"Хуар" дуу бол Хятадын Хотон vндэстний ардын дуучдын бэлэн дууны нэг тєрєл болох бєгєєд Хятадын баруун хойт нутгийн Шаань Си, Нин Ся, Гань Су, Хєхнуур зэрэг газраар єргєнєєр уламжлагдан дэлгэрсэн байдаг юм. Хєхнуурт vе улиран аж тєрєн сууж байгаа энэ жил 84 настай Хань Шэн-юань настан бол 20 гаруй зvйлийн аяар адир бус тєрлийн "Хуар" дууг дуулж чаддаг "Хуар дууны хаан" юм. Тvvний євєє нь Хєхнуурын "Хуар" дууны нэрт дуучин байсан боловч, хожим нь амьдралын шаардлагаар аргагvйн эрхээр СиньЦзянгийн Уйгарын Єєртєє Засах Районд очиж сууршсан байлаа.

    Гэвч шинэ нутагт очсны дараарх сайн сайхан байдал нь удаан vргэлжилж чадсангvй, гамшигт дайрагдж, Хань Шэн-юань єнчин хоцрчээ. Тэр хэлэхдээ: "Єнгєрсєнд аав маань газрын эзнийд урт хугацаагаар хєлсний ажил хийж байсан. Аав маань 37 настай тэр жилдээ тvрээсний мєнгєє тєлж чадсангvйн улмаас газрын эзэнд цохигдон алагдсан юм. Удасангvй ээж маань ч нас болсноор би ємєг тvшиггvй єнчин хvvхэд болж, тэнvvлчний амьдрал хийж эхэлсэн билээ. Тэр жилийн євєл нь би сайхан санаатай ардын уран бvтээлч Ма євєєтэй учарсан юм" гэжээ.

    Ма євєє "Хуар" дууг маш сайн дуулдаг, Хань Шэн-юань удалгvй Ма євєєг дагаж "Хуар" дуу дуулж сурсан болохоор, хоёул дуу дуулан амь жууж явсан аж. Хань Шэн-юань тєрєлх цэцэн сэргэлэн, хоолой сайтай байдаг мєртєє бас Ма євєєдєє маш ачлалтай байдаг учраас євєєгийнхєє хайрыг их хvртсэн байлаа. Ма євєє нь "Хуар" дууны тухай мэдлэгээ бvхнийгг Хань Шэн-юаньд улажлан сургаснаар, Хан шэн-юаний дуулах ур мэргэшил нь явах тусмаа боловсронгуй болж дээшилжээ. Тэр "Хуар" дууг сайн дуулж чадах болсон тєдийгvй бас "Хуар" дуу зохиож чадах болсон байна.

    Хань Шэн-юаний "Хуар" дууны амьдрал ингэж эхэлсэн бєгєєд тvvний залуу насны vеийн янаг дурлал нь тvvнийг "Хуар" дуунд нэн их халуун сэтгэлгээтэй болгосон байжээ. Тэр v?ийн байдлаа эргэн санах vед настны нvvр царайнд залуугийн vеийн цог золбоо нь тодорч, маш сэтгэл доглуун байсан юм.

   "Миний хоолой сайн, ардын дууг ч сайн дуулдаг бєгєєд юуг vзвл юуны тухай дууг тэр дор нь зохиож дуулж чаддаг байсан. Арван долоон найман насныхаа vед би Ян Маогvн гэдэг газраар єнгєрєхєд замын хажуу дахь тарианд нэг охин євс тvvж байгааг хараад, тvvнд зориулан ийм нэг 'Хуар' дуу зохиж дуулсан юм" гэж Хань Шэн-юаньнастан ярьлаа.

    "Тэр дуунд их тєлєв: асга хадны дээр ургасан алаг цэцэг, анир нуурын уснаа улаан туяа татна. Ажилч охин дvv тутаргын тарианы євс тvvж, охин дvvгийн гар євдєхєд ахын сэтгэл євдєнє. ……" гэж дуулсан шиг юм. Тэр охин дуунд маань сэтгэл татагдаж: Єндєр уулны оройд шар цэцэг ургаж, єнєр амтад сайхан цай Сы Чуань газарт урагана. Их замаар явахгvй зvрэг замаар явж, эгчийнхээ дууг сонсоно хэв vv гэж хариу дуулсан юм гэж Хань Шэн-юань настан хэллээ.

    Хань Шэн-юань ингэж тэр охинтой танилцаж, хамтаар "Хуар" дуу дуулан найзалж явсаар харилцан хайр сэтгэлгээтэй болсон байжээ. Гэвч охины гэр нь баян айл болохоор аав ээж нь тэдний гэрлэхийг эрс эсэргvvцсэн бєгєєд бас Хань Шэн-юанийг барьж шоронд хорьсон байлаа. Шоронгоос суллагдсаныхаа дараа, Хань Шэн-юань тэр охинтой дахиж ер уулзаж чадсангvй. Тvvний сонсоноор тэр охин харьд мордоогvй бєгєєд Хань Шэн-юанийг баригдаж шоронд хоригдсаны дараа удсангvй євчилж нас барсан юм байна. Энэхvv vйл явдал нь Хань Шэн-юаний сэтгэлд сайн сайхан мєртєє гунигтай дурсамж болон хоцорсон учир, тэрээр "Хуар" дуугаар єєрийн гунигт сэтгэлгээгээ илтгэдэг байжээ.

    СиньЦзян нутаг бол дуу бvжгийн єлгий гэж алдаршсан газар юм. СиньЦзян нутгийн Уйгар, Казак зэрэг vндэстний дууны урлаг нь "Хуар" дуунд маш их нєлєєлж тvvнийг єєр нутгийнхаас ялгарах ємєрмєц онцлогтой болгосон байдаг юм.

    Хань Шэн-юаний шавь нар тун олон байдаг бєгєєд тэдний дотор тариачин, сэхээтэн нар байдгаас гадна бас албан хаагчид ч байдаг юм. Соёлын ордонд ажилладаг Ли Я-гvє бол тэдгээрийн доторхи нэг нь болно. Тэр хэлэхдээ: "Би Хань настны дуулсан 'Хуар' дуунуудын дотроос 'Цэцэг мэт сайхан охин дvv' гэсэн дууг хамгийн их бахархдаг юм. Энэ дууг СиньЦзянгийн 'Хуар' дууны тєлєєлєх чанартай бvтээл гэж хэлж болох юм. Уг дуунд Уйгар vндэстний хєгжмийн айзмыг ашигласан боловч, дууны vг нь орон нутгийн онцлогтой байдаг" гэжээ.
Ли Я-гvє, Хань Шэн-юаний бас нэг шавь Сv Шаньлиньтай хамтаар тэмээн жинчний тухай "Шалихунбаа" гэдэг "Хуар" дууг дуулж, сурвалжлагчид сонирхуулсан юм. Уг дууний vгэнд Уйгар, Казак, Хотон зэрэг хэдэн vндэстний хэлний vгэс бvр орсон бєгєєд ая нь ч тухайн орон нутгийн vндэстнvvдийн онцлогийг шингээсэн байна.

    Хань Шэн-юань настан "Хуар" дууг 70 гаруй жил дуулж байгаа бєгєєд тvvний дотроос 500 гаруй дууг нь эмхтгэж гаргасан байна. Тvvний дуулсан "Хуар" дуу нь СиньЦзян районы дотно гадна маш алдаршсан бєгєєд орчуулагдсан зарим бvтээл нь Япон зэрэг улс оронд уламжлагдсан байна. Хань Шэн-юань настан єнєє СиньЦзянгийн ЧанЦзигийн Хотон Yндэстний Єєртєє Засах Жоугийн Ма Чан хv гэдэг жижиг тосгонд амьдарч, vргэлжлэн "Хуар" дуу зохион шавь элсэж ур мэргэжлээ уламжлан дэлгэрvvлж байна.