2005 оны 3-р сард Хятадын Тєрийн Зєвлєлийн Ерєнхий сайд Вэнь Зябао сурвалжлагчийн асуултанд хариулахдаа, юаний ханшны тохируулалт нь "санаандгvй байдалд хийгдэх болно" гэж хэлсэн юм. Юаний ханшны асуудал нь 2005 оны Хятадын макро бодлогын хамгийн том vйл хэрэг болно гэдгийг юаний ханшны хандлагад анхаарал тавьсаар ирсэн дотоод гадаадын хєрєнгє оруулагчид ухамсарласан байна. 4-р сард Америкийн Сенат болон Тєлєєлєгчдийн Танхим нь юаний ханшинд оролцлого хийж байна гэж Хятад улсыг замэлсэн явдал нь юаний бодлогын асуудлыг олон улсын єнгє аястай болгосон юм.

    Японы мєнгєний ханшны асуудал судалаач мэргэжилтэн нь тухайн жилvvдэд мєнгєний ханшны буруу бодлого хэрэгжvvлсний улмаас Японы эдийн засаг хэт тvргэн єссєн байдлыг дvгнэж хэлэхдээ, Америкийн нєлєєг доороор vнэлж болохгvй гэсэн бол Японы мєнгєний ханшны бодлогын талаарх нэг сургамж юм гэжээ.

    Америкийн улс тєрчид нь юаний ханшийг єсгєж байгаад, Америкийн байнгын данс эзэмшигчдийн алдагдалтай байдлыг намжааж болно гэж vзэж байгаа юмшигг байна. 2004 онд Америкийн худалдааны алдагдал нь 600 ээрбум ам.долларт хvрч, дотоодын vйлдвэрлэлийнх нь 5.5%-ийг эзэлжээ. Америкийн авч болох бодлогын сонголт нь маш тодорхой байдаг, энэ нь тухайлбал санхvvгийн алдагдлыг багасгаж мєнгєний хvvг дээшлvvлэн хэрэлгээг бууруулах зэрэг авчаах чанартай макро эдийн засгийн бодлого хэрэгжvvлж, дотоодын хадгаламж нь дотоодын хєрєнгє оруулалтаас бага байгаа байдлыг єєрчлєх явдал юм. Энэ нь эдийн засаг болон улс тєрийн талаар тохируулалт хийх бэрхшээлтэй зvйл болдог нь гарцаагvй учраас улс тєрийн талын их олон харш саадад учирч мэдэх юм.

    Ийм болохоор, Америкийн улс тєрчдийн дотоодын тохируулалтын зєрчлєєс зайласхийх нэг сонголт бол ам.долларын vнийн бууралтыг ахиулах явдал байгаа юм. Гэвч судалгаа шинжилгээний дvнгээс vзвэл, ам.долларын vнийг бууруулах аргаар Амрикийн бангын данс эзэмшигчдийн алдагдлын асуудлыг зохицуулахад ам.долларыг наад зах нь бас 30—40%-иар бууруулах хэрэгтэй байдаг. Yvнийг харахыг Америк ч хvсэхгvй байгаа юм. Чухамдаа ам.долларын vнийг огцом бууруулах явдал нь Америкийн инфляцийн тvвшин болон мєнгєний хvvг тvргэн єсгєхєд хvрvvлэх болно. Иймээс бусад орны мєнгєний ханшийг єсгєх аргаар ам.долларын ханш буурах дарамтыг хєнгєрvvлэхийг Америк хvсч байна. Энэ нь юаний ханшийг єсгєх гэж Америк шаардаж байгаагийн vндсэн шалтгаануудын нэг нь болж байгаа юм.

    Бvх талын байдлаас авч vзвэл, Америк юаний ханшийг албаар бууруулахаар оролдох нь Америкт ашигтай байдал бий болгоно гэж хэлэхийн аргагvй юм. Юаний ханшны єнєєгийн механизмын бvрдvvлсэн ам.долларын vнийн байдалд vндэслэсэн ханшны тогтолцоонд Хятадын хурамдуулсан их хэмжээний гадаад валютын хадгаламжийн эзэмшлийг гол хэлбэр нь ам.доллар болсон vед Америкийн олон улсын орлого зарлагын тэнцvvрийн алдагдал болон санхvvгийн алдагдалд хєрєнгє нийлvvлэлтийн дэмжлэг туслалцаа хангахын зэрэгцээ бас Америкийн эдийн засгийн єсєлтєд ашигтай мєнгєний доор хvvтэй байх тvвшнээ хэвээр хадгалахад нь ч тус дєхєм vзvvлэх юм. Юаний ханш єсвєл иймэрхvv тэнцvvр алдагдах болно. Америкийн хэсэг улс тєрчид богино хугацааны худалдааны шєргєлдєєний асуудалд хэт анхаарал тавьж байна, энэ нь хэрэг дээрээ тэдний эдийн засгийн талаар макро харц дутагдаж байгааг харуулсан юм.

    Дээд хэмжээнд харилцан шvтэлцэн оршдог Хятад Америк гэх энэ хоёр том эдийн засгийн цогцод авч хэлбэл, Америк хэрэв ганц талаасаа гаалийн татвар зэрэг их олон арга хэмжээ авах нь бодитой vр єгєєж гаргахгvй мєртєє эцсийн бvлэгт бас Америкийн эдийн засагт алс хэтийн гаж нєлєє vзvvvлэх юм.

    Хятад улс єнєє мєнгєний ханшны бодлогын хувьд мєнгєний ханшны єєрийнх нь тохируулалт болон мєнгєний ханшны бvрдvvлсэн механизмын єєрчлєлтєєр эдийн засгийн дотоод гадаадын тэнцvvртэй байдлыг ахиулан, гадаад валютын ханшны эрэсдлийг тогтоон барих асуудлыг тvлхvv бодоцож байгаа юм. Хятад улс хэрэв єнєє мєнгєний ханшны уян хатан чанарыг єргєтгєх юм бол, єнгєрсний удирдлагатай мєнгєний ханшны хэлбэлзэлтийн тогтолцоондоо буцан орсонтой адилхан болох юм.

    Хятад улсад авч хэлбэл, юаний ханшны тогтолцооны асуудал дээр, одоо орхих ёстой зvйл нь шинээр бий болон хєгжиж байгаа зах зээлд байнга тохиодог "хэлбэлзэлтээс сvрдэх", "ханшны єсєлтєєс хэлмэгдэх" явдал болж байгаа юм. Хятад улс єєрчлєлтєє нааштай ахиулан, юаний ханшны хэлбэлзэлтийн хэмжээг ихсгэх болон юаний ханшны тvвшинд "санаандгvй байдал"-д зохих тохируулалт хийхэд нєхцєл боломж бvрдvvлэн єгєх хэрэгтэй байна. Хятад улс сvvлийн жилvvдэд мєнгєний ханшны хэлбэлзэлтийн хэмжээг ихсгэхийн тєлєє бvх талын бэлтгэл ажлуудыг хийсэн юм. Тvvнд голцуу тєрийн ємчийн банкнуудыг дахин эмхлэн байгуулж, банкны системийн эрсдэлийг даах хvчин чадлыг нь ихээр дээшлvvлсэн бєгєєд гадаад валютын зах зээлийн хєгжил нь ч мєнгєний ханшны хэлбэлзэлтэд зах зээлийн vндэс суурь хангаж, мєнгєний хvvгийн системийн зах зээлийн болж байгаа нь ч мєнгєний ханшны зах зээлийн болоход угтвар нєхцєл болж єгсєн явдал зэрэг багтаж байгаа юм.

    Тєрийн ємчийн банкны хувьцааны тогтолцооны єєрчлєлт бvх талаар ахихын хирээр, Хятадын мєнгєний ханшны бvрдvvлсэн механизмын єєрчлєлт хийх нєхцєл vндсэндээ бvрдсэн болохоор, єнєєгийн гол асуудал бол тохиромжтой цаг vеийг сонгох явдал болж байгаа юм. Бид Хятад улс мєнгєний ханшиндаа хэзээ тохируулалт хийнэ гэж тодорхой хэлж чадахгvй боловч, хамгийн наад захад ийм нэгэн зvйл нь тодорхой байгаа юм. Энэ нь тухайлбал юаний ханштнд тохируулалт хийхийг эдийн засгийн vйл ажиллагааны дотоод гадаадын тэнцvvртэй байх vндсэн дээр шийдэх хэрэгтэй бєгєєд боломжийнхоо хэмжээнд бусад улс орнуудтай хамтаар олон улсын эдийн засгийн бодлогын зохицуулгын vvрэг хариуцлагыг хvлээх гэсэн болно. /О.Дарамбазар орчуулав/