Хятад улс одоо иргэддээ шинэ паспорт олгох ажлыг туршин хийж байна. Энэ шинэ паспорт бол єнгєрсєн зууны 80-аад оноос хэргэлж байсан хуучин паспорттой адилгvй юм. Энэ бол чанар сайтай, хуурамчаар vйлдхэд бэрхтэй электрон паспорт юм.

    Сvvлийн єдрvvдэд Бээжин хотын 7 настай жаал хvv Чао Ши рань, Бээжин хотын нийгмийг аюулаас хамгаалах газрын даргаас электрон паспортоо гардан авлаа. Тэрээр баяртайгаар хэлэхдээ: Би паспорттой боллоо, хэрэв зочид буудалд суух юм уу нисэх онгоцоор аялхад хvрвэл айлын эгч миний энэ паспортыг vзвэл намайг таничихана гэжээ. Одоо Хятад улст паспортыг єргєнєєр ашиглаж байна. Жижээлбэл, сонгуульд бvртгvvлэх, жолоочын vнэмлэх авах, банкын карт, нийгмийн даатгал зэрэг бvгдэд нь паспортоо шалгуулж байх хэрэгтэй юм. Ноднин жилээс хэрэгжvvлсэн "оршин суугчдын паспортын хууль"-д Хятадын 16 насанд хvрсэн иргэд заавал паспорттой байх хэрэгтэй, 16 насанд хvрээгvй нь сайн дураасаа болно гэж тогтоосон байлаа.

    Хуулийн тогтоолын дагуу, Хятадын оршин суугчдын паспортын агуулгад гэрэл зураг, овог нэр, хvйсийн ялгал, vндэстэн ястан, суугаа газар, тєрсєн он сар, гэрч баримт олгосон єдєр хугацаа болон хvчинтэй байх хугацаа зэрэг багтаж байна. Одоо Хятадын 900 сая иргэн паспорттой болоод байна.

    Хятадын НАХЯ-ны паспортын ажил хариуцсан албаны хvн ноён Гvє Шин дээд шинэ техникын аргаар vйлдсэн электрон паспортын тухай хэлэхдээ: Электрон паспортын хуучин паспортоос хамгийн их ялгаатай тал ньгэвэл, компьютерын чипыг ашиглан тусгай аппаратын туслалцаатайгаар паспортын агуулгийг уншиж, илт харуулах чадалтай болсон явдал болно. Иймээс банк ч юм уу, нисэх онгоцны буудал ч юм уу ямар нэг газар паспортоо шалгуулах шаардлагатай болбол, тун дєхєм, маш тvргэнээр паспортын агуулгийг тодруулж болно. Энэ нь ажлын vр ашгийг ихээр дээшлvvлсэн тєдийгvй бичиг баримтын хуурамч эсхийг ч гэрчилж болох юм гэжээ.

    Шинэ чип гэдэг нь IC карт юм. Паспортын агуулгийг IC картад хадгалах мэргэжлийг Хятадчууд єєрєє судалж эзэмшсэн юм. Энэ нь паспортын хуурамч эсхийг шалгах чадлыг илт дээшлvvлсэн байна. Хятадын картын ажил тєрлийн нийгэмлэгийн ноён Пань Ли хуа танилцуулж хэлэхдээ: Чипын дотрох техникын тооцоолох аргийг бол Хятад улс єєрєє судлан хєгжvvлсэн юм. Тус тооцоолох аргийг чипд судлан оруулах талаар олон зуун сая мєнгє тєгрєг зарцуулж, том оврын тооцоолон бодох машны туслалцаатайгаар судлан vйлдсэн бохоор vvнийг єєрчлєєд хуурамч юм хийх ч бас бэрхтэй юм гэжээ.

    Электрон паспортод дээд шинэ техникыг ашигласан нь чип дээрээ тусгагдаж байгаа тєдийгvй гадар талын єнгє будгийг тааруулахдаа ч орчин vеийн хэвлэлийн шинэ техникыг ашиглан маш гоё сайхан тєлєвлєн бvтээж, дууриан vйлдэхэд ч бэрхтэй болгосон байна. Хэрэв томруулах шилээр нарийвчлан ажиглах юм бол гадар тал дээр нь цагаан хэрэм зэрэг нэрт тvvхийн vнэт зvйлсийн зураг аээнvvд бий. Электрон паспортыг судлан vйлдэх явцад эрдэмтэн мэргэжилтэд тvvний чадавхыг нэмэгдvvлэх, олон талаар ашиглахад, идэвхтэйгээр ухаан сийлж, жолоочын vнэмлэх, нийгмийн асрамжын vнэмлэх, мєнгє тєгрєгийн карт зэргийг хамтруулсан байна.

    Шинэ паспортыг зєвхєн хэн хvн болхыг нь мэдхэд ашиглаж болох тєдийгvй євчин vзvvлэх, мєнгє тєгрєг хадгалах зэрэг олон талаар ашиглаж болох юм байна. Гэвч ийм электрон паспорт нь техникын маш давуу талтай байлаа ч гэсэн бодитойгоор ашиглахад бас зарим асуудал оршиж байгааг хvмvvс олж мэдсэн байна. Жижээлбэл, ард иргэдийн євчин vзvvлэх нь хувийн хэрэг болхоор хvмvvс гаднын хvнд єєрийгєє мэдvvлэх дургvй байгаа явдал болно. Ингээд шинэ паспортын чадавхыг нь тєдий л их єргєтгєсєнгvй юм байна.

    Хятадын электрон пасрортыг Америкын Уалл Стрит журнал сониныхон vvнийг дэлхийн хамгийн том электроны тєсєл гэж vзэж байна. Одооны байдлаар ард иргэд электрон паспортоо гардан авхад хvн бvр 20 юань тєлж байна. Хэрвээ тэрбум хvнд тараавал,20 тэрбум юаньтай том зах зээлтэй болчхоно.Чипын зураг тєсєл хийх болон карт унших машныг vйлдвэрлэх зэргийг багтаасан электрон паспортын vйлдвэрлэлд Хятадын нийт 20 гаруй аж ахуйн нэгж оролцож байна.

    Сурвалжлагчын ойлгосоноор, Хятадын хэмжээний шинэ паспорт олгох бvх ажил 2008 оны эцэст дуусах бєгєєд энэхvv маш нарийн хяналттай, дээд мэрэгжлээр vйлдсэн паспортыг хэдэн10 жил аюулгvй ашиглаж болох юм байна.