Хятадын зvvн хойт нутагт байрладаг Мvгдний хааны ордон бол Хятадад єнєє байгаа хааны ордон барилгуудын дотор цар хэмжээ болон хадгалагдаж байгаа байдлаараа Бээжингийн хааны ордны дараа л ордог юм. Дэлхийд алдартай Бээжийнгийн хааны ордонтой адилгvй нь гэвэл Мvгдний хааны ордонг бол Манжийн хаан байгуулсан юм. Тvvний євєрмєц тvvх болон нvнжиг их vндэстний онцлог нь хvмvvсийн анхаарлыг их татдаг байна.

    Мvгдний хааны ордон нь Хятадын зvvн хойт нутгийн Ляо нин мужийн тєв Мvгдэн хотын хуучин хотын тєвт байрладаг. Энэ бол Манж Чин улс?1616--1911?-ын хамаг эхний vеийн хааны ордон юм. Тvvний тvvх нь их онцлог билээ. 17-р зууны эхний vеэр Хятадын зvvн хойт нутгийн нvvдэлчин Манжууд хойт алтан улс хэмээх тєр байгуулсны дараа хойт алтан улсын хаан Нурхаач Мvгдэнд нийслэж, хааны ордон байгуулсан ба Нурхаачийн хєвгvvн Хун тайж хаан суурьныг залгамжилсны дараа улсын цолоо "Чин" хэмээн єєрчилсєн ба ордон хашны байгуулалтаа дуусгасан байна. Энэ нь даруй Мvгдний хааны ордон байгаа юм. Чин улсын хамгийн анхны хоёр хаан болон хун тайж, Фv линь нар бvр Мvгдний хааны ордонд хаан суурьныг залгамжлаж, хаан болсон байна. Хожим нь Чин улс тєв нутагт дvрэн орж Мин улсыг нураагаад Хятадын эрхийг тєвт тєвлєрvvлсэн шинэ засгийн газрыг байгуулсан бєгєєд нийслэлээ Бээжинд шилжvvлснээс хойш Чин улсын хаад Бээжингийн хааны ордонд суудаг болж, Мvгдэн нь Чин улсын засгийн газрын дагалт нийслэл болсон байна.

    Мvгдний хааны ордны талбай нь жаран хоёр мянган хавтгай дєрвєлжин метр, барилгын талбай нь арван таван мянган хавтгай дєрвєлжин метр, таван зуу гаруй єрєє таслага бvхий зуу гаруй барилгатай. Энэ ордон нь нvvдэлчин vндэстний маш их онцлогтой байдгаараа Хятадын уламжлалт хааны ордны барилгаас ялгардаг юм. Мvгдний хааны ордон нь тєв зvvн баруун гэх гурван хэсэгт хуваагддаг. Тvvний дотроо зvvн хэсгийн байршуулалт нь хамгийн их тєлєєлєх чанартай байдаг. Уг хааны ордны зvvн хэсэгт нь Да чжэн дянь ордон гол болдог. Энэ нь Чин улсын хаадын єдєр тутмын ажил хэргээ гvйцэтгэдэг бєгєєд єргєн их баяр ёслолын ажиллагаа явуулдаг газар юм. Да чжэн дянь ордны хоёр талаар бас тагтны хэлбэртэй арван жижиг харш байдаг. Тэдгээр нь хоёр хоёроороо єєд єєдєєсєє харалцан хойноос ємнє тийшээ нисч байгаа галууны хэлбэртэйгээр байршжээ. Эдгээр нь бол даруй 10 вангийн тагт болно. Єєрєєр хэлбэл хааны 10 том тvшмэлийн ажлын газар болно. Барилгын талаас нь авч vзвэл Да чжэн дянь бол хэрэг дээрээ том тагт болох юм. Цар хэмжээ нь их, засал чимэглэл нь нvнжиг хээнцэр болохоор орд гэж нэрэлсэн байна. Да чжэн дянь болон 10 вангийн тагтны барилгын байршил тогтоц нь бvр нvvдэлчин vндэстний майхнаас загвар авсан шинжтэй болохоор 10 тагт нь хэрэг дээрээ майхны бvрэлваа болох юм. Отор нvvдэлд зориулсан майхнаас сууршиж тогтоносон тагтанд хvрсэн нь нvvдэлчин vндэстний соёлын хєгжлийн тvvхэн замналыг харуулж байгаа юм.

    Мvгдний хааны ордонд Манжуудын их олон ёс заягийг хадгалаж байдаг. Жишээлбэл уг хааны ордны тєв хэсгийн барилга доторх Цин нин гvн ордны гол хаалганы чиг ємнє 7 метр єндєр модон шон босгосон байдаг. Энэ модон шонг чандаган чулуун дээр суурьлуулж, vзvvрт нь цайран сав єлгєсєн байгаа юм. Хааны ордны хашаанд ийм нэг шон босгосон нь эргэн тойрны хээнцэр жавхалантай ордон харшуудтайгаа нэг их нийцэхгvй шиг харагдах боловч энэ шон нь хэрэг дээрээ маш их учир утгатай зvйл болох аж. Энэ нь Манжчуудын тэнгэр тахидаг уламжлалт шонг болох юм байна. Манжчууд энэ шонны vзvvрдэх цайран саванд таван тариан vр болон гахайны таван цолноос хийж жигvvртэн шувууд хэрээнд єргєж тэнгэр тахидаг байна. Ингэж тахидаг болсон тухай бас нэг домог vлгэр байдаг юм. Чин улсыг vvсгэн байгуулагч Нурхаач залуу багадаа дайсан этгээдэд дийлэгдээд зугтан явж байгаа замгvй мохордсонд сандарч азаа мэдэг гэж сужигт хэвтэж талдалжээ. Яг энэ vед сvргээр хэрээ тvvний дээр бууж Нурхаачийг далдалснаар нэмжлэн тууж байсан дайсны гараас мултарсан юм гэнэ. Хожим нь Нурхаач алтан улсыг байгуулж, хаан суусныхаа дараа амийг нь аварсан хэрээний ачийг хариулахын тєлєє Манжчуудад зарлиг буулгаж, айл болгон хашаандаа vзvvртээ савтай шон босгож, амтат идгээнээр хэрээг тахиж байхыг захисан юм гэнэ. Yvнээс хойш Манжчууд хашаандаа шон босгож хэрээг тахидаг болсон аж.

    Мvгдний хааны ордонд Манж vндэстний соёл хааяагvй харагддаг. Жишээлбэл амьдран суудаг ордон нь ажлын ордноосоо єндєр байдаг. Энэ нь Манжчууд ой тайгаар ан гєрєє хийж явахдаа єндєр газрыг барьж буудалдаг зуршлын vргэлжлэл болох юм. Тэгэхдээ Чин улсын эхний vеэр Чин улсын ноёрхогчид тєв нутгийн соёлыг их хэмжээгээр хvлээн авсан тул Мvгдний хааны ордонд Хань vндэстний соёл ч их нєлєєлсєн байгаа юм. Жишээлбэл, Да чжэн дяний барилгын бvтцэд Сvн улс?960--1279?-ын vеийн барилгын хэв загварыг улируулан хэрэглэж, хань vндэстний уламжлалт барилгын аргаар байгуулсан байна. Арын ордны нэр нь Хань vндэстний нэрэлдэгтэй адил байдаг. Жишээлбэл Гуань жvй гvн, Линь чжи гvн ордны нэр нь бvр Хань vндэстний vе дамжин уламжлагдсан "Шvлэглэлт ном" хэмээх сонгодог бvтээлээс ирэлтэй аж.

    Мvгдний хааны ордны гол барилгыг 1625 оноос эхлvvлж, 10 жилийн хугацаа зарцуулж байманжин дуусагсан байв. Хожим нь Чин улсын Кан си буюу Энх амгалан хаан, Юv чжэн буюу Найралт тєв хаан, Цянь лv буюу Тэнгэр тэтгэгч хааны vед засан сэлвэж єргєтгєн байгуулснаар 150 гаруй жилийн хугацаанд мvгдний хааны ордонд Хань, Манж, МОнгол, Хотон, Тvвд зэрэг олон vндэстний барилгын ургагийн хэв намбыг шингээсэн байна. Иймээс Мvгдний хааны ордонг Хятадын vндэстнvvдийн соёлын vр шим, нэгдмэл олон vндэстэнтэй Хятад улсын чухал бэлэг тэмдэг гэж хэлж болох юм.