"Дэлхийн дээвэр" гэж нэрлэгдсэн Хєхнуур Тєвдийн Єндєрлєгт оршдог Тєвдийн Єєртєє Засах Район бол мєсєн уул цаст оргил олонтой нутаг юм. Тэнд дэлхийн ноён оргил хэмээгдсэн Зумагланмаа зэрэг далайн тєвшнєєс 8000 гаруй метр єндєрт єргєдсєн оргил 5 байдаг бєгєєд 6000—7000 гаруй метр єндєрт байдаг оргил нэн олон байдаг юм. Эдгээр мєсєн уул цаст оргилууд нь дэлхийн олон газрын уулан спорт сонирхогчдын анхаарлыг татсаар ирсэн билээ. Тэр нутагт тєрж єссєн Нямцэрэн бол тэдний доторхи нэг нь болно. Нямцэрэн ууланд авирахыг сонирхдог тєдийгvй бас тєвдийн хамгийн анхны уулан спортын сургуулийг байгуулсан хvн юм.

    Нямцэрэнгийн байгуулсан уг сургууль нь Тєвдийн Єєртєє Засах Районы тєв Лхас хотын умард дvvрэгт байрлаж байдаг. Нямцэрэн сурвалжлагчид хэлэхдээ, би тєвдийн жирийн нэг тариачны гэрт тєрсєн юм. Бартаа шинжээч болж, тєвдийн мєсєн уул цаст оргилууд бvхэнд авирах гэсэн нь миний хvсэл мєрєєдєл байсаар ирсэн юм гэжээ.

    "Тєвдєд єдєр уул цаст оргил маш олон байдаг. Би багаасаа бартаа шинжээч болъё гэж хvсч байсан. 1989 онд азаар Тєвдийн Уулан Споротын Нийгэмлэгт орчуулагчийн ажил хийх боломж тохиосон vеэс эхэлж, бартаа шинжлэх спорттой танилцсан бєгєєд тvvнээс хойш бартаа шинжлэх спорттой салшгvй барилдлагатай болсон юм" гэж Нямцэрэн хэллээ.

    Нямцэрэн Уулан Спортын Нийгэмлэгт ажиллаж байсан хугацаандаа гадаадын уулан спорт сонирхогчидтай байнга харилцдаг болсон боломж тохиолоо ашиглан, англи хэлийг нэн шаргуу чармайж сурснаар маш богинохон хугацаанд гадаадын тамирчидтай англиар ярвж чадах болсны зэррэгцээ бас уулан спортын тухай олон мэдлэг олж сурсан байлаа.

    Нямцэрэн ажил сурлагадаа идэвх чармайлттай байсан учир, Америк, Франц, Япон зэрэг оронд хvрч танилцан суралцах аятай боломж тvvнд тохиосон юм. Гадаадынхантай зэрэгцvvлж vзвэл, тєвдийн уулан спортын хєгжил нэлээд их зєрєє оршиж байна гэлээ.

    "Гадаадад уулан спорт маш их хєгжсєн байдаг. Тэд дасгал сургуулийн тэргvvний арга технологи, бvрэн тєгєлдєр тоног тєхєєрємжтэй бєгєєд уулан спортын єндєр боловсрол бvхий хєдєч болон туслалцаа vзvvлдэг хvмvvс байдаг учраас тухайн орон болон гадаадын уулан спортын сонирхогчдад маш сайн vйлчилгээ хангадаг юм. Манай хєрш зэргэлдээ Энэтхэг, Пакистан, Балаб зэрэг орон бvр тухайн орны ууланд авирахад зєвхєн тухайн орны хvн vйлчилгээ хангахыг л зєвшєєрдєг болохоор маш их ашиг олдог юм. Бид энэ талаар тэдэнтэй маш их зєрєєтэй байна" гэлээ.

    80-аад оны сvvлчээр дэдхийн олон газрын уулан спорт сонирхогчид Тєвдєд ирж, єндєр оргилд авирах болсноор тєвдийн уулан спортыг ихээр хєгжvvлсэн юм. Гэвч урт хугацааны турш, тєвдийн олон улсын уулан спортод мєн "гуравдахь орны хvн vйлчилгээ хангадаг" онцгой байдал оршсоор ирсэн билээ. Нямцэрэн vvнийг анхааралдаа авч, Тєвдєд уулан спортын сургууль байгуулж, уулан спортын хєтєч болон vйлчилгээний эгнээг бэлтгэн хvмvvжvvлж, уулан спортын vйлчилгээний салбарыг бусад орон монополчилж байгаа байдлыг єєрчлєхєєр шийдсэн юм.

    1999 онд Тєвдийн уулан спортын ерєнхий боловсролын сургууль Лхас хотод албан ёсоор байгуулагдаж, Нямцэрэн захирлаар ажилласан байна. 5 жил гаруйн турш, уг сургууль тариачин малчны 70 гаруй хvvхдийг элсэж хvмvvжvvлжээ.

    Энэ жил хорин гуравтай тєвд залуу Аваан бол уг сургуулиас тєгссєн анхны оюутдын нэг юм. Тэр гурав удаа Зумагланмаа оргилд авирсан байна. Аваан хэлэхдээ, "манай сургуулийн захирал бол хариуцлага єндєр хvн юм. Сургууль анх байгуулагдах vед нєхцєл таруухан, тогтсон хичээлийн байргvй, дотуур байр нь дєхємєн барьсан байшин байсан бєгєєд хоолны газраа майханд тохируулсан байлаа. Манай захирал vргэлж бидэнтэй цуг хоол идэж, бидний сурлага, эрvvл мэндэд анхаарал тавьж, бидэнд хайр халамж хvртээж хvртээж ирсэн юм. Нямцэрэн захирал ингэж хvмvvжvvлсэнгvй бол, би улсын хэмжээний уулсан спортын мастер болж чадахгvй юм" гэжээ.

    Тєвдийн Уулан Спортын Сургуулиас тєгєссєн 30 гаруй оюутан єнєє єндєр уултай газруудад идэвхтэй ажиллаж, дэлхийн олон газраас хvрлцэн ирсэн уулчидад vйлчилгээ хангаж байна.

    Нямцэрэн захирал хэлэхдээ, Тєвдийн Уулан Спортын Ерєнхий Боловсролын Сургуулиа уулан спортын vйлчлэгчид бэлтгэн хvмvvжvvлэх шинжлэх ухаанч, журамжсан бааз болгон байгуулж, уулан спортын хєгжлийг ахиулахад итгэлтэй байна гэжээ.