Жип машинаар Шилинхотоос гарч зvvн урагшаа 82 км явбал, гол горхи туналзан мяралзаж, єн шимлэг євс бэлчээр халиурсан, vзэсгэлэн сайхан газарт хvрч ирнэ. Энэ бол даруй Шилинголын улсын зиндааны тал нутгийн байгалийн дархан цаажтай район юм.

    Дархан цаажтай бvсийн доторхи тал нутгийн экологийн vзэсгэлэнгийн газарт танилцуулагч танилцуулан хэлэхдээ: Шилинголын улсын тал нутгийн байгалийн дархан цаажтай нутаг бол Хятадын анхдагч тал нутгийн байгалийн дархан цаажтай нутаг юм. Энэ газрыг НYБ нь дэлхийн " хvн амьд бодисын хvрээн" дэх байгалийн дархан цаажтай бvсийн сvлжээний гишvvний том дархан цаажтай районы нэг болгосон юм. Мєн 1987 ЮНЕСКО нь манай дархан цаажтай нутгийг олон улсын хvн амьтаны хамгаалалтын хvрээнд хамруулсан юм гэжээ.

    Энэхvv тал нутгийн байгалийн дархан цаажтай бvс нь Шилинголын сав газраар зааг болгон, 10876 хавтгай дєрвєлжин км байгаа бєгєєд Ази Европын эх хуурайн зvvн биеийн тал нутгийн тєлєєлєгч онцлогтой. Энд манай орны умард нутгийн тал нутгийн байгалийн vзэмжийг бvхэл бvтэнээр нь хадгалан хамгаалж, амьтан ургамалын тєрєл зvйл нь нэлээд олон байдаг юм. Тэдгээрийн дотор vрт ургамал 658 тєрєл, Илдлэг ургамал 71 тєрєл, том мєєглєг ургамал 10 гаруй тєрєл байна. Дээд зэргийн ургамал 625 тєрєл байдаг бєгєєд эдгээр нь Євєр Монголд л ургаж байдаг ургамал юм.

    Дархан цаажтай бvсэд бас 76 тєрлийн шувуу, 33 тєрлийн хєхтєн амьтан болон олон мянган тєрлийн шавж хорхойтой. Энд байдаг чоно, зээр, тарбага, vнэг, булаг,сохор номуун зэрэг амьтан нь Монголын єндєрлєгийн онцлог харуулж байдаг. Энэ дархан цаажтай нутаг бол бас ч Євєр Монголын нарийн ноост хонь, тал нутгийн улаан vхэр, Шилингол адууны эх vvсвэр нутаг юм.

    Шилинголын тал нутгийн тєлєєлєх чанар болон vлгэр жишээ чанарыг аль эрт гучаад оны vед дотоод гадаадын тал нутгийн ургамалын судалгааны эрдэмтэдийн анхаарлыг татаж, єнгрєгч зууны 50-60 оны vеэр маш олон эрдэмтэн мэргэжилтэн нар энд ирж судлага шинжилгээ хийсэн юм. Єнгєрєгч зууны далаад оны сvvлчээр энд Хятадын шинжлэх ухааны хvрээлэнгийн тал нутгийн экологийн системийн байршил тогтоох станц байгуулан, сvvлээр нь бас манай орны анхдагч муж єєртєє засах районы зиндааны тал нутгийн байгалийн дархан цаажтай бvс байгуулж, 90-ээд онд улсын зиндааны тал нутгийн байгалийн дархан цаажтай бvс болгосон юм. Урьд хожид арав гаруй орны мэргэжилтэн нар энд ирж эрдэм шинжилгэ хийсэн юм.

    Энэ дархан цаажтай бvсэд Загастай нуур, тал нутгийн зэрлэг араатны зоо парк, сийрэг ойт vзэмжит нутаг, Авдартын улиасан модот район, Шао ёо гуу, шар цэцэгт гуу, Хятадын шинжлэх ухааны хvрээлэнгийн тал нутгийн экологийн системийн баршил тогтоох станц, Баян шилийн морь уралдах газар, аялал жуулчлалын наадмын тойрог зэрэг байгаль соёлын vзэмжтэй. Эдгээр vзэмжийн дотроос Толгойтын гацура модны шугуйт нутаг хамгаас vзэсгэлэнтэй юм. (Пэрлаймаа орчуулав)