Хятадын vндэстний цєєнхийн боловсрол бол хятадын боловсролын бvх системийн нэг бvрэлдэхvvн хэсэг болох бєгєєд тvvний гол хэлбэр нь vндэстнvvдийн vг хэл, vсэг бичгийн бодит байдалд vндэслэн, тухайн vндэстний хэл болон хятад хэлээр хоёр хэлний сургалт явуулдаг явдал юм. Иймэрхvv сургалтын арга хэлбэр нь vндэстний цєєнхийн vг хэл, vсэг бичгийг уламжлан хєгжvvлж vндэстний соёлыг хамгаалахад ашигтай тєдийгvй бас vндэстний цєєнхийн бусад vндэстэнтэй харилцах чадавхийг нэмэгдvvлж тэдэнд нэн их хєгжлийн орон зай, нєхцєл боломж ханган єгдєг байна.

     Бээжингийн Багшийн Их Сургуульд докторантаар суралцаж байгаа дагур охин Ао Зюнь мэй бол багаасаа хоёр хэлний сургалт хvртсэн хvн юм. Тэр хэлэхдээ, би багаасаа хятад хэл болон дагур хэлний хоёр хэлний сургалт хvртсэн юм. Дунд сургуулийн vедээ би дагур vндэстний дунд сургуульд суралцаж, дараа нь Євєр Монголын Yндэстний Багшийн Дээд Сургуульд шалган орж суралцсан билээ. Их сургууль тєгссєнийхээ дараа, Тєвийн Yндэстний Их Сургуулийн Боловсролын Дээд Сургуульд магистерийн зэрэгт горилогчоор суралцаж, vндэстний сургалтын ухааны талаар судлагаа шинжилгээ хийсэн юм. Єнєє би докторантын зэрэгт горилогчоор суралцаж, дагур vндэстний анхны эмэгтэй докторант боллоо гэжээ.

    Дагур vндэстэн голцуу хятадын зvvн хойт нутагт оршин сууж байгаа бєгєєд єнєєгийн байдлаар 140,000 хvн амтай байгаа ажээ. 1949 онд БНХАУ байгуулагдахаас ємнє, дагур vндэстэн гол тєлєв баларлаг нvvдлийн амьдрал хийж байсан бєгєєд vндэстний боловсролын систем гэж бараггvй байжээ. БНХАУ байгуулагдсаны дараа, Хятадын Засгийн Газар нийгмийн байдал нэлээд хоцрогдонгуй, хvн ам нэлээд цєєн vндэстний хєгжлийн асуудлыг маш чухалд vзэж, vндэстний цєєнхийн боловсролыг хєгжvvлэх явдлыг хятадын vндэстний цєєнхийн тухай бодлогынхоо чухал бvрэлдэхvvн хэсэг болгосон бєгєєд vндэстний цєєнхийн боловсролын талаар хєгжvvлэх, дэмжих бодлого авснаар vндэстний цєєнхийн боловсролын vйлс тvргэн хєгжсєн байна.

     Хятадын Yндэстний Цєєнхийн Боловсролын Судлагааны Газрын захирал Дэн син хятадын vндэстний цєєнхийн боловсролын хєгжлийн єнєєгийн байдлыг танилцуулах vе хэлэхдээ, хятадын vндэстний цєєнхийн боловсрол єнєє vндсэндээ зохих цар хэмжээтэй болсон байна гэлээ. Тэр хэлэхдээ, 50 гаруй жилийн хєгжлийн явцыг єнгєрvvлээд хятадын vндэстний цєєнхийн оюутан сурагчдын тоо ихээр нэмэгдэж, нийт тоо нь 18 сая гаруйд хvрч, хятадын оюутан сурагчдын нийт тооны долоо, аравны зургаан хувийг эзэлсэн байна. Yндэстний цєєнхийн нэлээд тєвлєрєн суугаа муж єєртєє засах районд vндэстний цєєнхийн сургуулийн насны хvvхдийн сургуульд орсон хэмжээ ерэн найм хувьд хvрчээ. Хятад улс бас хилийн районд оршин амьдарч байгаа зарим vндэстний цєєнхид тєлбєргvй сургалтад хамруулах зэрэг хєнгєлєлттэй бодлого хэрэгжvvлж, дунд бага сургуулийн 150,000 шахам сурагчийн сургуульд орох асуудлыг зохицуулсан юм гэжээ.

    Чжоулаа бол Тєв Yндэстний Их Сургуулийн тєвд судлалын хvрээлэнгийн тєвд багш юм. Тэр хэлэхдээ, би голцуу тєвд vндэстний шашны тvvх болон хятад тєвд хэлний орчуулгын хичээл заадаг юм. Мий хичээл зааж байгаа оюутдын зонхилох нь Тєвд, Хєхнуур, Гансу, Сычуань зэрэг муж районы хvvхдvvд байдаг бєгєєд тэд тєгссєнийхєє дараа мєн vндэстний цєєнхийн соёлыг уламжлан дэлгэрvvлэх ажил хийх болно гэжээ.
Тvvх болон нийгмийн зэрэг олон талын учир шалтгааны улмаас хятадын vндэстний цєєнхийн зонхилохынх нь соёлын тєвшин нь Хань vндэстнийхээс нэлээд доор байдаг юм. Энэхvv байдлыг єєрчлєхийн тєлєє, Хятадын Засгийн Газар хєнгєлєлттэй цуврал бодлогуудыг тусгайлан болосруулан хэрэгжvvлж, vндэстний цєєнхийн хvvхдvvдийн оюутан болох гэсэн хvсэл мєрєєдлийг биелvvлсэн билээ.

    Хятадын Yндэстний Цєєнхийн Боловсролын Судлагааны Газрын захирал Бэн син хэлэхдээ, єнгєрєгч зууны 50-аад оны хойш, Хятадын Засгийн Газар vндэстний дээд сургууль байгуулж, vндэстний цєєнхийн сурагчдыг тусгайлан элсэж хvмvvжvvлэх болсон юм. Хятадын vндэстний цєєнхийн дээд боловсрол нь єнєє хятадын дээд боловсролын бvх системийн чухал нэгэн бvрэлдэхvvн хэсэг болон хєгжиж байна. Yvнээс гадна, хятадын энгийн их дээд сургуульд бас vндэстний цєєнхид зориулан vндэстний тусгай анги гарган ажиллуулсан байна. Хятадын Засгийн Газар бас дээд боловсролын салбард зориулсан хєнгєлєлттэй бодлого тогоож, бэлтгэл анги хичээлvvлж, vндэстний цєєнхийн оюутан элсэх шалгалтын хувийг зохих хэмжээгээр бууруулж харгалзлал vзvvлдэг юм гэлээ.