Цаасан шувуу бол Хятадын эртний нэг чухал нээлт юм. Тэр нь сонирхол болох, зугаа цэнгэн болох, ур эрдмээ vзvvлэх, бие чийрэгжvvлэх зэргийг нэгдгэсэн, Хятадын ардын тоглоомын баялаг агуулгыг бvрэн харуулсан байдаг.

    Хятадын цаасан шувууны наадам нь урт удаан жилийн хєгжлийн тvvхтэй юм. Тvvхэн сурвалж бичигт тэмдэглэснээр, манай тооллоос ємнєх 400 онд Хятадын нэрт сэтгэгч Мо Зы болон Хятадын нэрт дархан Лу Бань нарын зэрэг хvмvvс бvр хулсаар шувуу хийж, салхины хvчинд агаарт нисгэж байсан гэсэн мэдээ буй бєгєєд тэр нь 3 хоног газардалгvй инссэн гэлцдэг юм. Энэ бол дэлхий дээрх хамгийн эртний цаасан шувуу болно. Хожим нь хvмvvс тийм нислэгийн хэрэгслийг торгоор хийх болсон ба нэн хожмын vед гэхэд цаасаар хийх болсноос тvvний нэрийг нь ч "Цаасан шувуу" гэх болсон билээ.

    Цаасан шувуу нь анх эхэндээ цэргийн багаж хэрэгсэл болж байжээ. Жишээлбэл тvvнийг агаарт нисгэж хоёр цэргийн хооронд дахь зайг тогтоох юм уу цэргийн хооронд захидал чимээ уламжлахад зориулан ашиглаж байв. Тан улсын vед цаасан шувуу нь зугаа цэнгэний зvйл болох тийш шилжиж, ардын дунд дэлгэрч эхэлсэн байлаа. Манай тооллын 10-р зууны vеийн Сун улсын vед цаасан шувуу нь нэн єргєн хvрээнд уламжлагдсан бєгєєд дэлхийн олон газарт аажмаар дэлгэрч эхэлсэн ба урьдаар умард Солонгос, Япон, Малайз зэрэг Азийн улс орнуудад уламжлагдан хvрч, дараа нь Европ болон Америк тив зэрэг газруудад уламжлагдсан байв.

    Хятадын цаасан шувууны тоглоом нь Европ болон Америкийн бvс нутагт нислэгийн аппратын чиглэлээр хєгжсєн бєгєєд хамгийн эцэст нь Wright Brkthers ах дvv хоёр нисгэгчтэй нислэг хийж болох нисэх онгоцыг хамгийн анх амжилтай vйлдэн бvтээжээ. Иймээс Америкийн Вашингтоны Сансрын Аялалын Музейн том тэнхимд Хятадын нэг цаасан шувууг єлгєж байдаг бєгєєд тvvний хажууд нь: "Хvн тєрєлхтєний хамгийн анхны нислэгийн аппрат бол Хятадын цаасан шувуу болон пуужин мєн" гэж тэмдэглэсэн байдаг билээ.

    Олон зуун жилийн хєгжлийн явцыг єнгєрvлээд, Хятадын цаасан шувуу нь аажмаар єєрийхєє євєрмєц онцлог шинжийг бvрдvvлсэн байна. Сэдвээс нь vзэхэд голцуу 3 том тєрєлд хуваагддаг байна: 1.амьтан араатны тєрєлд бvргэд, гарди, эрбээхий, алтан загас, луу, у гун хорхой, хараацай зэрэг байдаг. 2. vлгэр дотог, уран зохиолын юм уу уламжлалт ший жvжгээс ирэлтэй зvйлд Бэчин багш, дагина зэрэг буй. 3. бэлэг сэлтийн загвартай зvйлд дувvvр, цэцгийн сагс, ордны дунлvv зэрэг багтдаг юм.

    Бvлэг урсгалын хувьд Хятадын цаасан шувууны тєрєл зvйл хамгийн олон байдаг ба Бээжин, Тяньзинь, Сычуань, Шаньдун зэрэг бол цаасан шувууны нэрт газрууд болох ба тэндэхийн цаасан шувуунууд нь бас єєр єєрийнхєє онцлог шинжтэй байдаг.

    Хятадын цаасан шувуу бол мэргэжлийн технологи болон урлагийн содон бvтээл болох бєгєєд тvvнийг дэлхийн олон газрынхан бvр маш сонирхдог байна. Єнєєгийн байдлаар, Хятадын Шаньдун мужийн Вэйфангийн олон улсын цаасан шувууны наадам нь нэг жилд нэг удаа болдог олон улсын цаасан шувууны єргєн их наадам болон хєгжсєн байна. Жил болгоны 4-р сард дотоод гадаадын цаасан шувууны их олон мэргэжилтэн Шаньдунгийн Вэйфанд хуран цугларч, ур мэргэжлийн асуудлыг судлан хэлэлцдэг юм. Вэйфан нь єнєєгийн дэлхий дээрх цаасан шувууны хамгийн том музейг байгуулаад, эрт эдvгээгийн, дотоод гадаадын цаасан шувууны охь содон бvтээлvvдийг хадгалан vзvvлж байна.