Хятадын Хєхнуур мужийн Сюньхуагийн Салар Yндэстний Єєртєє Засах Сяньд Зезы сянгийн Шанфан тосгоны Хань Хайзег Салар бvсгvйчvvд "Хань багш" хэмээн хvндэтгэн нэрлэдэг байна. Энэ жил 40 настай Хань Хайзе бол Сюньхуагийн хувцас оёх бэлтгэл сургалтын дамжаанд 600 гаруй сурагч бэлтгэж хvмvvжvvлсэн нэрт багш юм. Гэвч хэдэн жилийн ємнє, тэр бас vсэг бичиг огт мэдэхгvй эгэл жирийн тариачин бvсгvй байсан билээ.

    "Намайг бага байхад манай гэрийн амьдрал маш ядуу байсны дээр, vндэстний уламжлалт vзэл ойлголтын улмаас эмэгтэй хvvхдэд сургуульд орж бичиг vзэх боломжгvй байсан юм. Сянгийн vсэг бичиг vл мэдэх байдлыг арилгах дамжаа болон эмэгдэйчvvдийн холбооны зохион явуулсан хувцас оёх ур мэрэгжлийн бэлтгэл сургалт нь миний хувь заяаг єєрчилсєн байна" гэж Хань Хайзе тэмдэглэжээ.

    Yндэстний цєєнхийн бvсгvйчvvдийн vсэг бичиг vл мэдэх байдлыг арилгах явдлыг чухалд vзэж, vсэг бичиг vл мэдэх байдлыг арилгахын зэрэгцээ бас бvсгvйчvvдийг зохих ур технологийн сургалт дамжаанд хамруулснаар, Хєхнуур мужийн єнгєрсєнд vсэн бичиг огт мэдэхгvй байсан vндэстний цєєнхийн маш олон бvсгvйчvvд бvр Хань Хайзетэй адилаар vсэг бичигт тайлагдаж єєрийн хувь заяагаа єєрчилсэн байна.

    Хєхнуур мужийн Боловсролын Танхимын vндсэн боловсролын газрын орлогч дарга Яо Яньхун хэлэхдээ, Хєхнуур мужид нийт таван сая хоёр зуун наян мянган хvн ам амьдарч байгаа бєгєєд тvvний дотор vндэстний цєєнхийн хvн ам нь 45.5%-ийг эзэлж байдаг. Хєхнуур мужид бvсгvйчvvдийн vсэг бичиг vл мэдэх хувь хэмжээ их, vндэстний цєєнхийн бvсгvйчvvдийн vсэг бичиг vл мэдэх хувь хэмжээ нь нэн их байдаг юм.

    Сюньхуа сяниар жишээлж ярихад vсэг бичиг vл мэдэх бvсгvйчvvдийн дотор, vндэстний цєєнхийн бvсгvйчvvд 90%-иас дээшихийг эзэлж, соёлын мэдлэг дутагдаж байгаа явдал нь улс тєр, эдийн засаг, соёл, боловсрол зэрэг их олон талаар тэгш эрхээ эдлэхэд нь хмгийн их харш саад болж байна. Yvний зэрэгцээ, бvсгvйчvvдийн vсэг бичиг vл мэдэх явдал нь ч гэр бvлийг ядуу байдалд хvрvvлж байгаагийн гол нэг шалтгаан болсон юм. Энэхvv байдлыг єєрчлєхийн тєлєє, Хєхнуур мужийнхан vсэг бичиг vл мэдэх байдлыг арилгахын чухал талыг бvсгvйчvvд болон vндэстний цєєнхийн ард иргэдэд тавьсан бєгєєд vсэг бичиг vл мэдэх байдлыг арилгах vр ашигтай арга хэмжээ авсан юм гэжээ.

    Yсэг бичиг vл мэдэх байдлыг єєрчлєхєд зєвхєн соёл сургах тєдий биш бас олон талын ажил мэрэгжлийн зохих ур технологи эзэмшvvлэхад анхаарч, шинжлэх ухааны эрдэм мэдлэгийг нэвтрvvлж, vндэстний цєєнхийн бvсгvйчvvдийн соёл эрдэмтэй болох идэвхжлийг нь vр ашигтай дайчилж чадсан юм гэж Яо Яньхун танилцууллаа.

    Yсэг бичиг vл мэдэх тариачин малчдын суралцахад нь дєхєм болгохын тулд, Хєхнуур мужийнхан хєдєє нутгийн дунд бага сургуулиудын номын санг тариачин малчдад нээлттэй болгож, боловсролын нєєц баялагийг сурагчдын аав ээж, тосгоны ард иргэдэд нээлттэй болгосон байна.

    Эдгээр гарамгай vр ашигтай арга хэмжээнvvдийг авснаар, дєрвєн жилд Хєхнуур мужийнхан нийт зуун зургаан мянган хvнийг vсэг бичиг vл мэдэх байдлаас гаргасан юм. Тvvний дотор vндэстний цєєнх ерэн таван мянга байж 90%-ийг эзэлж, бvсгvйчvvд тавин долоон мяна байж 54%-ийг эзэлсэн байна. ЮНЕСКО нь Хєхнуур мужийн vсэг бичиг vл мэдэх байдлыг арилгах талаарх гарамгай зvтгэлтэй ажилласныг нь сайшааж, vсэг бичиг vл мэдэх байдлыг арилгасан 2004 оны олон улсын шагналыг Хєхнуур мужид олгохоор шийдсэн байна.