Сурвалжлагч саяхан Хятадын Євєр монголын єєртєє засах раионы Хянган аймгийн Рашаан хотод сурвалжлаад ирлээ. Євєр монголын аялал жуулчлалын нэрт хот болсны хувьд рашаан нь тансаг сайхан байгалийн єнгє vзэмж, євчин анагаах халуун рашаанаараа хол ойрын жуулчидын анхаарлыг татаж, Євєр монголын єєртєє засах раион болон Хятадын олон газар, цаашлаад дэлхийн олон орноос жуулчид хvрэлцэн очиж, цэвэр агаарыг нь амьсгалан, рашаан уснаас нь амталж, євчин эмгэгээ засуулж амардаг байна.

    Хянган аймгийн тєв Улаанхотоос баруун хойш таван зуугаад км ын зайд бага хянган давааны сvрлэг уулсын дунд рашаан хот оршиж байдаг ажээ. тус хот Сvмбэр боомтоор Монгол улсын Дорнод аймагтай хиллэж байдаг ажээ. рашаан хот 1996 онд байгуулагдсан аялал жуулчиллын шинэхэн хот байлаа. тус хот дєрвєн талаараа уул хайрхдаар хvрээлvvлж, рашаан гол мяралзан урсч хvний сэтгэл сэргээм байлаа. уг хот євчин анагаадаг дєчин найман шидэт рашаан байдгаараа ингэж нэрлэгдсэн байлаа. рашааны бvх нэрийдэл нь халуун рашаан гэдэг юм.

    Ийм сайхан рашаан булаг хэзээ яаж бий болсон тухай тодорхой баримтгvй байгаа боловч халуун рашааны тухай нэгэн сайхан домог байдаг юм. эрт урьд цагт нэгэн ван ноён байж гэнээ. Нэгэн єдєр олзоо гэдэг зарцаа ан гєрєє хийлгэхээр илгээжээ. Олзоо нумаа тэлж нэгэн цоохор бугыг намнан шарахтуулжээ. Шархтсан буга хєлєє чирэн ойн гvнд шургажээ. Олзоо сэмхэн хойноос нь гэтэж хvрсэн чинь нєгєє шархатсан буга халуун уур савссан булгийн усанд амаар дvрэн шархаа долоож байж гэнээ. Олзоо ухасхийн бугыг барих гэтэл буга vсрэн харайсаар ойн гvнд ороод алга болжээ. Тэр буга ерєєс шархатсан шинжгvй болжээ. Ван ноён хоосон харьж ирлээ гэж зарц олзоогоо хєлийг нь хуга цохьжээ.

    Хєєрхий олзоо мєлхєсєєр нєгєє булагт очиж хєлєє угааж тєдий удалгvй илааршисан байв. Тvvнээс хойш хvмvvс энд шидэт рашаан булаг байдгийг ам дамжин уламжилсаар энэ булаг хол ойрт алдартай болжээ. Рашаан хотод дєчин найман шидэт булаг байдаг юм. уулын орой дээрээс харвал хvvхдээ хєхvvлэх гэж байгаа ээж хvн шиг харагддаг болхоор нутгийн хvмvvс булаг урсах уулыг ээж уул гэж нэрэглдэг болжээ. Дєчин найман булгийн нэг хэсэг нь хvйтэн нэг хэсэг нь хулуун рашаан байдаг юм. хамгийн хvйтэн нь нэмэх хоёр градус, хамгийн халуун нь нэмэх дєчин найман гардуст хvрч байдаг ажээ. халуун хvйтэн булагийн хооронд гучхан см ын зайтай байтлаа арван дєрвєн градусын халуун хvйтний зєрvvтэй байдаг нь гайхалтай юм. хvйтэн булаг нь жилийн дєрвєн ульралд нэмэх гурван градустай байдаг. нэмэх хорин таваас дээш градустай рашаан хорин тав бий юм байна. сурвалжилагч саяхан Хянган аймагт сурвалжилахдаа тус хотод очиж тус нутгийн хvнтэй уулзаж ярьлцсан юм. та бvхэн цагийн урсгал нэвтрvvлгээс энэ тухай сурвалжлага хvлээн авч сонсоорой. /Бэлтэгсэн сэтгvvлч Г. Баатар/