Хятад улс єнєє баруун нутгийн байгалийн хийг зvvн нутагт дамжуулах урт хоолой тавих барилгын ажил хийж байна. Бараг 4 мянган километр урт энэ хоолойг тавьсанаар баруун нутгийн байгалийн хийг зvvн нутагт дамжуулан зvvн нутгийн эрчим хvчний бvтэцийн зvй зохисгvй байдлыг єєрчлєх юм. Энэхvv тєслийн барилгийг байгуулж эхэлсэн жил гаруйн турш Хятадын холбогдох салбарууд дорвитой дэмжилгээ vзvvлсэн байна. Хятадын эдийн засаг хєдєлбєрийн энэ дугаараар сонсогчид та бvхэндээ баруун нутгийн байгалийн хийг зvvн нутагт дамжуулах хоолойн байгуулалтад холбогдох салбаруудын хvчтэй дэмжилгээ тусламж vзvvлж байгаа байдлыг танилцуулахаар бэлтгэсэн юм.

    Баруун нутгийн байгалийн хийг зvvн нутагт дамжуулах бол Хятадын баруун бvсийн нутгаа хєгжvvлэх стратегийн эрчим хvчний байгуулалтын тєсєл мєн. Энэхvv тєслийн барилгийн ажлыг 2002 оны 7-р сарын 4-ээс бvх шугам дагуу хийж эхэлсэн байна. Энэ нь голдуу дээд хэсгийн байгалийн хийн урт газрыг хайн шинжилж нээн ашиглах, дунд хэсгийн байгаалийн хий дамжуулах хоолойн байгуулалт хийх, доорт хэсгийн байгаалийн хийн зах зээлийн ашиглалт хийх гурван хэсэгт хувиагдана. Олон талд холбогдосон том тєсєл болохоор тєрийн холбогдох салбарууд дорвитой дэмжилгээ тусламж vзvvлж, тохиолдсон зєрчил асуудлуудыг цаг даруйд нь зохицуулж єгєєд барилгын ажлын саадгvй хийгдэхийг хангаасан байлаа.

    Байгалийн хий дамжуулах хоолойн тєслийн шаардлагын дагуу Нутаг Дэвисгэр Нєєц Баялагийн Яам байгалийн хий нийлvvлэх нєєцийн нотолгоны ажлыг нэн даруй биелvvлжээ. Одоогийн байдлаар хий дамжуулах хоолойн шугам даагуугын хэдэн уртад нийт 1 тррилион 860 тэрбум шу метр хийн нєєц байгааг хайн тодолж, 2020 он гэхэд хий дамжуулах хоолойн шугам дагуугын гол гол нефт хийн уртуудын байгалийн хий нийлvvлэх хvчин чадал нь 100 тэбум шу метрт хvрэхийг тогтоожээ.

    Энэхvv хий дамжуулах хоолойг тавьхад 22 мянган га талбай газар эзэлнэ. Нутаг Дэвсгэр Нєєц Баялагийн Яам барилгын ажлын тогтсон хугацаандаа эхэлхийг хангаахын тулд газрыг албанд татах нэгдэлтэй нєхвєрийн тариф боловсруулан тогтоожээ. Нутаг Дэвсгэр Нєєц Баялагын Яамны тєлєвлєгєєний газрын дарга Фань Веньцаний танилцуулсанаар одоо 3000 гаруй километр зайн хоолойн албанд татсан газрын тариачдын амин чухал ашиг сонирхолыг vр ашигтай хамгаалсан юм байна.

    Баруун нутгийн байгалийн хийг зvvн нутагт дамжуулах тєслийн барилгын газар ашиглалт нь шугам дагуугийн ард иргэдийн ашиг сонирхолтой нягт холбоотой юм. Барилгын ажил эхэлэхээс ємнє бид эзэмшил газрыг нь ашиглах байгууллага, иргэдтэй тvр ашиглах асуудлыг хэлэлцэн тохиролцсон бєгєєд баримт бичигт гарын vсэг зурсан байна. Барилгын ажил дууссаны хойно хийн хоолой тавьсан газраа уг байгууллага болон иргэдэд буцаан єгсєн байна гэжээ.

    Баруун нутгийн хийг зvvн нутагт дамжуулах тєслийн барилгын ажлыг хийхэд хамгийн яршиг тєвєгтэй нь байгаль орчныг хамгаалах асуудал байлаа. Хий дамжуулах хоолой Гансу, Хэнань зэрэг 10 муж, єєртєє засах район, хотын нутаг дэвсгэрийн цєл, гувь, єндєрлєг, тал, тариалан, ус намхархаг газрыг дайран єнгєрнєє.

    Эдгээр нь байгаль орчны эмзэг газрууд юм. Уг барилгын ажил эхлэхээс ємнє байгаль орчныг хамгаалах ерєнхий газар хийн хоолой тавигдах мужуудын хилдэх байгаль орчинд учируулах нєлєєгийн тухай мэдээллийг шалган зєвшєєржээ. Эрvvл саруул, аюулгvй, байгаль орчныг хамгаалах удирдлагын системийн дагуу гvйцэтгэгч байгууллага 4000 километрийн шугам дагууд хvнд машин техник хэрэглэхийг хориглох, машин унаа явахыг хориглох зэрэг ажлын хэсгvvд хувиаж, ургамалын нємрєг, экологийн орчныг эвдэн сvйтгэхээс хамгаалах ерєнхий газрын хяналт тавих газрын дарга ноён Жу Шиншянгийн танилцуулсаныг vзвэл, хий дамжуулах хоолойн хоёр хажуугаар байгалийн дархан цаажтай газар 24 байна. Байгаль орчныг нєлєєлєх тухай тєсєєлсєн дvгнэлт болон мэрэгжилтэн нарын тавьсан саналын дагуу барилгын ажлыг гvйцэтгэх тєсєлд олон удаа єєрчлєлт оруулж, байгалийн дархан цаажтай газрыг нєлєєлєн сvйтгэхийг хамгийн бага хэмжээнд тогтоон барьж чадсан юм байна.