Манай радиогийн vзсгэлэнт сайхан миний нутаг нэвтрvvлэг уул нь зєвхєн Євєр Монголын тухай мэдээ мэдээлэлийг та бvхэнд хvрэгдэг байсан. Энэ оны эхнээс нэвтрvvлгийн цар хvрээ маань єрєгжиж, зєвхєн Євєр Монгол бус Хятадын хэмжээнд байгаа Євєр Монгол, Шинжаан, Хєхнуур, Гансуу, Лионин зэрэг Монгол нутгуудын тухай мэдээлэх болсон юм. Ингээд бид саяхан Шинжааны Уйгарын Єєртєє Засах раионы Бортал Монгол Єєртєє Засах Жоуд байдаг цахар Монголчуудын тухай тэр нутгийн Баяндалай гэдэг сэхээтэнтэй утсаар холбогдож ярилцлага авсан юм. Баяндалай уул нь Євєр Монголын Тунлио хотод байдаг багшын дээд сургуулиас тєгч нутагтаа хариад ажилласан хvн байгаа юм. Чин гvрний vед хилийн цэргээр Шинжаанд нvvж нутагласан цахарчуудын хойч vе болсны хувид тэрээр энэ тухай бидэнд хуучилж єглєє.

    Арван наймдугаар зууны далаад оны эхээр одоогийн Євєр Монголын Шилийн гол аймаг болон Хе Бей мужын Жан Жа Кv хотын ойр хавиас хоёр мянгаад цахар цэргийг гэр бvлтэй нь алас холын Шинжаан нутагт нvvлгэж аваачсан байна. ингэх болсны шалтгаан нь тухайн vейн тvvхийн нєхцєл байдлаас болсон байна.

    Тухайн vед Чин гvрнийг эсэргvvцэн олон жил тэмцэлдсэн зvvнгар хаант улс ялагдал хvлээж хvчин нь мєхєстєєд байсан завшааныг далимдуулан цагаан хаант орос улс Чин гvрний хязгаарт байнга халдаж, газар нутгийг нь эзлэн ард иргэдийг нь тvйвээж байжээ. Хил хязгаараа бататгаж сэргийлэн хамгаалхын тулд Чин гvрэн нэг хэсэг Цахарчуудыг баруунш нvvлгэх шийдвэр гаргажээ.

    Энэ бvлэг Цахарчууд эхлээд тогтмол хугацаагаар халаа сэлээ хийж нутаг орондоо буцаж байсан бол сvvлдэж ирээд эдийн засгийн хvчирдэл гэргээд бол тэднэрийг халаа хийлгэхээ болиж Ил, Бортал, Тарвагатай зэрэг газарт мєнх нутагшуулхаар болжээ. Тэд энх тайван цагт мал хариулан тариа тариж, дайны цагт буу vvрэн мордцгоодог байжээ. Хожим нь Цахарчуудын олонх нь Борталд шилжин аж тєрєн амидарсаар єдгєє 234 жилийн нvvр vзэж байгаа юм. Борталын Монгол єєртєє засах Жоуд Цахарчууд хэдэн арван мянган хvн болтлоо vржин єнєржиж, єєрийн зан заншлаа хэвээр хадгалж, бусад vндэстнvvдтэй эрэх тэгшээр мєр зэрэгцэн амидарч байна. энэ тухай ту бvхэн хvлээн авч сонсоорой.