Нэн олон хvн уртын дууг хамгаалан хєгжvvлэхийн тєлєє хоёр жилийн ємєнє Хятад Улс уртын дуугаар тєлєєлєх тєсєл болгож, НYБ-д "хvн тєрєлхийтний аман болон материаллаг бус соёлын єв"-єєр мэдvvлсэн байна. мэрэгжилтний танилцуулснаар, Хятадын Євєр монголын єєртєє засах район бол уртын дууны урлагийн хамгийн гол vvсвэр нутгийн нэг болно. Хилийн гадана ч уртын дуу байдгаас уртын дууг мэдvvлэх тєсєл болгож байх нь ганц Хятад улс биш юм.

    Сvvлийн жилvvдэд Євєр монголын морин хуур, Шань Шигийн Пи Инь жvжиг, Шинжянгийн 12 мукам зэрэг vндэстний уламжлалт урлагийг бусад улс амжилттайгаар "хvн тєрєлхийтний аман болон материаллаг бус соёлын єв"-єєр мэдvvлсэн байна. эдгээр урлагийн хэлбэр нь Хятад улст адилаар урт удаан тvvхтэй, тогтвортой мєртєє маш их уламжлалын хvчинтэй байж, зарин нэг нь Хятад оронд vндсэлсэн байдаг. Иймэрхvv соёлын єв vргэлжилсээр байж, дараах нь уртын дуу байж болзошгvй юм.

    Бидний нэн олон vндэстний соёлын євийн шилдэг зvйл хилийн гаднах бусад оронд тєвєлрєх vед манай орны vндэстний урлагийн бvрэн бvтэн чанар, vндэстний нягтарлын хvчинд ямар нєлєє болхыг тамагалхын аргагvй юм. Уртын дууны урлагийн хэсэг судлаач болон олон уртын дуучид, уртын дуунд бахтай хvмvvс vvнд сэтгэл алагасаж байна. Бусад хvмvvс манай vндэстний урлагийн шилдэг зvйлийг "эрдэнь"-ээр vзэх vед тvvний дотрох уртын дууг уламжилж авах хvнд анхаарал хандуулах хийгээд хамгаалах асуудал товойм болох юм.

    Монгол уртын дуу нь дуучны хоолойгоор уламжлагдаж, адилхан бvтээлийг адил бус хvн єєр єєрийн онцлогоор дуулж болно. Иймээс уртын дуу нь уламжлах хvнтэй холбогддог юм. Одоо уртын дууны урлагчин, урсгал бvлгийн тєлєєлєгчид нас ахиж, зарим нь нэгэнт ертєнцєєс ангижирсан байна. Уламжилж залгамжлах харицаа vргэлжилж чадахгvй болж, євєрмєц дуулах арга хэлбэр цаг тухайд нь уламжлагдахгvй бол уртын дууны хамгаалалт хєгжлийг нєлєєлєх болно гэж монгол уртын дууны урлагийн их мастер Лхсvрэн vзсэн байна.

    "уламжилж залгамжлахыг хvндэтгэхийн зэрэгцээ, бид эрхбиш уртын дууны урлагийн соёлын євийн хандлагат хамгаалалтыг чухалд vзэнэ, энэ нь даруй єргєжvvлэх явдал болно" гэж монгол vндэстний гоо зvйн судлалд хvчин зvтгэж яваа Євєр монголын нийгэмийн шинжлэх ухааны академийн эрдэмтэн Мандах хэлсэн байна.

    Сvvлийн хэдэн жилд, дууны тавцан "тал нутаг"-ийн онцлогоор шуурч, Дэдмаа, Тэнгэр зэрэг дуучидын дуу нь тал нутгийн vнэр амттай байдгаас олны хvрээлэлийг олсон байдаг. Тvvний дотрох монгол уртын дууны ул мєрийг мэрэгжлийн хvн ялгаж чадах боловч "бид тvvний дотроос байгальдаа буцах сэтгэгдэл олхыг хvсдэг" гэж олон сонсогчид хэлсэн байна. Yvнээс ухаарсан хэсэг хvмvvс худалдааны арга барилаар уртын дууны урлагийн уламжлал хийгээд хєгжлийг бодолхийлж эхэлсэн байна.