Хятадын хамгийн том гол мєрєн болох Хєх мєрний дунд дор урсгалын район бол Хятадын намаграхаг газар хамгийн их тєвлєрч байгаа район болох бєгєєд Хятадын хvн ам ч маш их хуран цугларсан нутаг юм. Хятадын засгийн газар 5 жилийн ємнєєс олон улсын байгаль орчны байгууллагатай хамтран ажиллаж, намаграхаг газрыг хамгаалах олон улсын тэргvvний арга маягаар намаграхаг газраа тун амжилттайгаар, тогтвортой ашиглаж чадах болсон байна.

    Хятадын ойн модны аж ахуйн vндэсний газрын дарга ноён Жєv Шэнсянь намаграхаг газрыг хамгаалах нь улс орны экологын аюулгvйн байдалд чухал ач холбогдолтой байдаг тухай хэлэхдээ,
Намаграхаг газар, ой мод, далай тэнгэс нь дэлхийн бємбєрцєгийн 3 том экологын системд хамрагддаг, энэ нь усны эх булгыг хэвээр байлгах, усны чанарыг хадгалах, гангаас сэргийлэх, цаг агаарыг зохицуулах, ургамалын олон янз байхыг хамгаалах зэрэг экологын чухал чадвахтэй байдгаараа "Дэлхийн бєєр", "хvн тєрєлхтєний соёл иргэншлийн єлгий" гэж нэрийдэгдэж байгаа юм. Намаграхаг газрын аятай сайхан экологын систем байх нь улс орны экологын аюулгvйн системын чухал бvрэлдэхvvн хэсэг болох бєгєєд эдийн засгийн нийгмийн тогтвортой хєгжлийн чухал vндэс суурь мєн гэжээ.

    Хятадын засгийн газар, намаграхаг газрыг хамгаалах болон эдийн засгаа хєгжvvлэх хоорондын харилцааг сайхан зохицуулхын тєлєє 1999 оноос эхлэн, олон улсын байгаль орчныг хамгаалах нэрт байгууллага болох Дэлхийн Байгалийн Сантай хамтран ажиллаж, Хєх мєрний дунд дор урсгалын районд намаграхаг газрыг хамгаалах цоо шинэ арга хэлбэр болох сав газрыг ерєнхийд нь удирдан хамаарах арга хэрэгжvvлсэн байна.

    Энэхvv удирдан хамаарах арга хэлбэр нь Европын рейн мєрний сав газрын экологын хамгаалалтын туршилгийг нэгтгэн дvгнэсэн vндсэн дээр бий болсон юм. Энэ нь голцуу ерєнхийд нь засч сайжруулах арга барилаар, байгалийн жам ёсонд аль болхоор сайтар зохицуулж, экологын системын чадавхыг бадруулан, сав газрын эдийн засаг, нийгэм болон хvрээлэн байгаа орчин ахуйн vр єгєєжийг ихээр нэмэгдvvлхийг хэлж байгаа юм.

    Дэлхийн Байгалийн сангаас Хятадад суугаа байгууллагийн ноён Ли Лифэн хэлэхдээ:
    Бидний хамгийн анхны хvнд бэрх ажил бол тариачдыг ятгаж байгаад нуурын хєвєєнд тариа тарихийг нь болиулж, тэдний vзэл ухамсарыг нь дээшлvvлэх гэсэн болно. Юуны ємнє бид хэсэг тариачдад туслан гахай, тахиа, нугас тэжээхэд санхvvгийн талаар тусалж, дахиад бас хєдєє аж ахуйн мэргэжилтэдийг урьж vзэл санааны талаар тариачдыг хєтлєх ажил хийлэгсэн байна. Ялангуяа органик хєдєє аж ахуй эрхэлхийг онцлон санаачилж, загас тэжээж байгаа тариачдад єндєр vнэ цэнэтэй загас авч vржvvлхийг санал болгож, дараа нь загас vржvvлэх явцдаа экологын чадавхыг vл алдагдуулах техник эзэмшvvлж, загасаны эмийг хэт их хэргэлж, байгаль орчныг бохирдуулахгvй байхыг шаардсан байна гэжээ.

    Тариачдын дэмжилгийг олохын тєлєє холбогдох талынхан бас намаграхаг газрыг хамгаалах vзэл санааг тариачдад ойлгуулхыг тун чухалд vзсэн байна. ДБС-аас Хятадад суугаа байгууллагын тєлєєлєгч ноён Jim Harkness танилцуулж хэлэхдээ, манай байгууллага намаграхаг газрын элчийн ажиллагаа єрнvvлж, оюутадыг зохион байгуулан намаграхаг хамгаалах мэдлэг болон vзэл бодлын тухай сурталчилгаа хийлэгсэн байна. Энэ бол голцуу оюутадын байгаль орчныг хамгаалах байгууллагад зориулсан томоохон сурталчилгааны ажиллагаа юм. Оюутнууд зуны чєлєєгєєрєє намаграхаг газартай бvс нутагт ирж, тэндхийн хvн ардад сурталчилгаа хийхийн дагуу хэлхээ холбоо тогтоож, солилцоо ч хийдэг юм гэжээ.

    ДБС-аас Хятадад суугаа байгууллагын ноён Ли Лифэн, Ху бэй, Ху нань хоёр мужид намаграхаг газрыг хамгаалах туршилтын тєслийг 5 жил ажиллуулаад экологи болон эдийн засгийн ил тод ололт амжилтад хvрсэн тухай хэлэхдээ, гол мєрний сав газрыг ерєнхийд нь удирдан хамаарах аргаар, намаграхаг газрыг хамгаалах болон эдийн засгаа хєгжvvлэх ийм хос амжилтад хvрч болхийг энэ хэдэн жилийн практик гэрчилж байна гэжээ. (Буянтогтох орчуулж,Урангоо хянав)