Хятад Казахстаны газарын тос дамжуулах хоолой тавих барилга байгуулалтын ажлыг эхлvvлэх нээлтийн ёслолын арга хэмжээ орон нутгийн цагаар 9-р сарын 28-ны єдєр абаны ёсоор явагдсан байна. Хятадын Газрын Тос Байгалийн Хийн Корпораци Компанийн зєвлєлийн дарга Чэнь гэн болон Казахстаны Газрын Тос Байгалийн Хийн ХК-ийн ерєнхий захирал Карбалин нээлтийн нээлтийн ёслолд оролцжээ. Уг газрын тос дамжуулах хоолой тавих эхний шатны барилга байгуулалтад 700 сая ам.долларын хєрєнгє оруулах болно. Баруун талаасаа Казахстаны Атасу-гаас эхлэн зvvншээ Хятадын СиньЦзян-гийн Алаг уулны амд хvрэх уг хоолойн нийт урт нь 1240 километрт хvрэх бєгєєд тvvний дамжуулах чадал нь жилд 10 сая тонн-д хvрнэ. Энэ ажил ирэх жил єндєрлєнє. Хоёр дахь шатны барилга байгуулалтын ажлыг 2011 онд дуусгахаар тєлєвлєж байгаа бєгєєд тvvнийг дуусгасны дараа, Какахстанаас Хятад руу газрын тос дамжуулах чадал нь жил болгонд 20 сая тонн-д хvртэл нэмэгдэх юм байна.

    Хятадын Газрын Тос Байгалийн Хийн Корпораци Компанийн хvнийн танилцуулснаас vзвэл, Хятад Какахстаны газрын тос дамжуулах хоолой тавих тєслийг бол 90-ээд онд Хятад Оросын газрын тос дамжуулах хоолой тавих тєсєлтэй зэргээр дэвшvvлсэн байжээ. 1997 оноос 1999 онд Хятад Казахстан хоёр тал хоолой тавих барилга байгуулалт хийх боломжийн асуудлаарх шинжилгээ судлагааны тайланы ажлаа дуусгасан байлаа. Сvvлийн хоёр жил хоёр тал бас энэ тєслийн асуудлаар судлагаа шинжилгээ болон нотлогоны ажлыг дахин хийсэн юм. 2004 оны 5р сард Казахстаны ерєнхийлєгч Назарбаев Хятадад айлчлах vеэр хоёр орон хамтарсан мэдэгдэлд гарын vсэг зурж, "хоёр тал хамтаар чармайж, Атасу-гаас Алаг уулны ам хvрэх газрын тос дамжуулах хоолойг тvргээхэн тавьж, бас газрын тосны ордыг нээн олборлох холбогдох тєсєл хэрэгжvvлнэ. Дотоод Тэнгисийн эх газрын газрын тос болон байгалийн хий хайн олборлох ажилд Хятадын газрын тосны пvс компани оролцохыг Казахстаны тал дэмжинэ. БНХУ-аас БНХАУ хvрэх байгалийн хий дамжуулах хоолой тавих тєслийн талаарх судлагааны ажлаа хоёр тал тvргэтгэнэ" гэж илэрхийлсэн байна. Хятад Казахстаны газрын тос дамжуулах хоолойн барилга байгуулалтын анхан шаьны барилгын ажил 9-р сарын 26-ны єдєр эхлэх бєгєєд 2005 оны эцсээр дуусах тєлєвтэй байна гэж 8-р сарын 2.-ны єдєр Хятадын Газрын Тос Байгалийн Хийн Корпораци Компанийн зєвлєлийн дарга Чэнь Гэн мэдэгдсэн байлаа. Тэр хэлэхдээ, Хятад Казасхтаны газрын тос дамжуулах хоолойн барилга байгуулалтыг хийснээр Хятадын тvvхий газрын тосны импортын зам сувгийн сонголт цаашид єргєжин тэлэхх болно гэжээ.

    Хятадын Газрын Тосны Их Сургуулийн эрчим хvчний асуудал судлаач мэргэжилтэн Пан Чанвэй хэлэхдээ, Хятад Казахстаны газрын тос дамжуулах хоолой тавих барлга байгуулалтын тєлєвлєгєє нь эдийн засгийн vр ашиг, бvс нутгийн улс тєрийн зорилтын аль ч талаас нь авч хэлсэн ч асар их хэтийн тєлєвтэй юм. Хятад Казахстаны газрын тос дамжуулах хоолой тавих барлга байгуулалтын шугмын тєлєвлєгєєний анхны зорилгоос vзвэл, уг хоолойг тавьж дуусны дараа, Казахстаны газрын тос нь Хятадын зах зээлд их хэмжээгээр орж болохоос гадна, бас Хятадын зvvн нутгийн тэнгисийн эрэг дагуу гарам портоос ємнєд Солонгосоос Япон зэрэг газруудад хvргэж болох юм. Иймээс уг хоолойг тавих нь Хятад улсад стратегийн чухал ач холбогдолтой тєдийгvй бас Казахстаны эдийн засгийн хєгжилд ч чухал ахиулах vvрэг гvйцэтгэх юм. Yvнээс гадна. Хятад Казахстаны газрын тосны хоолой тавих барилга байгуулалтын ажлыг эхлvvлсэн явдал нь бас Алс дорнодын газрын тосны хоолойн барилга байгуулалтын чиглэлийн асуудлаар Оросын тал тvргээхэн шийд гаргахад нєлєєх болно гэжээ.