Юань улсын дээд нийслэлийн хуучин буурь нь ЄМЄЗР-ны Шилингол аймагын Шулуун Хєх хошуунд байрлаж байдаг юм. Юань улсын тєр тогтоосон Хубилай Хаан Монголын Хааны ширээ залгамжлан хаан ширээнд суухдаа энд нийсэллэсэн юм.

    Шанд хот бол Юань улсын эхний vеийн улс тєр эдийн засаг цэрэг соёлын тєв мєн. Юань улс хятадыг нэгтгэсэнээс хойш, одоогын Бээжин хотод нийслэл байгуулсанаар Дээд Нийслэл нь дагалт нийслэл болж, хаад эзэд болон тvшмэд нарын зуны цаг амарч сэлvvцэх зуслангийн газар болсон байна. Юань улсын дээд нийслэл нь Юань улсын сvvлч vеэр ардын бослогын дайнд эвдэгдэн сvйдсэн юм. Єнєє эртний хотын хэрэм нь мєн газар дээр сэхvйн, эртний хотын дотор гаднах барилгын суурууд нь илхэн харагдаж, тухайн vеийн байшин барилгын жигд сайхан байршил нь тодхон хэвээр байна.

    Холбогдох срвалж бичигт тэмдэглэснээр, Юань улсын дээд нийслэлийн хотын хэрэм нь 16 км урт байсан бєгєєд гадар хэрэм, хааны хэрэм, ордны хэрэм гэж гурван давхар хэрэмтэй байсан юм байна. Хэрэм доторхи их талбайтай хааны цэцэрлэгт хvрээлэнд хулсан гудамлигт асар тагт, гандиг чулуугаар байгуулсан ордон харш, зvйл зvйлийн цэцэг мод ургасан, жигvvртэн шувууд жиргин донгодож, зэрлэг араатан тэжээсэн хачин гайхамшигт vзэмжтэй байсан байжээ.

    Италийн жуулчин Марк Паоло дээд нийслэлд Хубилай хаанд бараалхаж байсан аж. Тэрээр жуулчлалын тэмдэглэлдээ ингэж бичсэн байна: " Нийслэл хотын дотор нь гандиг чулуугаар байгуулсан ордон харштай, vзэсгэлэн сайхан эдгээр ордны гэр байшингийн дотор ханыг нь бvр алтаар ширдэж, тєрєл бvрийн жигvvртэн шувуу цэцэг навч урлан зурсан нь онц гоё" гэж бичсэн байлаа. Юань улсын дээд нийслэлээс малтаж гаргасан бичиг дурсгалын зvйлийн дотор нэгэн тємєр тогоо байгаа. 35 санчметр єндєр, 95 санчметр диаметртай, эргvvлсэн хєвєєтєй, гvvн, дvгрэг ёроолтой, гэдсэндээ зургаан чихтэй, 250 кг хvнд ийм тогоо дотоод гадаадын малтаж гаргасан бичиг дурсгалын зvйлийн тємєр тогоон дотор ховорхон юм.

    Энэхvv аврага том тємєр тогооноос Юань улсын vеийн уран дархадын олоноос хэдийдсэн авьяас билиг урь мэргэжлийг харж болох юм. Юань улсын дээд нийслэлийн баруун хойд талд Юань улсын алдарт шинжлэх ухааны эрдэмтэн Гє Шv жингийн зурж тєлєвлєн байгуулсан Те ган суваг байрлаж байна. Гє Шv жин манай тоололын 1298 онд энэхvv сувгийг зуран тєлєвлєж байгуулсан юм. Энэ суваг нь Те фан ган уулын vерийн усыг сувгаар татан авчирсан манай орны умард тал нутгийн цорын ганц бvрэн бvтэн хадгалан хамгаалагдаж ирсэн усан аж ахуйн барилга болох юм. (Орчуулсан нь Пэрлаймаа)