"Бугат хот болдын далай Буудай нарим амуугийн далайн" гэж бага балчир насандаа шvлэглэж уншиж шvлэглэж тоглодог байсан сан. бугат хот бол Євєр монголын єєртєє засах раионы аж vйлдвэрийн тєв, Євєр монголын єєртєє засах раионы хоёрдугаар том хот болно. манай улсын хамгийн том хэдэн хар тємєрлєгийн vйлдвэр энэ хотод байдаг юм. хэдэн мянган жилийн ємнє бугат хотод хvн тєрлєхтний уул мєр байсныг архилогийг олдворууд гэрчилсэн байна. саяхан архилогчид тус хотын чихрийн vйлдвэрийн ойр хавиас одоогоос таван мянган жилийн тэртээх шинэ чулуун зэвсгийн vейн соёлын буурийг илрvvлсэн байна.

    Ляо улс, Алтан улс, Юань улс, Минь улсын vед Бугат хот аажмаар хєгжисєн байна. Чин улсын Энх Амгалан хааны vед мянга зургаан зуу далан нэгэн онд энэ хавийн малчид тус хотын зvvн хаалганы ганах голыг Бугат гол гэж нэрэглдэг байжээ. Тухайн vед Шань Ши мужын нэг бvлэг ядуу тариачид энд ирж байшин барих, жижиг гар vйлдвэр эрхэлдэг байжээ. Тэднэр бугатын амгийн анхны оршин суугчид болсон байлаа. мянга найман зуун тавин онд тогтох сяны хе ку балгас vерт живснээс хойш хатан голын хєвєєнд байдаг бугат хот нь аажмаар худалдааны хот болж хєгжсєн байна. мянган есєн зуу хорин гурван онд Бээжин Бугатыг холбосон галт тэрэг нэвтэрснээс хойш Бугат нь нэн их хєгжих vндэс суурьтай болсон байлаа.

    Мянга есєн зуу тавин гурван онд улсаас энд Бугатын хар тємєрлєгийн vйлдвэр байгуулах шийдвэр гаргаж мянга есєн зуу тавин таван оноос байгуулж эхэлсэн юм. Бугатын болод тємрийн vйлдвэр нь баяан бовоо уулын тємєрийн хvдэрт тvшиглэж байгуулагдсан юм. баяан бовоо уулын тухай нэгэн сайхан домог байдаг. долоон зуугаад жилийн тэртээ Чингис хааны их жанжин Тєгєс их цэргээ дагуулах vvгээр єнгєрєхдєє морь нь янцгааж ерєєсєє явхаа байжээ. Тєгєс Жанжин сандран мориноосоо буугаад Эрднийн уул минь гэж мєргєн залбирсан гэдэг. Их жанжи Мориныхоо эмээлийг аваад тавьсан чинь тєдий удалгvй эмээл нь алтан унагад хувилон уулан уур давхиад алга болсон гэдэг. Тvvнээс хойш хvзvvндээ жингинэсэн хонхтой алтан унага голын хєвєєнєєс ус уудаг болж уулын оройд алтан гарьд буудаг болжээ гэцгээдэг юм. ийм сайхан домогтой уулнаас vнэхээр эрдэнэ гарч манай улсын хамгийн том хэдэн хар тємєрлєгийн кобинатын нэг энд байгуулагдаж бvхэл бvтэн орчин vейн хот сvндэрлэн боссон байдаг юм.