Хятадын газар нутаг єргєн уудам, эх баялаг ихтэй, хуурай газар, тэнгис далайнг хослуулсан байгаль орчны давуулагтай юм. Энэ нь улс орны бvтээн байгуулалтын vйлэст маш ашигтай нєхцєл бvрэлдvvлж єгсєн байна. Хятадын эх баялагт уул уурхайн эх баялагаас гадна тариан газрын эх баялаг, усан ахуйн эх баялаг, тэнгис далайн эх баялаг, ой шугуйн эх баялаг, биологийн эх баялаг зэрэг багтаж байна.

    Хятадын уул уурхайн эх баялаг маш их, тєрєл зvйл нь ч бvрэн байж, дэлхийд тэргvvлэх байр эзэлдэг. Єнєє манай улсад илэрvvлсэн эрдэс 168 тєрєрл байж, нєєцийг нь тодорхойлсон эрдэс 151 тєрєл байна. Жилийн хvдэрийн гаргалт 5 тэрбум гаруй тоннд хvрч, уул уурхайн эх баялагийн нєєцєєрєє дэлхийд 3-р байр эзэлж, чулуун нvvрэс, цовьмал, цемент, поспор, 10 тєрлийн єнгєт метал, газрын тосны vйлдвэрлэлийн хэмжээгээрээ дэлхйн эхний 5 байрд орж байна.

    Чулуун нvvрэс бол Хятадын эрчим хvчний чухал эх vvсвэр болно. Хятадын чулуун нvvрэсний нийт нєєц 1 териллион 500 тэрбум тонн байж, дэлхийн чулуун нvvрэсний нийт нєєцийн 1/8 хувийг эзэлж байна.

    Газрын тос бол мєн Хятадын эрчим хvчний чухал эх vvсвэрийн нэг юм. Єнгєрсєн зууны 50-аад оны vеэс Хятадын хуурай газар дээр газрын тос, байгалийн хий бvхvй 300 гаруй хотгорыг илэрvvлсэн байна. Одоо Хятадад Дачин, Даган, Шенли, Жижун, Ляо Хэ, Жянсу, Жунхуа, Келамаяи зэрэг газрын тосны орд бий. 1993 оны байдлаар Хятадын газрын тоны нєєц 2 тэрбум 700 саяас 3 тэрбум тонн байж, єнгєрсєн зууны 90-ээд оны vеэс жил болгон 40, 50 сая тонн улбарлаж байна.

    Хятадын газрын эх баялагийн таргалт тэгшгvй, тариан газар голцуу зvvн хэсгийн тал газар, хотгор газарт тєвлєрж байна. Тал нутаг голцуу єндєрлєг, уулархаг нутагт тєвлєрж, ой шугуй нь голцуу зvvн хойт, баруун ємнєдийн алслагдсан нутагт байдаг, одоо Хятадад 95 сая 720 мянган га тариан газар байгаагын дотор усан тариа 25.5 хувийг эзэлж, хуурайн тариа 74.5 хувийг эзэлж, Хятадын хуурай газрын 10.5 хувийг эзэлж байна.

    Хятадын тариалангын талбай дэлхийн талбайн 7 хувийг эзэлдэг. Хятадын тариалангын талбайн хэмжээ их, дэлхийд 4-р сайр эзэлдэг боловч хvн тутамд оногдох хэмжээгээрээ нэлээд бага хvн тутамд 1/10 гагын дундаж хэмжээнээс хол бага байна.

    Хятадын усны эх баялаг нэлээд их, хур тундас, гол мєрєн, нуур бvрд, хvрсэн доорохи ус болон мєсєн хvндэй зэргээрээ дэлхийд 5-р байр эзэлдэг. Гэвч Хятадын усны эх баялагийн тархалт тэгшгvй. Ерєнхийдээ зvvн ємнєшєє илvv, баруун хойшоо бага байж, усны эх баялагийн 68 хувь нь баруун ємнєд нутагт тєвлєрж байна. Хятад улс гол мєрєн ихтэй, жилийн урсгал усны хэмжээ 2 териллион 614 тэрбум 400 сая шо метрд хvрч дэлхийд 3-р байр эзэлдэг боловч хvн амдаа тэгшитгээгээд бодвол жил тутмын усны хэмжээ 3000 шо метрд ч хvрэхгvй байж, дэлхийн дундаж тєвшиний 1/4хувьд л хvрдэг. Дэлхийн хvн тутамд оногдох усны хэмжээгээр хамгийн бага орны нэг юм.

    Хятад улс бол уул ихтэй орон бєгєєд го мєрнvvдийн олонхи нь Хєхнуур Тvвдийн єндєрлєгєєс эх авдаг болохоор усны уналтын хэмжээ маш их, ийм учираас усан хvчний эх баялаг ихтэй. Онолын нєєц нь 6 териллион 760 тэрбум киловат байж, дэлхийд 1-р байр эзэлдэг. Тvvний дотор нээн ашиглаж болох усан хvчний эх баялаг 378 тэрбум 500 сая киловат бий. Єнєє Хятадын бодитой нээн ашиглаж байгаа хэмжээ vvний 6 хувьд ч хvрээгvй тул хєгжлийн хэтийн тєлєв нь маш саруул уудам байна.

    21-р зууныг хvмvvс тэнгис далайн зуун гэж тєсєєлж байсан. Хятадын єргєн их тэнгисийн усан хильд тэнгис далайн асар их эх баялаг байгаа юм.

    Тэнгисийн усан дахь хамгийн их химийн эх баялаг бол давас болно. Хятад улс хэрэв хариа тэнгисийнхээ давасыг бvгдийг боловсруулан авхад хvрвэл 60 тэрбум тоннд хvрч, Хятадын ард тvмэний олон зуун мянган жилийн хэрэгцээг хангааж чадна. Єнєє Хятадын тэнгисийн уснаас гарган авч байгаа давас Хятадын давасны нийт гаргалтын 80 хувийг эзэлж, дэлхийд 1-р байр эзэлж байна.

    Хятадын эх газрын хормойн тэнгисийн усан хильд газрын тос, байгалийн хий зэрэг эх баялаг ч маш элбэг байж, Хятадын бие даасан аж vйлдвэрийн бvрэн бvтэн систем байгуулахад ашигтай нєхцєл бvрэлдvvлж єгсєн байна. Єнєє Хятадын Бєvхай тэнгис, ємнєд тэнгис, шар тэнгис, дорнод тэнгис, Тайван хавийн гvйхэн тэнгис, Жvжян мєрний чутгалан зэрэг газарт бvр нефт химийн орд илэрvvлсэн байна.

     Хятадын тэнгисийн эргийн тvлхэлт таталтын эрчим хvчний эх баялаг маш их, далайн усны тvлгэлт таталтаар цахилгаан vvсгэх онолын нєєц 110 сая киловат байж жилд бараг 270 тэрбум киловат цаг цахилгаан vvсгэж болох юм. Хятадын 1980 онд байгуулсан Жяншягийн далайн усны тvлхэлт таталтаар цахилгаан гаргах туршилтын станци жил тутамд 10 сая гаруй далайн усны тvлхэлт таталтаар цахилгаан гаргадаг дэлхийн нэртэй станцийн нэг болно.

    Ой шугуйн эх баялагийн талаар ерєнхийд нь авч хэлбэл Хятадын ой шугуйн талбай бага, дэлхий дээрэх ой шугуйгаар бага орон юм. Хятадын ой шугуйн нийт талбай 267 сая 430 мянган га байж, Хятадын газар нутгийн нийт талбайн хорин долоо зууны наян таван хувийг эзэлж байна. Yvнээс гадна Хятад улс жил болгон 7 сая гаруй га мод тарьж, 6 сая шахам га уулыг хааж мод ургуулж, албан журмын хєдєлмєрєєр жилд хоёр тэрбум 400 сая ширхэг мод тарих хурдацаар ой мод тарьж байна. Yvний хурд болон цар хэмжээ нь дэлхийд тэргvvлж байгаа юм.

    Хятад улс бол мєн амьтан ургамалын эх баялаг ихтэй орон, тvvний дотор зэрлэг амьтан 420 гаруй тєрєл, жvvртэн 1166 тєрєл, мєлхєдєг болон хоёр нутагтай амьтан 510 гаруй тєрєл байж дэлхийн нийт хэмжээний 11 хувь 15.3 хувь, 8 хувийг тус тус эзэлж байна. Тvvний дотрох 100 гаруй тєрєл нь зєвхєн Хятадад л байдаг буюу гол нь Хятадад байдаг юм.

    Хятадын ургамалын тєрєл зvйлийн тоо 27 мянга 150 байж, Малайзи, Бразелийн л дараа орж, дэлхийд 3-р байр эзэлдэг билээ.

    Хятад улс биолохийн тєрєл бvрийн эх баялаг болон эколохийн орчин ахуйг хамгаалахын тєлєє байгалийн дархан цаазтай районууд байгуулсан байна. 1994 оны 8-р сарын байдлаар Хятад улс байгалийн дархан цаазтай районыг нийт 600 гаруй байгуулсан байна.