Морин спорт Хятадад єнє удаан тvvхтэй. Монгол, Уйгур, Касах vндэстнийг "морьтон vндэстэн" гэдэг. Гэвч биеийн тамир спорт болон амралт зугаачлалын хэлбэр болсон морин спортыг Хятадын хотын хvмvvс амралт чєлєє цагаараа сонирхож ирсэн нь саяхны арваад жилийн хэрэг билээ. Ялангуяа Бээжин, Шанхай, Гуандvн зэрэг эдийн засаг хєгжсєн районд хvмvvс явах тусмаа морин спортыг дээд боловсон спорт гэж vзэж байна.
Амралт чєлєєт цагтаа хvмvvс Бээжингийн дvvргийн морин спортын талбайд очиж, морин спортын ємсгєл ємсєж, єргєн дардан замаар юм у нам сэлvv ой модтой газраар алхуулж зугаацдаг болжээ.

    Нэг компанид ажилладаг Ли овогтон Бээжингийн тvvргийн Каншийн талд "Юй Чилин" гэдэг морин спортын клубд долоо хоног тутамд ирж морь нунадаг байна. Тэрээр хэлэхдээ, морь унаж зугаалахад vнэхээр сэтгэл сэргэж цог золбоотой болдог юм байна. Морин спортын талбайн орчин ахуй сэтгэлийг маш татаж байна. Хєвєлзєн нvvх хєвєн цагаан vvлс, холоос харагдах номин ногоон зvлэг хєдєєгийн vзэсгэлэнг санагдуулна. Хотын vймээн шуугианаас зайлж энд ирж морин спортоор дасгалжих нь бие сэтгэлийг амрааж, тайвшруулдаг гэжээ.

    Юи Чилин гэдэг моин спортын клубын захирал ажил тєрлийнхєє талаар танилцуулж хэлэхдээ, манай клуб 60 гаруй морьтой. Долоо хоног тутам 10 мянга гаруй хvн ирж морин спортоор хичээлдэг. Каншийн талд манайх шиг морин спортын клуб арван хэт байгаа. Олон арвин хvн ирдэг гэжээ.

    Сvvлийн зургаан жилд Хятадын олон газарт ялангуяа эдийн засаг хєгжсєн зарим районд хувийн хєрєнгєєр Морин спортын клуб байгуулагдсан. 2003 оны эцсийн байдлаар Бээжинд морин спортын клуб 44, Шанхайд 10, Гуандvн районд хориод байгаа. Хятадын баруун хойт нутгийн Шаньши мужид Хятадын анхны морин бємбєгийн клуб байгуулагдав. Морин бємбєгийн клуб байгуулагдаж, мvмvvс морь унах нь олшров. Єнєє Хятадад морин спортоор дасгалжли байгаа хvн 10 мянга гаруй, Бvртгэлтэй тамирчин 500 бий. Энэ тоо 10 жилийн ємнєхєєс 6 дахинаар єсжээ. Єнєє Бээжин районд спортын морь 4000 мянга гаруй, бvх Хятадад спортын морь 10 мянга орчим байгаа. Хятад улс дэлхийд спортын морь хамгийн олон орны нэг болжээ.

    Хятадын морин спортын нийгэмлэгийн ерєнхий нарийн бичгийн дарга Цан вэй хэлэхдээ, морин спорт бол нэлээд єндєр vнэ тєлбєртэй спорт болно. Гэвч хятадын эдийн засгийн хєгжлийн дагуу Хятадын хєгжсєн районы зарим хотын дунд єндєр орлоготой хvмvvс, ялангуяа хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжийн захирлууд, том дунд аж ахуйн нэгжид ажилалж байгаа ажилтад, морин спортод байнга оролцох хэрэглээний чадвартай болсон байна. Энэ нь морин спортын клубын тvргэн нэмэгдэж, оролцох хvн ирх тусмаа олширж байгаагийн шалтгаан болно гэжээ.

    Тэрээр хэлэхдээ, єнєєгийн эдийн засгийн хєгжлийн дагуу морин спортыг цагаан заамтны давхаргад єрнvvлж болно. Клубын тєлбєр хуриамж нь дасгалжуулагч болон мориосоо болоод давь жаран юаниас хоёр зуун юаний хооронд байгаа. Орлого ихтэй том хотуудад ийм хэрэглээний чадал бvрдvvлсэн хvмvvс байгаа. Эднvvс Хятадын морин спортын клуб цаашид хєгжхєд нєхцєл боломж хангасан байна гэжээ.

    Морин спортын клуб болон морин спорт сонирхогчид олон болж байгаа хэдий ч морин спорт Хятадад хєгжлийн анхны шатандаа байгаа болохоор морин спортын шилдэг дасгалжуулагч маш дутагдаж байна. Yvнийг зохицуулахын тулд Хятадын морин спортын нийгэмлэг єнєє Английн алдарт морин спортын сугууль—Хартпур их сугуультай урт хугацаа хамтран ажиллаж, нэг талаар дасгалжуулач, тамирчдаа тэнд бэлтгvvлж, єгєє талаар Хятадад морин спортын дасгалжуулагчийн нотариусын баталгааны систем хэрхэн хэрэгжvvлэхийг тус сургуультай хамтаар хийн хэлэлцэж байна.

    Хятадын морин спортын нийгэмлэгийн ерєнхий нарийн бичгийн дарга Цан вэй танилцуулж хэлэхдээ, хэрэгжигдэх гэж байгаа морин спортын дасгалжуулагчийн нотариусын баталгааны систем нь бvрмєсєн олон улсын баримжаагаар лавлалт болгосон. Хойшид нотариусын баталгаатай дасгалжуулагч л морин спортын клубд дасгалжуулагчаар ажиллах эрхтэй. Нотариусын баталгааны системийг хэрэгжvvлэх нь морин спортын клубын дасгалжуулагчийн боловсрол, тvвшинг дээшлvvлэхэд тус болно. Хятадын морин спортын нийгэмлэг бас Хятадын бvх морин спортын клубд боловсролын нотариусын батлагаа хийхээр байна. Энэ арга хэмжээ нь Хятадын морин спорт сонирхогчид морин сугуулийн нэн шилдэг чанартай жолоодлого, vйлчилгээгээр vйлчлvvлэх бєгєєд Хятадын сонирхогчдын морин сулгуулийн мэргэжлийг дээшлvvлэх болно гэжээ.