Юньнань муж Хятадын баруун ємнєт хилийн Юньнань, гvйжєvгийн єндєрлєгт байдаг, зvvншээ Гvйжєv муж болон Гуаншигийн Жуан vндэстний єєртєє засах районтай, хойт талаара Сэчуань мужитай, баруун хойт талаараа Тvвдийн єєртєє засах районтай тус тус хєршилж, баруун тал болон ємнє талаараа Мьянмар, Лаос, Вьетнамтай хили нийлж байна. Юньнань мужийн ихэнх нутаг нь Юньлин даваагаас ємнєш байгаа болхоор Юньлин даваанаас ємнєш буюу vvлнээс ємнєш гэсэн утгатай Юньнань гэж нэрэлсэн юм байна. Юньнань бол хойшоо Азийн эх газрыг тvшиж, ємнєшєє єргєн их Энэтхэгийн далай болон Номхон далайд нvvрлсэн сайхан нутаг, ургмалын диваажин, амьтаны диваажин гэсэн сайхан нэртэй, тогос шувуу бvжиглэн, алаг эрвээхэй нисэлцэн, олон шувуу дуулан донгодож, єнгийн цэцэг дэлгэрсэн баян тансаг нутаг юм. Ийм vзэсглэн сайхан бєгєєд алас зайдуу болхоор хvмvvс тvvнийг гайхамшигт нутаг гэж хэлдэг, олон vндэстэн ястан болон нийгэмийн олон янжын хэлвэр зэрэгцэн оршиж байгаа болхоор хvмvvс Юньнань мужийг бас нийгэмийн хєгжлийн амьд тvvх гэж хэлдэг юм. Хятадын 1999 оны дэлхийн цэцэрлэгийн яармаг энэ гайхамшигт сайхан нутагт болж, дэлхийн нийтийн анхаарал сонирхолыг татсан билээ.

    Юньнань муж зvvнш баруунш 865 км, ємнєш хойш 990 км, нийт 394 мянган хавтгай дєрвєлжин км нутаг дэвсгэртэй, Хятадаа Шинжян, Тvвд, Хєхнуур, Хэйлvнжян, Сэчуань, Ганьсу, Євєр Монголын дараа орж, 8-р байранд жагсаагдаж байна. Юньнань мужийн ихэнх нутаг єндєрлєг уулан нутаг юм, нутгийн хамгийн єндєр уул нь 6740 мэтр, хамгийн нам газар нь далайн тvвшнээс 76 метр байж хоорондоо 6664 метр зєрдєг. Юньнань муж мєн гол мєрєн ихэтэй нутаг, нийт 600 гаруй гол мєрєн байдаг бєгєєд гол болох гол мєрєн 180 гаруй байж, 6 их системд хуваагддаг. Юньнань бол усан аж ахуйн болон усаны эрчим хvчний эх баялаг ихтэй муж юм.

    Юньнань муж бол мєн олон vндэстэнтэй муж, Хань vндэстэнээс гадна И, Бай, Хани, Жуан, Дай, Мяо, Лису, Хотон, Лагv, Ва, Наши, Яо, Тvвд, Жигпє, Бvлан, Пvми, Нv, Ачан, Дэан, Жинє, Шvй, Монгол, Бv и, Дvлvн зэрэг 26 vндэстний цєєнх байдаг бєгєєд тvvний дотрох 14 нь єєр муж хотод байдаггvй зєвхєн Юньнань мужид л байдаг vндэстэн юм. Юньнань мужид єнєє vндэстний цєєнхийн єєртєє засах жєv буюу аймаг 8 , єєртєє засах сянь буюу хошуу 29, єєртєє засах сян буюу сом 197 байна. Юньнаний vндэстэн бvхэн єєр єєрийн єнє удаан тvvх, єнєр баялаг соёлтой, Юньнаний vзэсгэлэнт сайхан уул усаа хамтаар цогцлон байгуулж байна.

    Хятад даяарт "хаврын хот" гэж нэрд гарсан Кvньмин хот бол Юньнань мужийн улс тєр, эдийн засаг, соёлын тєв, зам харилцаа, холбооны зангилаа, Хятадын тvvх соёлын нэрт хот, Зvvн Ємнєт Ази, Ємнєт Азид хандсан олон улсын худалдаа, аялал жуулчлалын хот юм. Жилийн дєрвєн улиралд цэцэг навч дэлгрэн цэл ногооноороо байдаг болхоор хаврын хот гэж нэрд гарсан байна.

    Кvньмин хот бол урт удаан тvvхтэй хот, 30 гаруй мянган жилийн дэртээх хуучин чулуун зэвсэгийн vед хvн тєрєлхтэн эн хавиар оршин амьдарч байсан юм байна. 2000 гаруй жилийн ємнє Кvньмин нь Хятадын ємнєт нутгийн хуурай дээрэх торган замын чухал газар болж байжээ. 1275 онд Юань улс энд Юньнань муж байгуулсанаас аваад єнєєг хvртэл Кvньмин нь Юньнань мужийн тєв байсаар ирсэн юм. Кvньмин хот аялал жуулчилалын эх баялаг ихтэй, улсын хамгаалалтад орсон тvvх дурасгалын газар 4, мужийн хамгаалалтад орсон газар 66 байдаг. Кvньминд чулуун шугай, Дянь чи нуур зэрэг vзэмжит цэгvvд байгаа бєгєєд vндэстэний цєєнхийн онцлогтой vзэмжит цэгvvд олон байдаг. Кvньминд нийт 400 гаруй нэр тєрєлийн цэцэг ургадаг бєгєєд цайн цэцэг бол Кvньмингийн хотын цэцэг юм.    

    Юньнаньд бас Дали, Лижян, Шишуанбаньна зэрэг нэрд гарсан аялал жуулчилалын газрууд байдаг. Дали хот бол Далигийн Бай vндэстэнийн єєртєє засах жєvгий тєв юм. Дали нь урт удаан тvvх, vлэмж их бичиг дурасгалын зvйл, байгаалын єнгє vзэмж, тааламжитай сайхан цаг агаар, vндэстний євєрмєц онцлог зэргээрээ жуулчидын сонирхолыг их татдаг юм. Yvнээс гадна Лижянгий эртний хот, Наши vндэстний эртний хєгжим, Шишуанбаньнагийн халуун бvсийн ургмал болон зvйл бvрийн амьтан шувуу, тогос шиг гоё Дай vндэстний охид, нуурын хvвээний галын наадам зэрэг нь хvмvvст хэжээд мартахын арггvй сэтгэгдэл тєрvvлдэг байна.
Та бvхэн боломжтой бол vvлэн нутаг Юньнаньд зочлоорой.