Хятад улс 1994 оноос хойш эх газрын хил хязгаарын дэд бvтэцийн байгуулалтад хєрєнгє оруулалтаа байнга нэмэгдvvлж ирснээр хил хязгаарын дэд бvтэц єнгєрсний иж бvрэн биш байснаасаа цар хэмжээтэй, олон янзын иж бvрэн болон хєгжиж байна. тэнгисийн хилийн дэд бvтэцийн байгуулалт ч сvvлийн vеэс эхэлж эх орны хил хязгаар тогтвортой хєгжиж байна.

    Манай улсын эх газрын хилийн ихэнх хэсэг нь єндєрлєгийн уул давааг дамжин, єргєн уудам говь цєлийг туулан, их их гол мєрнийг єнгєрдєг юм. шинэ Хятад улс байгуулагдсны эхний vед хилийн хамгаалалтын цэргийн ангийн ажил амьдралын нєхцєл байдал маш хадуужилтэй байж, зам харилцаа дєхємгvй байснаас хилийн районы эдийн засаг хоцронгуй, ард иргэдийн амьдрал нь ядуу байсан юм.

    Эх орны хєгжлийн алхааг дагаан улсын хил хязгаарын байгуулалт ч тvргэн хєгжиж ирлээ. Ялануя сvvлийн 10 жилд улс орон тусгай хєрєнгєєр санхvvжvvлж, Хятадын хэмжээний хилийн 9 муж єєртєє засах районд хилийн эргvvлийн 15 сая гаруй километр зам тавьж, хил дагуу 4600 гаруй километр тємєр тор татан, хилийн гарцуудад 50 мянга гаруй метр тємєр шаралжин хашлага татаж, хилийн хяналт тохионы 300 гаруй иж бvрэн системыг угсруулж, зарим газарт хилийн анхааруулах дэмдэг хилийн шон зэргийн тєхєєрємжийг иж бvрэн бологсон байна.

    Хилийн дэд бvтэцийн байгуулалтыг сайжруулснаар эргvvлийн vvрэг гvйцэтгэх нєхєл байдлыг сайжирж, хилийн хамгаалалтын цэргийн ангийн шуурхай ажиллагаа авах болон гэнэтээр гарах хэрэгийг зохицуулах чадварыг ихээр дээшлvvлсэн байна. єнгєрсєнд хилийн хамгаалалтын офцер дайчид явганаар хэдэн арван єдєр явж эргvvлийн цэгvvдээр хvрдэг байсан бол єнєє мянган газын хилийг нэг л єдєрт эргэж ирэх хvчинтэй боллоо гэж хэлж болно. хилийн хяналтын тєхєєрємжийн дижиталжилт мэдээлэлжилтийг биелvvлснээр хилийн удирдлага хяналт байгалийн нєхцєл байдалд ихээр нєлєєлєгдєг байсныг нилээд сайн зохицуулагдсан байна.

    Євєр Монголын хилийн хамгаалалтын дугаар анги хоёр жилийн хугцаанд хяналтын тэргvvний тєхєєрємжийг ашиглан нууцаар хил давахыг оролдогсодыг 22 удаад нийт 96 хvнийг баривчилсан байна. Хятад Бирэмийн хилд контрабанда, мансууруулах будис панцлах зэрэг хууль бус гэмт ажиллагааг хяналтын тєхєєрємжєєр олон удаа илрvvлж хилийн диг журамыг vр ашигтай хамгаалсан байна.

    Yvний зэрэгцээ хилийн дэд бvтэцийн байгуулалтыг сайжруулснаар хилийн районы зам харилцаа тvгжирмэл байсан байдлыг єєрчилж, хил хязгаар нутгийн ард иргэдийн чинээлэгжих замыг нээсэн байна. Юунь Нань, Гуан Шигийн шинээр тависан хилийн эргvvлийн авто зам, зам дагуугийн 1068 тосгон авто зам нэвтрээгvй байсан тvvхийг эцэслvvлж, хилийн 500 мянга гаруй иргэдийн амьдралыг ил тод сайжруулсан байна. зvvн хойтын хил дагуу нутагт эргvvлийн авто зам тавигдснаар єнгєрсєнд гадагш зєєвєрлєж чадахгvй байсан нутгийн онц гаралтыг гадагш зєєвєрлєж, хилийн иргэлийн орлого хувь дахин нэмэгдсэн байна. нутгийн иргэд хилийн эргvvлийн энэ авто замыг "чинээлэг тиш хєтєлсєн зам" гэж хэлж байна.

    Хилийн хамгаалалтын vндэсний хорооны холбогдох алабны хvний танилцуулснаас vзвэл, хойшитын хэдэн жилд улс орон тэнгисийн хамгаалалтын дэд бvтэцийн байгуулалтад оруулах хєрєнгє оруулалтаа ихээр нэмэгдvvлэн "хилийн хамгаалалтаа цаашид бэхжvvлэн, хєрш зэргэлдээ оронтойгоо найрсагаар харилцаж, хилийн ард иргэдээ чинээлэгжvvлж, тогтвортой байдлаа хамгаалах"-ад матерын сайн сайхан батлага хангах юм байна.