НYБ-ын худалдан авах тєв 8-р сарын 16-ны єдєр Хятадын Yхань хотын Ханьжэн гудамжид бйагуулагдан Бээжин, Жэжян мужийн И-v-гийн дараах НYБ-ын Хятадад байгуулсан гуравдах худалдан авах тєв болсон байна.

     Сайн чанартай хямд vнэтэй хятадын бараа бvтээгдэхvvн болон vйлчилгээ нь НYБ-ын дэлхийн худалдан авах тєв болохын зангиласан мєн. Хятадын аж ахуйн нэгжvvд НYБ-ын худалдан авах системд санаачилгатайгаар нэгдэн орох хэрэгтэй бєгєєд vvнээс нэн их ашиг олох хэрэгтэй гэж мэрэгжилтэд сэрэмжлvvлэн хэлсэн байна.

     НYБ-ын худалдан авах газрын хангасан материалаас vзвэл, НYБ-ын систем олон зам сувгаар худалдан авсан бараа материал болон vйлчилгээ сvvлийн жилvvдэд тасралтгvй мэнэгдэх хандлагатай байгаа юм байна. Ноднин гэхэд шууд худалдан авсан бараа бvтээгдэхvvн нь 6 тэрбум ам долларт хvрч, жил бvр дэлхийн олон оронд 15 мянган ширхэг захилга тавьдаг байна.

     Yvнээс гадна НYБ-ын худалдан авах системд хамрагдавал хямдаар борлуулахын эсрэг арга хэмжээнд нvvрлэхгvй байдгаас худалдааны ивээх vзэлд тулгарч байгаа Хятадын аж ахуйн нэгжvvдэд авч хэлвэл хамгийн зохистой юм. НYБ-ын зуу шахам гишvvн орнуудын засгийн газар ч бараа бvтээгдэхvvн худалдан авахдаа НYБ-ын тогтоосон бараа хангагч бизнесмений нэрсийн жигсаалтаас бараа нийлvvлэгч опратораа сонгодог юм. Тэдний жилийн бараа худалдан авах хэмжээ нь бараг 40—50 тэрбум ам долларын хооронд байдаг. vvний зэрэгцээ vндсэн дамнасан олон комданиуд ч НYБ-ын бараа хангагч бизнесмений нэрсийн жигсаалтыг vндэслэн бараа бvтээгдэхvvнээ сонгодог байна.

     Энэ оны 9-р сард НYБ-ын 6 салбарын худалдан авах байгууллагын хариуцлагтан нар Yханьд тодруулан єгvvлэх хурал хийж, Хятадын аж ахуйн нэгжид НYБ-ын худалдан авах дvрэм, арга барлыг тайлварлан хэлж, аж ахуйн нэгжvvдтэй худалдан авах хэргийн талаар зєвшилцєлєг хийсэн байна. НYБ бараа бvтээгдэхvvн худалдан авахдаа дундыг баримтлан, ил тод шудрага байх зарчим баримталж, стандартжисан ажлийн дэс дараатай байдаг. энэ нь хятадын аж ахуйн нэгжvvдийн єнгєрсний гон бие гозон толгойгоор ажил эрхэлж байсан байдлыг єєрчилж, дvрэмжvvлэх болон оролцох ухамсартай болоход тустай юм гэж Yхань их сургуулийн порфиссор илэрхийлсэн байна.

     Yхань хотын Ханьжэн гудамжийн зах зээлийн удирдан хамаарлтын комиссын байнгын орлогч дарга Шvн Гvєхань энэ vзэлтийг сайшааж байлаа. НYБ бараа худалдан авах нь жил бvр хэдэн тэрбум ам долларын зах зээл авчирах боловч хамгийн чухал нь улсын дотоодын аж ахуйн нэгжvvдийн vзэлтийг єєрчилєж, дvрэмжvvлэн ажил эрхилэх тєвшинг дээшлvvлэх болно гэж тэрээр vзсэн байна.

     НYБ-ын бараа худалдан авах систем нь худалдааны боломж авчирсан боловч Хятадын аж ахуйн нэгжvvд олон жилийн турш НYБ-ын дэлхийн худалдан авах системд гачигдалтай байдалд байсаар ирсэн юм.

     Бvртгэлийг vндэслэвэл НYБ-ын бараа хангагч опраторын дунд Хятадын аж ахуйн нэгж сая 200 орчим л байж, нийлvvлж байгаа барааны нийт хэмжээ нь 30 саяас доош байж, НYБ-ын худалдан авах нийт барааны 0.5%--0.7%-ийг л эзэлж байдаг. НYБ-ын жил бvр бараа худалдан авах нийт хэмжээнд Энэтхэг, Турак зэрэг хєгжиж байгаа орноос ирсэн бараа бvтээгдэхvvн бараг 40%-ийг эзэлж байдаг.

     Хятадын бараа бvтээгдэхvvн НYБ-ын худалдан авах бараа бvтээгдэхvvэд бага хувь эзэлж байгаа хэдvй ч манай бvтээгдэхvvн, vйлчилгээ муу гэсэн vг биш юм. Гол нь бидний мэдээ мэдээлэл тэгш биш байгаагаас болсон юм гэж Хятадын худалдааны яамны нэг албаны хvн хэлсэн байна. НYБ-ын худалдан авах байгууламж Хятадын аж ахуйн нэгж тэрчилэн тэдний бvтээгдэхvvнийг ойлгохгvйгээс болсон юм. Нєгєє талаар Хятадын аж vйлдвэрvvд НYБ-ын худалдан авах дvрэм тогтолцоог ойлгохгvйгээс болж vvнд оролцох ухамсар, зам суваг vгvйгээс болсон юм гэж тэрээр судлан хэлжээ.

     Манай орны аж ахуйн нэгжvvд НYБ-тай улаан нvvрээрээ уулзан худалдаа хийх боломжгvйгээс Хятадын их хэмжээний бараа бvтээгдхvvн бусд зам сувгаар НYБ-ын худалдан авах байгууламжид хvч, Хятадын vйлдвэрлэсэн бараа бусдад мєнгє олж єгдєг байна. НYБ-ын худалдан авах газрын vйлчилгээний хэлтэсийн дарга Фатас / Fettes / энэ тухай гvн суугдалтай байлаа. НYБ-ын тєв байрт байгаа олон байгууламжын бичигийн хэрэгсэлийг АНУ-ын бичгийн хэрэгсэлийн тэлгvvр хангаж байдаг. гэвч тэдний хангасан бичгийн хэрэгсэлийн олонхь нь Хятадаас худалдан авсан байдаг гэж тэрээр тэмдэглэжээ.

     НYБ-тай хэлхээ холбоотой байх талаар Хятадын аж ахуйн нэгжvvд ухааны нь сайн олохгvй байна гэж зарим мэрэгжилтэд vзсэн байна. Хэлхээ холбоотой байж, ойртолцох нь маш чухал юм. Аж ахуйн нэгжvvд хамгийн тvрvvнд НYБ-ын бараа хангагч опраторын нэрсийн жигсаалтын бvртгэлд орож, НYБ-ын далдын бараа хангагч болох хэрэгтэй. Ингэвэл сая НYБ-тай хамтран ажиллаж болно гэж НYБ-ын нэг албаны хvн vзсэн байна.

     Хятадын Жэжян мужийн нэг нэхмэлийн компани НYБ-ын бараа худалдан авах байгууламжтай олон жил найрсагаар хамтран ажиллаж ирсэн юм. НYБ-тай хамтран ажиллахад Хятадын аж ахуйн нэгжvvд санаачилгат чанраар дутмаг байдаг юм гэж тус компаний хариуцлагтан хэлсэн байна. Тvvний танилцуулснаар, НYБ-ын бараа худалдан авах газар тендер зарлахад бараа хангагч опратор бvр тендерд ялах боломжтой байдаг. Тендерт оролцсон vгvй ч НYБ-ын цахилгаанд заавал хариу єгєх хэрэгтэй байдаг. Учир нь 3 удаа хариу єгєхгvй бол бараа хангах опраторын эрхийг нь хасана гэж НYБ тогтоосон байдаг.

     Хятадын аж ахуйн нэгжvvд тендерт оролцохдоо их єндєр vнэ хаяж, их ашиг олохыг хvсдэг. Ингэх нь тендерт ялаж чаддаггvй юм гэж НYБ-ын нэг албаны хvн хэлсэн байна. НYБ-ын бараа худалдан авах нь энгийн худалдааны хэлхээ холбоотой адилгvй байдаг. Тэд ил тод, эрх тэгш байхыг эрхэмлэдэг бєгєєд vнэ хаялцадаггvй юм. Иймээс аж ахуйн нэгжvvд vнэ єгєхдєє бодитой байж холын харацтай байх хэрэгтэй гэж мэрэгжилтэд vзсэн байна.