Хасаг vндэстний гол нь Хятадын баруун хойт хэсгийн Шинжиан, Хєхнуурын хойт хэсэг болон Гансугийн баруун хэсгээр тархаж, нvvдэл малаар голлон амьдардаг тэднийг "морин нуруун дээрхи vндэстэн"хэмээн нэрлэдэг. Домбор л хасаг vндэстний хамаг эртний чавхдас хєгжим мєн бєгєєд аль эрт он тооллоос ємнє 3-р зуунд Шинжянд уламжлагдсан байв. Хэсэг хасгийн гэр бvлд, цаашлаад буурлаас нялхас нь хvртэл цєм домбордож чаддаг юм байна. Хасаг хэлэнд домбор гэсэн нь онцгой утгатай, "дон" - хєгжимдэх vеийн дууг зааж, "бор" - хєгжмийн дуун тогтоохыг хэлдэг байна.

    Тус хєгжим модон бvтэцтэй, хэлбэр нь томсгосон гохь шиг байдаг. Хамаг эртний домборын хийц нь маш хялбар байж, урлаач модыг янзалж, гохын хэлбэртэй болгоод, модон хавтсаар бvрхээд, хоёр ширхэг хонин гэдсээр утас татаж, гохын баруул дээр 9 даравч хийвэл домбор бvрэлддэг байна. Тэр нь хасгийн ардын дуучдын дутагдаж болошгvй хєгжмийн зэмсэг болоно.

    Домбор нь хасагчуудын малдаа явахад нь ч хань болдог ажээ. Орой гэртээ хариад, домбороо хєгжимдэн дуулан бvжиглэж, гэр бvлээрээ хамт баясдаг байна.

    Домбор нь гоцлол, найрал, хавсарган хєгжимдєж болдог болохоор маш баялаг илэрхийлэн гаргах чадалтай байдаг. Тvvний хєгжимдэх арга нь олонхийн чавхдах хєгжимтэй адил юм, хєгжмєє євєр дээрээ жишvvлдvvлэн тавьж, зvvн гараараа хєгжмєє барьж, долоовор хуруу болон эрхий хуруугаараа утсыг дарж, баруун гарын дунд хуруу болон эрхий хуруугаараа хєвчийг нь цохидог.