарс, халуун рашаан нь vvлэн далайд бvрхэгдээд нэн ч сэтгэл догдлуулам яруу vзэсгэлэнтэй болох юм.

    Хуан шан уулын газар болгоноос халуун рашаан ундарч байна. Ягч ойн гvvн дэхь халуун рашаан яг л торгон бvс шигээр ойн дундуур сvлжилдэн урсаж, бас зарим нь хєвєлзєн нvvж байгаа униар будантай зэрэгцэн урсаж байдаг болохоор Хуан шан уулын мянган булаг, тvмэн хавцал сужиг нь яг л зэргэлгээний доторхи зvvдний ертєнц шиг байдаг. Хуан шан уулын халуун рашааны ус нь жилийн дєрвєн уларалд дєчин хоёр хэм орчим байдаг бєгєєд хvний биед тустай олон тєрлийн эрдэс агуулагдаж байдаг болохоор арьсны євчин, vе гишvvний єрєвслийг анагаахад маш сайн байдаг.

    Хуан шан ууланд жилийн дєрвєн улиралд єєр єєрийнх нь євєрмєц онцлогтойvзэсгэлэнтэй. Хавар болоход Хуан шан уул ичимтгий охин шиг хээнцэр сайхан, Зун цаг ирэхэд Хуан шан уул униар буданд бvрхэгдэж, ноён оргил нь хаяа ил гарч, хаяа далд орно. Алтан намар Хуан шан уул эх байгалиас ивээсэн гоо тєрхєє ертєнцийн хvмvvст гайхуулна. Євєл цагт ємнє нутагт цас буухаар Хуан шан уул нэн ч vзэсгэлэн
Хуан шан уулын vзэсгэлэнг хэдхэн vгээр дvрслэхэд бэрх. Хуан шан уул бол энэ дэлхийн гайхамшигт уул, уншиж дуусашгvй шидэт ном гэж хvмvvсийн ярьдаг нь vнэн юм.