Хятад улс "Дэлхийн хамгийн урт дууль"—"Гэсэр вангийн тууж"-ийг дэлхийн соёлын биет бус соёлын євийн жагсаалтад оруулахаар ЮНЕСКО-д єргєдєл дэвшvvлсэн бєгєєд єнєєгийн байдлаар уг ажлын ахиц байдал маш сайн байна.

     "Нэсэр" судлаач нэрт эрдэмтэн Цянбянзяцо хэлэхдээ, Хятадын Нийгмийн Шинжлэх Ухааны Академийн "Гэсэр" Судлалын Тєв нь Тvвд, Хєхнуур, Сычуань, Євєр Монгол, Ганьсу, Шиньжян болон Бээжин зэрэ 7 муж, єєртєє засах район, хотын холбогдох байгууллага нэгжтэй хамтаар "Гэсэр вангийн тууж"-ийг эмхлэн цэгцэлж, дэлхийн биет бус соёлын євийн жагсаалтад оруулах тухай єргєдлєє ЮНЕСКО-д дэвшvvлэхээр 2004 оны 6-р сарын 10-д Хятадын Соёлын Яаманд єгсєн юм гэжээ.

    "Гэсэр вангийн тууж" хэмээх тvвд vндэстний энэ тууль нь нийт 120 бvлэг, сая гаруй мєр шvлэг, 20 сая гаруй vгтэй байж, нийт хэмжээгээрээ нь "Хомерын тууль", "Махаапарата" зэргийн нийлбэрээс ч их байдаг болохоор "Днлхийн хамгийн урт тууль" гэж алдаршсан юм гэж эрдэмтэн Цянбянзяцо тэмдэглэжээ.

    "Гэсэр вангийн тууж" нь их тєлєв манай тооллын эхлэлийн ємнє хойно vеэс манай тооллын 5-аас 6-р зууны vед vvсч хєгжсєн бєгєєд манай тооллын 10-р зууны vед цаашид єргєнєєр уламжлагдан дэлгэрч баяжин хєгжсєн байна. Уг туульд голцуу хурмаст тэнгэрийн хєвгvvн, сахиулсан болон хvнийн шинж байдлыг хослуулан бvрдvvлсэн Гэсэр баатрын ад шулмасыг доройтуулан дарж, дорой буурай хvмvvсийг тэгтгэн аварсан vлгэрvvдийг єгvvлсэн байдаг юм.

    "'Амьд тууль' хэмээн нэрлэгдсэн 'Гэсэр вангийн тууж' нь 1000 гаруй жил ам дамжин уламжлагдаж ирсэн бєгєєд 21-р зуунд орсон vед ч аман хэлбарээр тєвд нутагт єргєнєєр уламжлагдсаар байна. Энэ бол бусад vндэстэн болон улсад байгаагvй зvйл юм" гэж эрдэмтэн Цянбянзяцо хэлсэн байна.

    Хятадын Засгийн Газар 80 оны эхээр "Гэсэр вангийн тууж"-ийг цуглуулах, эмхтгэх тусгай байгууллага байгуулан ажиллуулсан бєгєєд энэ талын судлагааны ажлыг "5 жилийн тєлєвлєгєє" болгоныхоо судлагаа шинжилгээний чухал тєсєлд оруулсаар ирсэн билээ.

    Єнєєгийн байдлаар Хятад улсад "Гэсэр" хайлаач ардын урлагчин нийт 140 гаруй хvн байгаа бєгєєд тэдэнд Засгийн Газраас зохих харгалзал vзvvлж байгаа юм. "Гэсэр вангийн тууж"-ийн тvвд гар бичмэл дэвтэр, модон барын судар 300 шахам байгаа бєгєєд тэдгээрийн дотроос тєвдєєр 70 гаруйг нь албан ёсоор хэвэлсэн явдал нь урт хугацааны турш ам дамжин уламжлагдсаар ирсэн ардын аман зохиолыг "Дэлхийн туульсын оргил" хэмээгдсэн уран зохиолын системтэй бvрэн том бvтээл болгосон юм. Yvний зэрэгцээ бас хятад орчуулгын 20 гаруй ном хэвлэсэн бєгєєд тvvний доторхи зарим хэвлэл нь англи, япон, франц хэлээр орчуулагдан хэвлэгдсэн байна. Энэ бол тєвд vндэстний ардын уран бvтээлийн євийн хамгаалалт болон ном хэвлэлийн тvvхэн дээр урьд ємнє гарч байгаагvй зvйл юм.

    "Гэсэр вангийн тууж"-ийг дэлхийн биет бус соёлын євийн жагсаалтад оруулахаар єргєдєл дэвшvvлсний дvн нь энэ оны эцсээр тодрох тєлєвтэй байна. Єнєєгийн байдлаар Хятадын Кунь чуй ший болон эртний ятга нь дэлхийн биет бус соёлын євийн жагсаалтад ороод байна.