Хятадын баруун хойт нутгийн цєлжил ихтэй Шинжшянгийн Уйгарын Єєртєє Засах Районы ургамал тарьж цєлжилтєєс сэргийлэх болон цєлжилтийг засах судлагаа шинжилгээний ажлын ахиц тvвшин нь бvх Хятадын тэргvvн эгнээнд орж байгаа бєгєєд дэдхийд ч тэргvvний эгнээнд явж байгаа юм.

    Хятадад нэгдvгээр, хоёрдугаарт ордог том элсэн цєл бvхий Шинжшян бол Хятадын элсэн цєлын ургамалын хамгийн том тансаг сайхан газар юм. Эмгэн шилби, зорлог, анар, шар шава, хармаг, хамхуул зэрэг элсэн цєлийн ургамалууд нь элсэн цєлийн нутгийн байгалийн єнгє vзэмжийг бvрдvvлсэн байдаг юм. Шинжшянгийн олон газрын цаг агаар болон хєрс шорооны нєхцєл байдал ньь харилцан адил бус байдаг учраас ургамалын тєрєл зvйл маш баялаг байж, зєвхєн зорлог, анар гэхэд л 10—20 тарлийнх байдаг билээ.

    Єнгєрєгч зууны 60-аад онд Шинжшянгийн Уйгарын Єєртєє Засах Район хуучин Зєвлєлт Холбоот Улсаас цєлжилтєєс сэргийлэх сайн чанарын хоёр тєрлийн зорлог оруулж тарьсан вм. Єнєє, чанарыг нь сайжруулсны дараарх зорлог нь жилд хоёр метр ургах болсноор, Шинжшянгийн цєлжилтєєс сэргийлэн цєлжилтийг засах ургамалын гол тєрєл зvйл болсон тєдийгvй бас дотоодын арван хэдэн муж ч бvр Шинжшянгаас зорлогийн vр худалдан авч тарьж байна.

    Шинжшянгийн шинжлэх ухааны ажилтад бас бусад нутагт шилжvvлэн тарьж болох элсэн цєлийн ургамалын тєрєл зvйлийг судалж буйжуулсан байлаа. Турфаны элсэн цєлийн ургамалын хvрээлэнд элсэн цєийн 500 гаруй дєрлийн ургамалыг тарьсан байдаг бєгєєд Хятадын тачир газар болон элсэн цєийн районы ургамалын 80%-иас дээшихийг нь тэнд харж болох юм. Єьєр Монголын Єєртєє Засах Район, Гань Су зэрэг газрын найлзуур харгана зэргийг ч тэнд туршилтын журмаар тарьсан байна.

    Єнгєрєгч зууны 70-аад оны vеэс Шинжшян бас Турфан район ургамал тарьж цєлжилтєєс сэргийлэх туршилтын ажлыг их цар хэмжээнд эхэлсэн бєгєєд тvvний дараагаар бvх райондоо тvргэн нэвтрvvлсэн юм. Дэлхийд хоёрдугаарт ордог, Хятадын хамгийн том элсэн цєл болох Такламаканы элсэн цєлд Таримын хотгорын элсэн цєлийн засмал замын хоёр талаар 436 километр урт хамгаалалтын ойн бvс удахгvй буй болох гэж байгаа бєгєєд єнєєгийн байдлаар их тєлєв 230 километрын газарт мод тарьсан байна. Тэндэх бол мєн ч Шинжшянгийн ургамал тарьж цєлжилтєєс сэргийлэх туршилтын чухал бааз болох юм. Тэнд нийт 18 сая гаруй ширхэг зулзгаан мод тарих болно.

     Зvнгарын хотгорын 200 гаруй тєрлийн "богино наст ургамал" нь бас Шинжшянгийн шинжлэх ухааны ажилтдын анхаарлыг татаж байна. Жил болгоны 4-р сард соёлж, хоёо гурван сарын дараа єхдєг эдгээр ургамал нь тухайн орон нутгийн шороон шуурга харгахын давтамж болон эрчийг бууруулсан байна. Yvнээс гадна, хєрсєн доорхи микроб, эст ургамалын тєрлvvд болон хєрс шороотой хамтаар буй болсон тачир газрын хєрсийг ч мэргэжилтэн нар илрvvлжээ. Элсэн цєлийн нутагт ердийн байдалд бол секунт бvрд 8.8 метрийн хурдтай салхи салхилбал шороон шуурга дэгддэг боловч, хэрэв дээр дурдсан газрын хєрстэй байвал секунт бvрд 20 метрийн хурдтай их салхи салхилсан ч шороон шуурга босохгvй байдаг юм байна.