2006 оны 1-р сарын 7-нд Хятадын билгийн улиралын 12-р сарын шинийн найман тохиох юм. Хятадынхан билгийн улиралын 12-р сарыг ла сар гэж нэрлэж зуршсан учраас ла сарын шинийн ниймний баяр гэдэг билээ. Хятадын цагаан сарын эхлэл болох ла сарын шинийн наймны баяр бол Хятадын Хань үндэстний уламжлалт баяр юм.

    Хятадынхан эрт дээр үедээ хөдөө аж ахуйн элбэг ургац авснаа бурхан сахиулсны ивээл гэж үзээд билгийн улиралын 12-р сард бүх бурхан сахиулсныг хамтад нь тахиж, түүнийгээ ла гэж нэрэлдэг байжээ. Тахилга дууссаны дараа хүмүүс шинэ будаагаар шингэн будаа чанаж, хамтаар хооллож энэ баяраа тэмдэглэж байсан аж. Тиймээс билгийн улиралын 12-р сарыг ла сар гэдэг болсон юм гэнэ. Хожим нь энэ лагийн тахилга нь голцуу өвөг дээдүүлээ тахидаг бая болсон байлаа. Манай тооллын 5-р зуунд хятадын тухайн үеийн засгийн газраас ла сарын шинийн наймныг албан ёсны баяраар тогтоосон байна. Буддын шашин Хятадад дэлгэрсэний дараа хүмүүс энэ баярт агуулга нэмэж, энэ нь бас шагимуни бурхны бодь мөрт орсон өдөр мөн гэсэн домог зохиожээ.

     Тэр домог нь ийм байдаг. Шагимуни бурхан бодь мөрт орохоосоо өмнө идэж уухгүй олон жил хатуужилтай бясалгал хийсэн болохоор эцэж тураад тэсвэрлэхэд бэрх болсон байжээ. Тэгэж байтал нь нэг саалчин охин түүнд цагаан идээ өгсөн гэнэ. Тэр цагаан идээг нь идээд хүч тамир нь сэргэсэн тул бодь модны доор сууж бясалгал хийгээд 12-р сарын шинийн найманд бодь мөрт орсон гэдэг. Тийм болохоор бурхны шашны сүсэгтэн нар энэ өдөр нь жимстэй шингэн будаа чанаж бурхнаа тахиж, энэ будаагаа ла ба жөү буюу ла сарын шинийн наймны шингэн будаа гэж нэрэлдэг болсон аж.

     Хятадынхан 960—1279 оны хооронд тогтож байсан Сүн улсын үеээс ийм будаа хийж иддэг болоод 1000 гаруй жил болж байгаа билээ.

     Газар газрын ард иргэд янз янзын будаа бэлтгэж энэ баярыг тэмдэглэдэг боловч ерөнхийдээ өлзий дэмбрэлтэй байхыг зөгнөж, 8 төрлийн үр тарианд 8 төрлийн амтатныг хольж баярын будаа бэлтгэдэг. Үүнд өөрсдийн дурын дагуу улаан ногоон гээд 8 төрлийн буурцаг, мөн бас шар цагаан гээд 8 төрлийн будаа хэрэглэнэ. Үүнийхээ дотор хушганы зэрэг төрөл бүрийн чөмөг, үзэм гүйлс тоор чавга алим зэрэг хатаасан жимс, янз янзын самар хийнэ. Эдгээрийг зөөлөн галаар шалзартал нь чанаад дээр нь цагаан шаатан, сарнай цэцэг, гавирын цэцэг зэргийн амтлагчийг хийнэ. Энэ будаа нь бас 5 цолыг сайжруулж, хоолны дуршлыг нэмэгдүүлж, хий цусыг төлжүүлж, бие сэтгэлийг тайвшуулах зэргийн сайн талтай юм.

     Ла сарын шинийн наймны баяраар ла ба жөү хэмээх будаа идэхээс гадна Хятадын умард нутгийнхан бас ла сарын шинийн наймны саримсаг гэж саримсаг давсалдаг зуршилтай билээ. Үүнд саримсгаа хальсалж, бутан дотор хийгээд түүнийхээ дээрээс будаагаар нэрсэн цуу дүүртэл хийж, мөн энэ ла сарын наймны өдөр бутангийн амсрыг нь боож, хөлдөхгүй газар тавьна. Энэ саримсгийг цагаан сарын битүүний шөнө бянш идэх үеээр гаргаж иднэ. Улаан өнгөтэй цуунд дарсан саримсаг нь цэл ногоон өнгө орж маш сайхан бөгөөд амттай болдог.

     Үүнээс гадна Хятадын өмнөд нутгийнхан бас ла сарын шинийн наймны баярын дөү фү гэж хийдэг.

     Зарам газар нь бас ла сарын шинийн 5-аас 5 өнгийн буурцгаар шингэн будаа чанаж, гурилаар болзоморын толгой хийж, ирэх жилд болзомор тарианы толгой таслахгүйг бэлэгдэж, түүнийгээ жигнэж иддэг байна.

     Хятадын умард нутгийн үр тариа элвэг ургадаггүй зарим газар нь бас энэ өдөр тансаг шөлтэй гурилтай хоол хийж, ла сарын шинийн наймны баярын хоол гэж иддэг байна.

     Хятадынхны цагаан сар ингэж эхэлдэг юм