Манж vндэстний ардын уран хатгамал бол урт удаан жилийн хєгжлийн тvvхтэй нэг зvйлийн "зургийн" урлаг болох бєгєд ялангуяа манж vндэстний дэрний нvvрэн дээрх уран хатгамалын тєрєл зvйл нь олон, тоо хэмжээ нь их мєртєє бас зонхилох нь бєєгийн шашны соёлын агуулгатай байдаг юм.

    Бєєгийн шашин бол нэг зvйлийн баларлаг шашин юм. Бєєгийн шашин нь эх байгалийн юм болгонд сvнс сахиус бий гэж vздэг ба тvvнээс байгалийн шvтлэг, тотемын шvтлэг болон дээдсийн шvтлэг vvсч гарсан ажээ. Хятадын манж vндэстэн єнгєрсєнд бєєгийн шашныг шvтэж байсан болохоор тэдний соёлд бєєгийн шашны соёлын нєлєє ихээхэн шингэсэн байдаг бєгєєд энэ нь тэдний дэрний нvvрэн дээрх уран хатгамалд нь нэн тодорхой байдаг билээ.

    Хятад улсад дэр хэрэглэдэг нь єнє эртнээс уламжлалтай зvйл гэж хэлж болох юм. Манай vед уламжлан ирсэн биет зvйлээс vзвэл, хятадын дэрэнд шаазан дэр, вааран дэр, модон дэр, хулсан дэр, чулуун дэр, дабуун дэр зэрэг олон тєрлийнх байсан юм байна.

    Хятадын умард нутагт цаг агаар хvйтэн байдаг учраас дабуун дэрийг гvлцуу хэрэглэдэг. Манжчууд дэрийг дабуугаар зурган талтай урт дєрвєлжин хэлбэртэй хийдэг тул тvvнийг бас "Дєрвєлжин дэр" гэдэг байжээ. Ийм дєрвєлжин дэрийн урт, єргєн, єндєр нь адилгvй байдгаас гадна бас ганц хvний дэр, хоёр хvний дэр, хавтгай дэр, хєндий дэр, хослол дэр зэрэг олон тєрєлд хуваагддаг байна. Манжчууд дэрнийхээ дотор нь сагагийн хальс, удвал цэцэг зэрэг хатсан ургамалын зvйлсийг хийж дvvргэдэг нь эдийн засгийн талаар хэмнэлтэй мєртєє бас эмчилгээний vйлдэлтэй байдаг юм.

    Иймэрхvv дэрийг урлахад хоёр талынх нь нvvрэн дээр нь єнгє бvрийн торгон утсаар олон янзын зураг хээ хатган урладаг байна. Энэ зан соёл нь хэдийгээр хянь vндэстний соёлын нєлєєнєєс vvсэлтэй боловч манж vндэстний соёл ялангуяа тэдний гэрлэлтийн ємєрмєц ёс журамтай нягт холбоотой байдаг учраас манж vндэстний дэрний нvvрэн дээрх уран хатгамалын тєрєл зvйл нь арвин, хатгаж урласан нь гоё, агуулга нь баялаг байж, хань vндэстний ижил тєрлийн хатгамалтай адил тєвшинд байдаг билээ.

    Єнгєрсєнд манж охид багаасаа хатгамал урлахыг сурч, гэрлэх засал чимэглэлийн зvйлс тухайлбал хатгамалт гутал, цэцэгт хувцас зэргийг єєрєє урладаг бєгєєд тэдгээрийн дотор нь дэрний дээрх хатгамал нь хамгийн чухал зvйл болдог байжээ. Гэрлэхээсээ ємнє манж охид ийм дэрний нvvрийн хатгамалыг арваад, хэдэн арав тэрчилэн зуу гаруйг урлаж, єргєн дабуун дээр хадаж тавьдаг байна. Тvvнийг нь тєрхмийнхэн нь хадмынд нь аваацаж тэлгэн vзvvлдэг бєгєєд тvvнийг "Гэрлэлтийн засал чимэглэлийг vзvvлбэр" гэдэг байв.

    Манж vндэстний дэрний нvvрэн дээрх зургийн агуулгад голцуу уул ус, цэцэг шувуу, євс хорхой, амьтан араатан, хvн, vсэг бичиг зэргийг хамардаг ба тvvнийг хэлбэрээр нь доргон дээрх хатгамал, дабуун дээрх хатгамал, ороосон хатгамал гэхчилэн олон тєрєлд хувааж болдог байна. Хатгамал урлах аргад нь бас тэгш хатгах, урвуу хатгах, урт хатгах, дарж хатгах зэрэг олон зvйл бий.

    Yvний доторхи зарим хэсэг нь бєєгийн шашны шvтээн болох тотемын шvтлгийн ёс заншил буюу бєєгийн шашны тахил тайлгын байдлыг харуулсан байдаг учраас бєєгийн шашны соёлын онцлог ихтэй хадгалагдаж байдаг юм. Манж vндэстэн эрт дээр vед хэрээ, тагтаа, буга, могой, адуу, барс, хонь, мод зэргийг тотем болгон дээдлэн шvтэж байсан бєгєєд тvvний ул мєр нь тэдний дэрний нvvрэн дээрх хатгамалуудад нь амьд дvрслэгээр илэрсэн байдаг. Энэ нь сайныг дэлгэрvvлж мууг дарах бэлэг дэмбэрэлтэй зvйл болно гэж манжчууд итгэдэг байжээ. Жишээлбэл манж vндэстний дэрний нvvрэн дээрх хатгамалын зурагт дєрвєн єдтэй улаан нvд бvхий хэрээ, эргэн харж байгаа буга, найман агт, ам нь ангайсан улаан нvдтэй аварга могой зэргийн зураг зонхилж байдаг.

    Манж vндэстний дэрний нvvрэн дээрх хатгамал нь тэдний ур ухаан авьяс билгийг бvрэн харуулсан тєдийгvй бас бєєгийн шашныг дээдлэн шvтэж байсан vзэл сэтгэлгээ болон итгэл бишрэлийн тvvхт байдлыг vзvvлж байдаг. Иймээс энэ нь манж vндэстний ардын соёл болон бєєгийн шашны соёлын гоо сайхны маш єндєр vнэ цэнэ бvхий урлагийн шилдэг бvтээгдэхvvн болдог юм.