Миний нэгэн таньдаг найз Израйль Иорданы хооронд байрлаж байдаг сєнсєн тэнгэст хvрсэн юм гэнээ. Буцаж ирсэнийхээ дараа надад сєнсєн тэнгэсийн тухай сонирхолтой зvйлvvдийг ихэд гайхуулан ярьж, сєнсєн тэнгэсийн усандхэцнээн том бие бараатай,хэцнээ мариа махтай хvн ч гэсэн дур мэдэн сэлэн тоглоход живнэ гэж зовох зvйлгvй, дандаа хєвєєд байдаг гэж ярьж, бас єєрийнхєє усан дээр нvд анин тавтай хэвтсэн зургаа vзvvлсэн юм. Тэхэд хамт явсан нєгєє нэг найз маань бидэнд, манай Хятадад ч сєнсєн тэнгэстэй шуу, тvvний нэрийг Райлахын хєвєн сэлэх газар гэдэг юм. Хvмvvс усанд нь хєвєж байгаад сонин уншиж болдог гэж ярьлаа.
Райлахын хєвєн сэлэх талбай нь Хятадын тєв нутгийн Шан ши мужийн Юнь чэн хотод байрлаж байна. Бээжингээс бараг 14 цаг галт тэргэнд суувал тэнд хvрч очно. Хятадын баруун нутгийн тvvх соёлын алдарт хот Ши анаас маш ойрхон юм.

     Нутгийн хvмvvсийн танилцуулсанаас vзэхэд, Юнь чэнгийн давсан нуур 132 хавтгай дєрвєлжин км талбайтай байдгаараа Америкийн том Салт лаке давсан нуур, ОХУ-ын Кvчvк давсан нуурыг хамтад нь дэлхийн хєхр хvчлийн натртай эх газрын гурван том нуур гэж нэрлэж байгаа юм. Юнь чэнгийн давсан нуурыг нээж хєгжvvлээд 4000 гаруй жил болж байна. Энэ давсан нуур Юнь чэнгийн хэцнээн vеийн хvн ардыг тэжээсэнийг тооцохын аргагvй. Мєн энэ нуураас гардаг цэвэр шоогоор янз янзын угаалгийн бvтээгдэхvvн vйлдвэрлэж байна. Энэ нутгийн хvмvvс єнєє давсан нуурыг ашиглан, зохих харьцлаар цэнгэг ус хольсоноор, сєнсєн тэнгэстэй адилхан хvнийг хєвvvлдэг ийм сайхан vр дvнд хvргэсэн юм.

    Энэ давсан нуурын усанд хvн яагаад хєвж байдаг тухай нутгийн нэгэн мэргэжилтэн маш их мэргэжлийн тоо сэлтээр тайлварласан юм. Тэр хэлэхдээ: учир нь усны хувийн жин нь их, хvний хувийн жин ноль,зууны ерэн зургаагаас нэг, зууны гуравхан байхад, усны хувийн жин нэг, зууны хорин тавд хvрч байдаг. Архемьдийн хуулийн ёсоор бол хvн, усан дээр гарцаагvй хєвнє гэлээ.

    Райлахын хєвєн шумбах газар бараг 9 га талбайтай. Халиурсан номин зvлэг, мод ургамал, тагт, муралзсан гудамлиг нь жуулчдын сонирхол татдаг тєдийгvй, хєвж сэлэх хоёр нуур, бас нэгэн хар шавартай угаалгийн нуур нь жуулчдын сонирхолыг нэн их татдаг юм байна. Биднийг тэнд хvрэхэд, том хvнд зориулсан 8000 ам метр талбайтай хєвєн сэлэх нуур болон тусгайлан хvvхэд багачуудад зориулсан 500 ам метр талбайтай хєвєн сэлэх жижигхэн цvvрэмд сэлvvцэн амарч байгаа хvмvvс усан дээр хєвєж, зарим нь нvдээ аньчхасан, зарим нь хоёул гурвуулаа зэрэгцэн хэвтээд далан vгээ дэлгэж, яриа хєрєє болж байгааг харлаа. Алиа дэгжин хvvхдvvдийн хувьд, том хvн шиг хєвж хэвтэх биш, мєд л хэвтэж, мєд л зогсож, ус цацан тоглоно, Хар шавартай нуурт харин хvмvvс бvх биедээ шавар нааж, хэн болох нь танигдахаа больчхосон байлаа.

    Давсан нуурыг єєрчлєєд хєвєн сэлэх нуур болгосон гэж бид сая ярьлаа. Тэхэд ийм газар хєвєн тоглоход аюултай байх гэж сонсогчид маань бодох юу магад. Энэ тухай би єєрийн vзэж сонссоноо танилцуулмаар байна.

    Энд хєвєн тоглох нь аюулгvйн баталгатай. Учир юун гэвэл, тусгай боловсролтой мэргэжлийн арван таван хvн энд хамгаалалтын ажил хийж байна. Энэ давсан нуурт бас каль, натор, кальц, иод мэтийн олон тєрлийн эрдэс агуулагдаж байгаа болохоор хvний чусны єєхийг хусах, тураах, єнгє зvсийг гоё болгох vйлдэлтэй юм байна.

    Сая та бvхэнд Хятадын сєнсєн тэнгэс буюу хєвєн шумбах газрыг танилцууллаа.