"Євлийн євчнийг зундаа эмчилдэг" гэдэг нь Хятадын уламжлалт анагаах ухааны хятад эмнэлгийн нэг тєрлийн євєрмєц онцлог бvхvй эмчлэх аргыг хэлж байгаа юм. Yvнд голцуу євлийн улиралд амархан илэрдэг юм уу амархан давтагддаг євчин эмгэгийг зуны цагт энэ євчний байдал арай намдаад байгаа vед нь євєрмєц аргаа хэрэглэн эмчилхийг хэлж байгаа юм. Одоо зун болох бvр Хятадын олон газрын Хятад эмнэлгийн газрынхан євлийн євчнийг зун эмчлэх ажиллагаа єрнvvлж байна.

     Євєл гардаг євчнийг зундаа эмчилж байгаа нь Хятад эмнэлгийн vндэслэлтэй юм. Хятад эмнэлэгт vзэж байгаагаар, хvний биед арга хий, билэг хий гэж хоёр хий байдаг юм байна, энэ арга билэг хоёр хий нь тэнцвэртэй байвал сая хvний бие эрvvл чийрэг хэвээрээ байж чаддаг ажээ. Зуны улиралд арга хий нь их, євлийн улиралд бол билэг хий нь их болдог байна, зарим євєлдєє илрээд зундаа арай намддаг євчин нь хvний биеийн билэг хий хэтэрхий нэмэгдсэнээс болоод vvсч байгаа юм. Ийм байдалд зуны цагт хvний биеийн арга хий элбэг байгаа ашигтай тохиолыг ашиглаад, эм бэлдмэлийн туслалцаатайгаар хvний биеийн арга билэг хийн тэнцвэрийг зохицуулбал, хvний биеийн эрvvл мэндийг сэргээж болох юм. Yvнээс гадна, зуны халуун цагт хvний биеэс хєлс их гарч, тєрєл бvрийн бэлчир нь нэн эмзэгхэн болсон байдаг. Бээжигийн Гvан Аньмэнь Хятад эмнэлгийн газрын амьсгалын тасгийн эрхлэгч эмч Ли Гvєчин танилцуулж хэлэхдээ:

     Євєл хєдєлдєг євчнийг зундаа эмчлэх гэдэг нь бие махбодын дархлааг нэмэгдvvлхийг хэлж байгаа юм, жирийн байдалд эмчлvvлж байгаа євчин эмгэгийн євлийн улиралд хєдлєх євчиний хэмжээг 80% орчимоор бууруулдаг гэжээ.

     Євєл тусдаг євчнийг зун эмчлэх хугацаа нь эрхбиш Хятадчуудын хэлж заншсан "Гурван цагаан нуугдал" буюу жилийн хамгийн халуун vе, єєрєєр хэлбэл манай тооллын 7-р сараас 8-р сар байх шаардлагатай юм. Энэ хугацаанд эрхбиш хоорондоо 7-10 хоногийн хугацаатайгаар гурван удаа эмчлvvлэх хэрэгтэй. Энэ мэтээр 3 жил дараалан эмчлvvлбэл сая эмчилгээний сайн vр дvнд хvрч чадна. Гол эмчлэх арга нь Хятад эм тvрхэх юм уу тєєнvvр тавих зэрэг болно, зарим vед эмч нар бас эм бэлдмэл хэргэлдэг байна. Одоо голцуу багтраа, vе мєчийн vрэвсэл, хєлдсєн шарх болон хамрын vрэвсэл зэрэг євчин эмгэгийг эмчлээд тодорхой vр ашигтай болсон байна.
Багтраад нэрвэгдсэн 40 гарч яваа ноён Дv кэ сурвалжлагчид танилцуулж хэлэхдээ,

     Би ханиад хvрэх бvр амьсгаадаад, амьсгаа авах бvр гэдэс хєєж, хоолойд нэг юм тээглээд бие тун аягvй болж, амь тэмцvvлээд байдаг. Хятад эм тvрхсэнээс хойших 3 жилд бие тун сайн болов. Уул нь арав хорин метр гvйхгvйгээр амьсгаадаад савж унамаар болдог байсан. Одоо харин их сайн болоод байна, зарим хvнд ажлыг ч хийж, биеийн тамирын хєдєлгєєнд оролцож байна, ер нь миний биеийн эрvvл чийрэг хэвийн байдал vндсэндээ сэргээд байна гэжээ.

     Хv Бэй мужийн хятад эмнэлгийн газры эмч Тv Жиньвэнь хэлэхдээ:

     Зєвхєн багтраагаар жишээлээд хэлхэд, тэр нь адил бус бие цогц, адил бус євчин, євчинд нэрвэгдэж байгаа адил бус шалтгаанаас болоод таван цул зургаан савд нєлєєлєх нь ч адилгvй юм. Иймээс євчин болгоныг нэг зvйлийн эмээр эмчилж болохгvй. Ингэх юм бол хятад эм эмнэлгийн диалектик зарчимаас няцах болно гэжээ.

     Євєл гардаг євчинийг зун эмчлэх аргаар багтрааг тодорхой хэмжээгээр эмчлэн анагааж байгаа тєдийгvй vе мєчийн vрэвсэл, хєлдсєн шарх, хамрын vрэвсэл зэрэг євчин эгэгийг ч маш vр ашигтай анагааж байгаа юм. Эдгээр євчин эмгэгийг эмчлэх арга нь багтрааг эмчлэх аргатай зарим талаар адилгvй байгаа боловч vндэслэл нь адил юм. Энэхvv євєл гардаг євчнийг зундаа эмчилдэг арга нь нэн олон євчтэй хvмvvсийн азын тэнгэрийг гийлгэх болно гэдэгт итгэж болох юм. /Л.Буянтогтох орчуулав/