Баян овоогийн улсын зиндааны байгалийн дархан цаажтай бvс нь хошуун тєв Бяруу хотоос 75 км зайтай байрлаж байна. Энэ байгалийн дархан цаажтай бvсийн ойн нємрєг 45%-д хvрч, 70 гаруй тєрлийн зэрлфэг араатан амьтан, 418 тєрлийн ургамал, 110 гаруй тєрлийн жигvvртэн шувуутай. Энэ дархан цаажтай бvсэд ургаж байгаа элсэн гацураа бол онцгой тєрлийн мод юм. Элсэн гацураагаар бvрэлдсэн дэлхийд ховорхон бєгєєд эрдэм мэргэжлийн салбарынхан тvvнийг " элсэн гацураагын био генийн агуулах" гэж нэрлэж, ургамал болон эртний цаг агаарын хувьралтыг судлах эрдэм шинжилгээний чухал их vнэ цэнтэй гэж vзэж байна.

    Та хэрбээ Баян овоо уулын оройд гарч дєрвєн зvгт ажиглавал, цас шиг цайрсан Хулан шарга таагын элсэнд номин хаш шигтгэсэн шиг гацураа модны ой нэлийн харагдах юм. 2000 гаруй га талбайтай энэхvv гацураа модны ой доторхи гацураа нь дундажаар 80-120 жил ургаж байгаа бєгєєд 25-30 метр єндєр модод нь бараг л бvгд 22-36 санчметр диаметртэй нь гайхалтай юм. Євєр Монголын єндєрлєгт ховорхон тєдийгvй дэлхийн хэмжээнд ч охвор энэхvv гацуурын ой нь тэгш сайхан сугдайсан, vзэсгэлэн тєгєлдєр харагдна. Євєл зунгvй євч ногоорсон энэхvv ой Євєр Монголын тал нутагт шигтгэсэн номин эрдэнэ нь билээ.

    Хишигтэн хошууны амралт сувилолтын vзэсгэлэн сайхан нутаг- халуун рашаан нь хошуун тєв Бяруу хотоос умарш 30 км зайтай байрлаж байна. Энэ халуун рашааныг ашиглалтад оруулаад мянга гаруй жилийн тvvхтэй болж байна. Халуун рашаан нь голцуу Галдастай голын хойд хєвєєгєєр 0.3 хавтгай дєрвєлжин км газраар тvгэн байрлаж, єдєрт 3017 тонн оргилон, халуун рашаан нь єдєр болгон 2592 тонн тогтуун оргилж байна. Галдастай халуун рашаан нь бараг 83 хэм халуун байдаг болохоор олон зvйлийн євчин эмжиг засдаг байна. Энэхvv халуун рашаанд флор, ради,онцгой хийт радун, хvхэрлэг устєрєгч зэрэг 47 тєрлийн бичил элмент агуулагдаж байдаг болохоор арьсны євчин, хэрэх євчин, даралт єндєр євчин болон зvрх судсаны євчин засах онцгой vйлдэлтэй юм. (Пэрлаймаа орчуулав)