1904 оноос єнєєг хvрч иртэл Хятадын пянзны ажил тєрєл 100 жилийн тvvхэн замналыг єнгєрvvлсэн байна.
Одоо та бvхний сонсч байгаа бол "Жюй дин гуань хуа" гэдэг Бээжин ший болно. Энэ бол єнєє Хятадад байгаа хамгийн эртний пянз болох юм. Yvний Бээжин шийний их мастер Сvнь жюй сянь дуулсан аж. Ховор нандин энэ пянзыг Тянь жинь хотын хуучны юм хадгалагч Лиv дин сюнь хэмээх хvн хадгалаж байсан аж.

    Хятадын пянзны компанийн ерєнхий захирал Жао да синь танилцуулж хэлэхдээ, манай эзэмшиж байгаа материалаас vзэхэд Хятадын хэвэлсэн анхны пянз бол Сvнь жюй сяний дуулсан "Жюй дин гуань хуа" болон "Сан юань жи зи" гэх Бээжин шийний пянз болно. Хятадын хамаг эртний пянзуудын олонхи нь бvр Бээжин ший болох тул Хятадын пянзны хєгжлийн тvvхэн замналд Бээжин шийнээс аваад страдын дуу хєгжим хvртэл бvр багтадаг юм гэжээ.

    Хятадын пянзны ажил тєрєл анх эхэндээ цар хэмжээтэй байгаагvй юм. Пянзны компааниуд хятадад бичлэг хийгээд пянзаа гадаадад аваачиж хийж байсан аж. Єнгєрєгч зууны 30-аад оны vеэр Хятадын пянзны салбар албан ёсоор буй болж, Хятадын ард иргэд єєрийн орны пянзыг хvлээж авч таашаадал болсноор Хятадын vндэстний пянзны салбар аажмаар бvрэлдэн буй болж, "Бай дай", "Шэн ли", "Да чжvн хуа" гэх пянзны гурван том vйлдвэр, арван хэдэн жижиг компанийг багтаасан салбарын системийг бvрдvvлж, тэдгээр нь хэдэн зуун мянган ширхэг ший жvжиг, язгуур урлаг, дуу хєгжмийн пянз vйлдвэрлэж, vндэсний хэмжээнд борлуулсан байна. Не эр, Сянь син хай нарын зэрэг Хятадын нэрт хєгжмийн зохиолчид болон Жєv сюань нарын зэрэг нэрт дуучдын их олон бvтээлийг тэр vед пянзанд бичсэн байна.

    1949 онд шинэ Хятад улс байгуулагдсны дараа Хятадын пянзны ажил тєрєл маш тvргэн хєгжсєн юм. 1957 онд шинэ Хятад улс уулын байсан "Бай дай", "Шэн ли", "Да чжvн хуа" зэрэг пянзны vйлдвэрийн vндсэн дээр пянзны хэвлэлийн анхны байгууллага болох Хятадын пянзны хороог байгуулсан байна. Yvний нэрийг хожим нь Хятадын пянзны компани гэж єєрчилсєн юм. Энэ компанийн салбар компаниуд бvх Хятадад тvгсэн билээ. 1979 онд Хятадын пянзны хороо нь тухайн vеийнхээ Хятадын цорын ганц пянзны хэвлэлийн газрын хувиар 21 мянга гаруй тєрлийн пянз vйлдвэрлэж, 260 гаруй ширхэг пянз гvйлгээнд оруулсан баярлууштай амжилт олсон байна. Yvний дараа Хятадын пянзны компани нь нимгэн шилэн хуванцраар хийсэн будагтай нимгэн пянз vйлдвэрлэж єнгєрсєн байна. Бас єнгєрєгч зууны 70-аад оны эцсээр стерео пянз ч хийсэн байна.

    1979 оноос эхэлж, Хятадын єєрчлєлт хийж нээлттэй байлгах vйл явц гvнзгийрэхийн хирээр пянзны нэг шинэ тєрєл болох дууны хуурцаг нь страдын дуу хєгжмийн хамт бvх Хятадад дэлгэрч, хуурцаг тавьдаг хєгжмийн апрат нь маш тvргэнээр Хятадын айл хотлооруудын сонирхлыг их татсан банйа. Yvний зэрэгцээ Гуан жєvгийн Тай пин ян кино дуу дvрс бичилгийн компани байгуулагдснаар Хятадын пянзны компанийн ганцаар эзэмшиж байсан байдлыг эвдэж, энэ талаарх Хятадын шинэ эринийг нээсэн байна.

    Yvнээс хойших 10 хvрэхгvй жилийн хугацаанд Хятадын олон газарт дуу дvрс бичилгийн 300 гаруй байгууллага, олшруулж бичих хэдэн зуун vйлдвэр болон 100 мянга гаруй борлуулах байгууллага нэгж байгуулагдсан байна. Yvний зэрэгцээ страдын дуу хєгжим тvгээмэлзсэн нь ч Хятадын пянзны салбарын хєгжлийг ахиулж, уг салбарын боловсруулж vйлдвэрлэх, хэвлэж борлуулах талаар олон улсын жишигт хvрэхийг ахиулжээ. CD?LD?VCD зэрэг дуу дvрс бичилгийн бvтээгдэхvvнvvд Хятадын зах зээлд орж ирснээр "пянз" гэдэг vг нь "дуу дvрс бичилгэ" гэсэн vгэнд багтан орсон юм. Хятадын нэрт лимбэчин Ван те чvй гvн сэтгэгдэлтэй хэлэхдээ, пянз нь маш их vvрэг гvйцэтгэсэн юм. Шилдэг бvтээлvvдийг пянзанд бичснээр маш сайн хадгалаж vлдээсэн, ард олныхоо хvртээл болгож чадсан, дотоод гадаадын соёлын солилцоонд ч маш их vvрэг гvйцэтгэсэн юм гэжээ.

    Хятадын дуу дvрс бичилгийн нийгэмлэгийн дарга Лиv гvє сиvн хэлэхдээ, Хятадын соёлын vйлдвэрлэлийн бодлого аажмаар нээлттэй болж, Хятадын иргэдийн эрхэлсэн аж ахуйн нэгжvvд болон гадаад хєрєнгийн хvчнvvдийн пянзны салбарт нэвтэрч байгаа энэхvv боломж тохиолыг дотоодын пянзны компаниу ашиглаж, єєрийн vндэстний пянзын салбараа хєгжvvлж болох бєгєєд Хятадын пянзуудыг олон улсын зах зээлд нэн сайн нэвтрvvлж болох юм. Хятадын энэ талаарх олон улсын харилцаа сvvлийн жилvvдэд олширч байна гэжээ.

    Єнєє Хятадын дуу дvрс бичилгийн салбар мэдээлэл холбоо, гэр ахуйн цахилгаан бараа зэрэг холбогдох vйлдвэрийн салбартай харилцан vйлчлэх харилцаа холбоотой болоод байна. Ирээдvйд Хятадын пянзны салбар гэрэл сацрангуй 100 жилийг угтан авчрах болно гэдэгт итгэж байна гэж Лиv гvє сиvн хэлсэн байна. (Орчуулсан нь Э. Цогзолмаа Хянасан нь Баясгалан)