Юуны ємнє эрvvл биетэй байхийн тєлєє урууны хэсгээ хамгаалах хэрэгтэй. Хvний нурууны арьсан дор маш сайн дархлаажсан vлэмж хэмжээний эс агуулагдаж байгааг орчин vеийн анагаах ухаанаар мэдсэн байна. Хэрвээ ханиад хvрэх, наршихад "Цанх хусах", "Нуруу арчих" нь нурууны эсийг дархлаажуулах сайн арга юм. Yvнээс гадна нуруугаа байнга маажиж байх нь ч vр ашигтай арга барил юм.

     Дараа нь, суганы хонхороо хамгаалах хэрэгтэй. Суганы хонхорт vлэмж арвин цусны судас, мэдрэл, лимфийн зангилаа байдаг. Жишээлбэл, єєр хvн гар хуруугаа хvргэх юм бол гижиг нь хvрч хангинатал инээдэг, vvнийг мэргэжилтнvvд "суганы хонхорын хєдєлгєєн" гэдэг юм байна. Yvнд бас хvний биед тустай хоёр зvйлийн нууц байгаа юм, нэгд, энэ хавийн мэдрэл, цусны судас болон лимфийн зангилаад сэдэлт єгвєл, цус мэдрэлийн эргэлтийг сайжруулж, бvх биеийн эрхтэний ажиллагаанд нэн илvv тэжээл, хvчилтєрєгч сэлбэдэг, хоёрт, сэдэлтээс болоод инээж хєхрєх нь хvний биеийн зарим эрхтэн болон эсийг хєдєлгєх болохоор тархи, зvрх болон уушиг бvгдэд нь ашигтай нєлєє vзvvлдэг.

     Гуравдугаарт хvйсээ хамгаалж байх хэрэгтэй. Эмч нар хvйсэнд эм тvрхэх юм уу тєєнєх, халаах зэрэг аргаар євчнийг анагаадаг. Тухайлбал, тэрмийн нунтаг, vхрийн гивангийн нунтаг тvрхэж халууныг хєєдєг байна. Зандан мод, унаган шийрийн нунтгийг архитай холиод тvрхвэл зvрх базлан євдєхийг намдаадаг, сувдын нунтаг, улаан vндсийг холиод тvрхвэл нойр хулжихийг зогсоодог, сvгмел марав, яслаг жvржийн цєм тvрхвэл шингээлт муудахад тустай. Л.Буянтогтох орчуулав.

     Єглєє оройдоо ус уувал цусны судасны євчнєєр гэнэт эндхээс сэргийлнэ.

     Зvрх тархины судасны євчинд нэрвэгдсэн бишгvй олон хvмvvс єглєє эрт юм уу шєнє оройн цагт зуурдаар нас бардагийн нэг их шалтгаан нь бие цогцод нь ус дутагдаж байгаагаас болж байна. Иймээс єглєє босохдоо буюу орой унтахаасаа ємнє ус ууж байхыг мэргэжилтнvvд санал болгож байна. Бvтэн шєнє унтахад хvний биеэс vлэмж их ус гадагшлуулж, цусны наанги эд єтгєрєєд цусны лугшилтыг амархан нєлєєлж, цусны даралтыг нэмэгдvvлдэг байна. Ноцтой хvндрэх хэмжээн хvрвэл цусны хангамж хvрэхгvй болж, зvрх судасны євчинд нэрвэгдсэн хvнийг гэнэт нас барахад хvргэдэг байна.

     Эх сурвалжийн мэдээнээс vзвэл, єглєє эрт босоход хvний ходоод хоосон байгаа тул усыг амархан хvлээн авч, нєхвєрлєх vр ашиг нь ч сайн байдаг. Нэг аяга ус уухад цусны гvйдэл хэвийн байдалдаа орж, биеийн шинэ хуучны солилцооны vлдэгдэл арилгахын зэрэгцээ зvрх тархины євчний байдал гарахыг бууруулж болох юм.

     Єглєє эрт байнга биеийн тамирын хєдєлгєєн хийдэг хvнд бол ус уух нь нэн чухал юм. Яагаад гэвэл, нэгд, биеийн тамирийн хєдєлгєєн хийхэд биед байгаа усны хэмжээг их гадагшлуулдаг, хоёрт энэ vед цусны наанги зvйл нь нэн их болсон байдаг, vvний ийм байдалд дахиад хєдєлгєєн хийхээр цусны эргэлт тvргэсээд хялгасан судсыг хялбархан хаагдахад хvргэдэг байна. / Л.Буянтогтох орчуулав/