Хятадын умард нутгийн Євєр Монголын Єєртєє Засах Районы Тун-ляо хотоос баруунш машинаар аялж, хорчины элсэн цєлийг туулан 2 цаг гаруй явбал цэцэрлэгт хvрээлэг шиг нэг сургуулийн байшин хашаа харагдах юм. Уг сургууль бол Євєр Монголын Єєртєє Засах Районы Тун-ляо хотын Найман хошууны хорчины элсэн цєлийн Баянтал суурины Монгол vндэстний гол бага сургууль болно. Уг сургууль нь Баянтал суурины монголоор хичээлдэг цорын ганц бага сургууль бєгєєд 29 гацааны тариачин малчдын хvvхэд тэнд суралцаж байгаа юм. "Манай сургууль бол 1990 онд байгуулагдсан, монголоор хичээлдэг, дотуур байртай бvрэн бага сургууль юм" гэж сургуулийн захирал Бао Шань танилцууллаа.

    Баянтал нутаг бол уул нь євс бэлчээр ягч сахлаг, отор нvvдлийн малчдын мал маллаж байсан тансаг сайхан газар байсан билээ. Гэвч байгаль орчны нєхцєл байдал муутсан зэрэг учир шалтгааны улмаас цєлжилт жилээс жилд газар авснаар говь элсэн нутаг болон хувьрчээ. Иймэрхvv нутагт дотуур байртай бага сургууль байгуулах нь тун бэрхшээлтэй байсан нь мэдээж юм.

    Баянтал суурины 29 гацаа нь 50 мянган хавтгай дєрвєлжин километр газарт тархан сууж байдаг. Тариачин малчид нь тархай бутархай байдлаар оршин сууж, нэн гацааны доторхи айлууд нь ч хоорондоо маш зайтай байж, хамгийн хол нь 10 гаруй километрт хvрдэг байлаа. Оршин сууж байгаа нєхцєл байдал тааруухан, зам харилцаа дєхємгvй байдгийн улмаас тариачин малчдын vр хvvхэд сургуульд ороход бэрхшээл ихтэй байсан ажээ.

    Элсэн цєлийн нутаг районы хvvхдийн сургуульд орох асуудлыг зохицуулахын тєлєє, "ойрхон сургуульд орох, тосгон бvрд сургууль байгуулах" арга нь нэг vе их дэлгэрч байсан vед Найман хошуунд ч ялгаагvй байжээ. Зєвхєн Баянтал нутгаар авч хэлэхэд 10 бага сургууль байгуулсан боловч, харин 100 гаруйхан л сурагчтай байснаар сургууль бvрд дундажаар 10 хэдхэн сурагч ногдож байв. Цаашлаад зарим сургуульд нь 1-2 сурагчтай л байжээ. Энэхvv байдал нь хvvхдийн сургуульд орох явдлыг баталгаажуулж чадсан боловч, боловсролын нєєц баялгийг ихээр хэрэггvй зарцуулж, багш нарын хичээл сургалтын тєвшнийг ч дээшлvvлэхэд тун бэрхтэй байсан юм.

    2002 оны 8-р сард Найман хошууны Засгийн газар нь улс орон болон Євєр Монголын Єєртєє Засах Районы шийдвэрийн дагуу сургуулийн тогтолцоондоо єєрчлєлт хийж. 10 сургууль байсныг цуцалж, нэгдсэн сургууль байгуулав. Ийм байдалд Баянтал суурины Монгол vндэстний тєв бага сургууль байгуулагдсан билээ. Дотуур байртай болсон явдал нь хvvхдvvдийн хол зам хєєж сургуульд явж байсан асуудлыг зохицуулсан тєдийгvй бас багш нарын хичээл сургалтын тєвшнийг ч дээшлvvлсэн байна. Уг бага сургуулийн багш нар бол бvр єрсєлдєєнєєр шалгарч шилэгдэн ажиллаж байгаа хvмvvс болхоор болосролын тєвшин, сургалтын чанар зэрэг нь нэлээд сайн байгаа юм.

    Дртуур байрт сууж байгаа хvvхдvvдэд нь 1-5-р ангийнх бvр бий бєгєєд хамгийн их нь 10 гаруй настай, хамгийн бага нь 5, 6 настай байдаг. Анх удаа аав ээжээсээ салж сууж байгаагийн улмаас зарим хvvхэд нь эхний хэсэг хугацаанд дадахгvй тохиолдол ч бий. Ийм байдалд чиглvvлэн, Баянтал суурины Монгол vндэстний гол бага сургууль нь хатуу удирдлагын дvрэм тогтоож, 1—2-р ангийн хvvхдийн дотуур байр болгонд хоёр багш тохируулж харгалжуулж байна.