Халуун зуны цагт зонхилох олонх хvмvvс цангахаараа хvйтэн цай, хvйтэн ундааг их уудаг байна. Yнэндээ бvлээн цай уух буюу сайхан vнэртэй нэрт цайг хандалж уувал цангаа амархан гардаг юм. Анагаах ухааны судалгаа шинжилгээгээс vзвэл, єдєр тутам зохих хэмжээний сайн цай ууж байвал зvрхний євчинд нэрвэгдэх хэмжээ нь 40 хувиар буурдаг юм байна.

     Yvнд холбогдуулан, эрдэм шинжилгээний ажилтнууд аагим халуун єдєр бvлээн цай их уудаг хvмvvс болон хvйтэн ундаа их уудаг ийм хоёр тєрлийн хvмvvст шинжилгээ хийсэн дvнгээс vзвэл, бvлээн цай уусан хvний арьсны халууны хэмжээ 1-2 хэм буурч, харин хvйтэн ундаа уусан хvний ам нь хатсан юм шиг болж тэр чигээрээ хєрсєн байдалтай болдог байна. Цай уусан хvний бvх бие нь тайвширч цангаа ядаргаа нь тайтгардаг байна. Ундаа уусан хvмvvсийн цангаа нь гарахгvй мєртєє бvх бие нь нэг л таагvй болдог юм байна. Єндєр температурт ажилладаг хvмvvс бvлээн цайндаа жаахан давс хийж уувал биеэс гарсан давсны элементээ нєхвєрлєж болох бєгєєд наршихаас сэргийлэхэд нэн ашигтай юм. Дээр vеийн хvмvvс сайхан цай уувал санаа сэтгэлийг тайвшруулдаг гэж ярьдаг нь vнэндээ шинжлэх ухааны онол болон хvн ардын амьдрахуй ухааныг агуулсан ажээ.

    Энэ ялдамд Хятадын нэрт цайнуудаас нэрлэвэл, Y Лvн цай, ногоон цай, Хуа сао цай, Сарнай цэцгийн цай, Улаан цай зэрэг нь бvгд л хvний эрvvл мэндэд єєр єєрийн vр єгєєжєє vзvvлдэг, бие махбодыг дархлаажуулдаг, урт наслахад амин дэм болдог vйлдэлтэй юм. /Л.Буянтогтох орчуулав/