Нутаг дэвсгэр: 27,3 хавтгай дєрвєлжин километр, vvнд Аомэний хойг, Данзай арал, Лvхуань арал багтаж байна.

     Хvн ам: 2003 оны байдлаар 448 мянга 500.

     Албан ёсны хэл: Хятад хэл, Португали хэл ("Тулгуур хууль"-ийн 9-р заалтаар тогтоов)

     Ерєнхий байдал: Гуандvн мужийн ємнєд хэсэг, Жvжян мєрний чутгалангийн баруу эрэг даар байж, хойшоо Жvхай хоттой хил нийлэж, ємнєш Хятадын ємнєд тэнгисийн эрэг дээр байж, зvvнш Шянгантай тэнгисээр аласлаж, хоорондоо 42 мил зайтай. Аомэний хойг, Данзйа арал, Лvхуань арлын хооронд Найрамдал гvvр, Ао-Дан гvvр болон тэнгисийг бєглєж тависан авто зам холбож байдаг.

     Аомэнь бол эрт дээр vеээсээ Хятадын нутаг дэвсгэр бєгєєд Гундvн мужийн Шяншань шяньд (єнєєгийн Жvншань хот) хариалагдаж байжээ. 1535 онд, Португаличууд орон нутгйи ноёдыг хахуульдаж байгаад усэн онгоцны зогсоолд онгоц зогсоох болон худалдаа хийх эрх олж авсан байна. 1553 он болон 1557 онд Португаличууд бараа бvтээхдхvvн нь усанд дэвтсэн гэсэн нэрээр эрэг дээр гарч оршин суусан бєгєєд 1557 оноос Аомэньд байшин барилга бариж сууришсан байна. Хар тамхины дайны дараа Плртугали завшааныг амжиж Аомэньд булаан эзэлсэн газраа єргєтгєсєн бєгєєд 1851 он болон 1864 онд Данзай арал болон Лvхуаь арлыг тус тус тvрэмгийлэн эзэлсэн байна. 1887 онд Плртугали Манж Чингийн засгийн газрыг шахаж байгаад "Хятад Плртугалын хэлэлцээний тєсєл" болон "Бээжингийн гэрээ"-г байгуулж, Аомэньд vvрд сууж удирдах заалт бичиж оруулсан байна. 1976 онд, Плртугалын vндэсэн хуулийнд Алмэнь бол Плртугалын харианы онцгой район мєн гэж тогтоосон байна.

     БНХАУ байгуулагдсаны дараа, Хятадын засгийн газар Аомэний асуудлын тухай байр сууриа олон удаа тодорхойлсон байна. Энэ нь тухайлбал Аомэнь бол Хятадын нутаг дэвсгэрийн нэг хэсэг мєн. Аомэний асуудал бол тvvхэнээс vлдэгдэж ирсэн асуудал мєн. Хятадын засгийн газар нєхцєл боломж боловсронгуй болсон vед хэлэлцээгээр дамжуулан энэ асуудлыг зохицулна гэсэн болно. Хятад Плртугали хоёр орны засгийн газар 1986 оны 6-р сарын 30-наас эхлэн 9 сар vргэлжилсэн дєрвє удаагийн хэлэлцээ хийж, 1987 оны 3-р сарын 26-ны єдєр "Аомэний асуудлын тухай БНХАУ-ын засгийн газар болон БНПУ-ын засгийн газрын хамтарсан мэдэгдэл" болон "БНХАУ-ын засгийн газрын Аомэний тухай vндэсэн бодлогын бодитой тодорхойлолт", "шилжилтийн vеийн тохируулалт" гэсэн хоёр дагалтыг vзэглсэн байна. Мєн оны 4-р сарын 13-ны єдєр Хятад Плртугали хоёр орны ерєнхий сайд єєр єєрийн орны засгийн газрын нэрийн ємнєєс хамтарсан мэдэгдэлд албан ёсоор гарын vсэг зурсан бєгєєд 1988 оны 1-р сарын 15-ны єдєр Хятад Плртугали хоёр орны засгийн газар батлан зєвшєєрсаєн бичиг солилцож энэ хамтарсан мэдэгдэл хvчин тєгєлдєр болсон байна. Хятад Плртугали хоёр орны засгийн газрын хамтарсан мэдэгдэлд, БНХАУ-ын засгийн газар 1999 оны 12-р сарын 20-ны єдрєєс Аомэньд бvрэн эрх хэрэгжvvлэхээ сэргээнэ гэж тогтоосон байна.

     1999 оны 12-р сарын 19-ний шєнє, Хятад Плртугали хоёр орны засгийн газар Аомэньд хvлээн хвах хvлээлгэн єгєх ёслол хийж, 20-ны єдрийн тэг цагаас Хятадын засгийн газар Аомэньд бvрэн рэхээ сэргээн хэрэгжvvлсэн байна. Аомэнь эх орныхоо мэдэлд шилжиж, Аомэний засаг захиргааны онцгой район байгуулагдсан явдал бол Шянган эх орныхоо мэдэлд шилжсэний дараах Хятадын ард тvмний эх орноо нэгэдгэх агуу их vйл хэргийн бас нэгэн тvvхэт бэлэг тэмдэг мєн. /М. Цэцэн бэлтгэв/