Шvй vндэстэн бол Хятадын єнє удааны тvvхтэй, сацрангуй соёлтой vндэстэн юм. Шvй vндэстний эртний vсэг бичиг нь vсэг бичиг, Шvй vндэстний соёл тvvхийн судалгааны vнэ цэнэтэй гэж холбогдох мэргэжилтэн vзсэн байна.

    Шvйгийн бичигтэн гэж Шvй vндэстний бичгийг уншиж чаддаг, "бог чєтгєр бурхан сахиулсантай харилцаж чаддаг" хvмvvсийг хэлж байна. Тэд нарыг хvмvvс багш гэж єргємжилдєг. Эрдэмтэд хvртэл тэд нарыг сянь шэн буюу бичигтэн гэж нэрэлдэг байна. Тэдгээр хvмvvс нь Шvй vндэстний соёл мэдлэгийн эрдэнэсийн сан болох тул хvмvvс ингэж хvндэлдэг байна.

    Мэн си нэн бол орон нутагтаа нэлээд их нэртэй бичигтэн юм. Єнєє тэрээр Гvй жєv мужийн Ли бє сяний архивын газрын холбогдох эрдэмтэн мэргэжилтэн нарын Шvй vндэстний соёлыг судалахад vнэ тєлбєргvйгээр тусалж байна.

    Архивын газарт сурвалжлагч тvvнтэй уулзахад тэрээр 60 насан сvvдэр зооглож яваа боловч урь залуугийн золбоо нь алдагдаагvй эр байлаа. Шvйгийн бичгийн тухай яриулсанд тэрээр чухам ч нэг урсгаж гарчээ. Ойлгохгvй зvйл гарах л юм бол тэрээр дахин давтаж халшралгvй тайлбарлаж байлаа.

    Архивын албанд хэдэн жил ажилласан хугацаандаа, Мэн си нэн нэг талаар тухайн засгийн газарт туслан иргэдийн дундаас Шvйгийн бичгийг цуглуулж, орчуулж, тайлбарлаж, зvvлт хийхийн зэрэгцээ эдгээрийгээ эмхтгэн ном болгож, vр хойчсынхоо Шvй vндэстний соёлыг ойлгоход тус дєхєм vзvvлж байна. Орчуулж тайлбарласан vндсэн дээрээ тэрээр бас архивын газрын эрдэмтэн мэргэжилтэн нарын Шvй vндэстний тvvхийг судлахад тусалж байна.

    Тэрээр Шvй vндэстний эртний vсэг бичгийг зєв оновчтой тодлон орчуулж, Ли бє сяний архивын газрын сvvлийн жилvvдийн Шvй vндэстний тvvх, соёлын зэрэг салбар дахь судалгааг чухал их ахицтай болгосон байна. Жишээлбэл Шvй vндэстний эртний 1400 гаруй vсгийг илрvvлж, Шvйгийн бичгээс Ся таогийн нууцлаг тэмдэг зураасыг эрэн олж, Шvй vндэстний дээдvvл нь Ся улсын vеэс ирэлтэй, "Шvй vндэстний бичиг" нь "Жєv и" хэмээх эртний бичигтэй нягт холбоотой гэх зэргийг магадлан гаргаж, дотоод гадаадын эрдэмтэдийн анхаарлыг их татсан байна.

    Ли бє сяний архивын газрын дарга Яо бин ле хэлэхдээ, бид хэдийгээр эндээ тєрж єссєн жинхэнэ Шvй vндэстний хvн боловч хар багаасаа Шvйгийн vсэг бичиг сураагvй болохоор Шvй vндэстний бичгийн уншиж чадахгvй, Шvйгийн бичигтэн нар байгаагvй бол бид vvнийг судалж чадахгvй юм гэжээ.