1840 онд Англи, Хятадын эсрэг хар тамахины дайн дэгдэж, их буугаар Хятадын хаалагыг эвдэн онгойлгосноос имперлист хvчирхэг гvрнvvд Хятадын эсрэг бvх талын тєрємхийлэлээ байнга эрчимжvvлж, Хятад улс аажмаар хагас колони, хагас фиодалын орон болсон байна. Имперлизм, фиодаллизмийн давхар даралтын доор Хятадын ард тvмэн ямар ч эзэн мэдэх эрх гэж байхгvй. Гал усны гашуун зувалангын дунд тэлчлэж байлаа. Улс vндэстэн мєхєж сєнєх аюулд нvvрлэсэн байдалд хvмvvс Хятадын явах зам цухам хаа байгааг єєрийн эрэхгvй бодолгооширон хайж, олон зvйлийн хvчин чармайлт гаргасан боловч цєм ялагдсан байлаа.

    Оросын октиаварын хувисгалын буугийн дуун Хятадад маркшизм ленинизмийг авчирж єгєсєнєєр 1921 онд ХКН мэндэлсэн юм. ХКН олон удаагийн ялагдалаас сургамж авч зэвсэгт хvчээр тєрийн эрэхийг булиан авах зєв замыг сонон авч баатарлаг тэмцэл явуулсан байна. Японы тєрємхийлєгчид Хятадын эсрэг бvх талын тєрємхий дайн дэгдээсэний дараа ХКН улс vндэстнийхээ тєлєє, олон жилийн дайсан гоминдан намтай хатран ажиллаж, Японы тєрємхийлєгчидтэй ас тулан аван хариуцаж, эрлэхэгээр тэмцсэн байна. Японы тєрємхийлєлийн эсрэг дайн ялах гэж байгаа vеэр ХКН нь гоминдангын нэг намын дарангуйлалыг цуцалж, ардчилсан нэгдсэн засгийн газар байгуулах санал дэвшvvлсэн боловч гоминдангын удирдагч Жян Кайшы хvлээн авсангvй. Харин єєрийн ноёрохолоо бэхижvvлэхээр оролдож байсан учираас Хятад улс хоёр зvйлийн хувь заяаанд нvvрлэсэн байна.

    Япон бууж єгєсєний дараа Хятадын ард тvмэн хийгээд Америкийн имперлист хvчний дэмжлэг бvхvй гоминдангын харгис хvчний зєрцєл тvргэнээр шvрvvсч, тэмцэлийн гол цэг нь ямар улс байгуулах дээр тєвлєрж байжээ. ХКН болон ард тvмэн бол энх тайван, ардчлалтай, бие даасан шинэ Хятад улс байгуулж, Хятадыг гэгэн саруул замд оруулахаар зориж байхад Жян Кайшы харин иргэний дайн, ганцаар эзэрэхлэл, улсаа худалдах бодлогоо баримтлаж, том газрын эзэн, том хєрєнгєтєн ангийн диктатурт хагас колони хагас фиодалын орон байгуулж, Хятадыг харангуй замд оруулах гэж байлаа. Ингэснээр Хятадын хувисгал хоёр зvйлийн ирээдvй, хоёр зvйлийн хувь заяаны шийдвэрлэгч мєцєд орсон байна.

    Япон бууж єгєсєний дараа Жян Кайшы энх тайванаар тоглож, иргэний дайн дэгдээхдээ бэлтгэх цаг олж авахын тєлєє ХКН-ын дарга Мао Зедvнгийг энх тайваны хэлэлцээнд урьсан байна. Дайсаны хувилдолгоог илчилж, хамгийн их хvчин чармайлтаар энх тайваны тєлєє тэмцэхийн тєлєє Мао Зедvн 1945 оны 8-р сарын 28-ны єдєр гоминдангын тvр нийслэл Чунчин орж, гоминдантай хэлэлцээ хийсэн байна.

    Чунчингийн хэлэлцээ 43 хоног vргэлжлэж хоёр тал 1945 оны 10-р сарын 10-ны єдєр "засгийн газар хийгээд ХКН-ын тєлєєлєгчдийн хэлэлцээний товч"-д гарын vсэг зурсан байна. Гэвч Жян Кайшыд энх тайваны vнэнч санаа огтгvй байсан болохоор 1946 оны 6-р сарын 26-ны єдєр дайн зогсох хэлэлцээрийг эвдэж, бvх талын иргэний дайн дэгдсэн байна.

    Ардын чєлєєх арми намын тєв хороо, Мао Зедvнгийн тогтоосон давуу хvчнийг тєвлєрvvлэн, дайсаныг тус тусд нь усатгаж, дайсаны бvх талын довтлолтыг ялагдуулах бодлого хэрэгжvvлсэн байна. 1948 оны 9-р сард болсон Жинаны дайн нь шийдвэрлэгч байлдааны эхлэлт болж, 1948 оны 9-р сараас 1949 оны 1-р сарын 31-нийг хvртэл гоминдангын цэргийг нийт сая 540 мянга усатгаснаас Жян Кайшы араггvйн эрэхээр ерєнхийлєгчийн тушаалаасаа угцарж, Ли Зункен ерєнхийлєгчийн vvрэг гvйцэтгэч болсон бєгєєд 1949 оны 4-р сарын 1-ний єдрєєс ХКН-тай Бээжинд хэлэлцээ хийж эхэлсэн байна. Гэвч гоминдангын засгийн газар "дотоодын энх тайваны хэлэлцээр"-д гарын vсэг зурахаас татгалзсан учираас 1949 оны 4-р сарын 21-ний єдєр дарга Мао Зедvн, ерєнхий командлагч Жvдегээр Хятадын ардын чєлєєлєх армид бvх Хятадыг байлдан эзлэх тушаал єгєв.

    Хятадын ардын чєлєєлєх арми Хєхмєрєнийг гэтэлж, 4-р сарын 23-ны єдєр гоминдангын нийслэл Нанжингыг эзэлж, гоминдангын харгис ноёрхолыг эцслvvлэв. Тvvний дараагаар Хятадын ардын чєлєєлєх арми Хятадын дорнод нутаг, зvvн ємнєд нутаг, баруун ємнєд нутаг, ємнєд нутаг, баруун хойт нутгийн мужуудыг эзэлж, гоминдан Жян Кайшы Хятадын эх газраас хєєгдєн зайлж, Тайвань аралд дутаан очив.
1949 оны 6-р сарын 10-ны vдээс хойш Хятадын улс тєрийн зєвлєлдєх шинэ зєвлєлийн бэлтгэл комисийн 1-р хурал Бээжинд болж, Мао Зедvнгээр дарга болгосон бэлтгэл комисын байгын хороо байгуулагдаж, шинэ Хятад улсыг байгуулах бэлтгэл ажил бvх талаар єрнєж эхлэв.

    1949 оны 9-р сарын 21-ний єдєр Хятадын ардын улс тєрийн зєвлєлдєх зєвлєлийн хурал Бээжинд эхэлж, Хятадын олон газар, олон нам бvлэг, олон vндэстэн ястаны 600 гаруй тєлєєлєгч энэ хуралд оролцлоо. Энэ хурал дээр дарга Мао Зедvн дэлхий дахинд хандан, хvн тєрлєхитєний дєрвєний нэг хувийг эзлэх Хятадын ард тvмэн хvл дээрээ босч зогсолоо гэж нэр тєртэйгээр мэдэгдсэн билээ. Энэ хуралаар "Хятадын ардын улс тєрийн зєвлєлдєх зєвлєлийн хамтын мєрийн хєдєлбєр", "БНХАУ-ын тєв засгийн газрын зохион байгуулалтын хуулийг" баталж, Мао Зедvнгийг тєв зєсгийн газрын дарга, Жvде, Леv Шаочи, Сунчинлин, Лижишен, Жан Лан, Гаогангыг орлогч даргаар сонгосон бєгєєд улсын нийслэл, тєрийн далбаа, тєрийн дуулалыг хэлэлцэж баталлаа.

    1949 оны 10-р сарын 1-ний єдєр БНХАУ-ыг байгуулах ёслол Бээжингийн Тян Ань Мен талбайд баяр ёслолын байдалтай болж 300 мянган ард цэрэг оролцов. Дарга Мао Зедvн Тян Ань Мений индэр дээрээс "БНХАУ-ын тєв засгийн газар єнєєдєр байгуулагдлаа" гэж зарласны дараа тєрийн дуулал эгэшиглэж, таван 5 хошуут тєрийн далбаа Тян Ань Мен талбайд дэгдэн намирч, Хятад улс, Хятадын ард тvмэний шинэ тvvх эхэлсэн байна.