Хятад болон АСЕАН-ы эдийн засаг худалдааны хамтын ажиллагааг ахиулхаар зорилгоо болгосон Хятад АСЕАн-ы 2-р яармаг тун саяхан Хятадын баруун өмнөд нутгийн Гуан шигийн Жуан Үндэстний Өөртөө Засах Районы төв Наньнин хотноо болсон юм. Яармагт бүтээгдэхүүний худалдаа болон хөрөнгө оруулалтын яриа уулзалт хийснээр барахгүй Хятад, АСЕАН-ы орнуудаас ирсэн албаны хүн, аж ахуйн нэгжийн эзэд бас хоёр талын зах зээлийг нээн хөгжүүлэх зэрэг асуудлыг авч хэлэлчсэн байна. Хятадын худалдааны яамны албаны хүн хэлэхдээ, Хятад-АСЕАН-ы чөлөөт худалдааны бүсийн байгуулалтын ахиц сайн байна, Хятад улс АСЕАН-тай хамтар хоёр талын чөлөөт худалдааны бүсийн байгуулалтыг нааштай ахиулах болно гэжээ.

    Тогтвортой эдийн засгийн хөгжил болон гадаад худалдааны нэмэгдлийн орон зайг өргөжүүлхийн төлөө Хятад улс болон АСЕАН 10 орны удирдагч 2002 онд, "Хятад-АСЕАН-ы эдийн засгийн бүх талын хамтын ажиллагааны ерөнхий хэлэлцээр"-т гарын үсэг зурж, Хятад-АСЕАН-ы чөлөөт худалдааны бүсийн хэлэлцээний ахицыг албан ёсоор эхлүүлсэн юм. Хятадын худалдааны яамны сайдын зөвлөх ноён Чэнь жянь мөн энэ яармаг дээр хэлэхдээ, Хятад-АСЕАН-ы чөлөөт худалдааны бүсийн байгуулалтын ахиц сайн байна гэжээ. Тэрээр хэлэхдээ,

     "Хятад болон АСЕАН уул усаар холбогдож, соёл нь ч мөн адилхан юм, хоёр тал худалдаа, хөрөнгө оруулалт болон техник зэрэг салбар дахь хамтын ажиллагаа өдөр ирэх тусмаа нягтарч байна. Хятад-АСЕАН-ы чөлөөт худалдааны бүсийн байгуулалт шинэ ахицд хүрсэн бөгөөд Хятад болон бусад орон бүс нутгийн чөлөөт худалдааны бүсийн хэлэлцээний явцад, Хятад-АСЕАН-ы чөлөөт худалдааны бүсийн байгуулалт нь хамгийн тэргүүнд явж, олсон ололт амжилтаар хамгийн үнэн будитай, хамгийн их үр ашигтай, хамгийн их ил тод байна гэжээ."

     Ноён Чэнь жянь танилцуулж хэлэхдээ, 2002 оноос 2004 оны хооронд, Хятад болон АСЕАН-ы хоёр талын худалдааны хэмжээ жил бүр дунджаар 38.9%-р өссөн байна. 2004 онд, хоёр талын худалдааны хэмжээ 105 тэрбум 900 сая ам.долларт хүрч, нэг жил уридчлан Хятадын ерөнхий сайд Вэнь жябаогийн дэвшүүлсэн хоёр талын худалдааны хэмжээг 100 тэрбум ам.долларт хүрүүлэх зорилтоо биелүүлсэн байна. Өнөө Хятад болон АСЕАН дөрөвдөх том худалдааны түнш болсон байна.

     Хоёр тал нааштай хэлэлцээ хийхийн зэрэгцээ нэг жилд нэг удаа болдог Хятад-АСЕАН-ы яармаг болон Хятад-АСЕАН-ы бизнес болон хөрөнгө оруултын өндөр зиндааны чуулга уулзалт нь Хятад болон АСЕАН-ы олон орны эдийн засаг худалдааны харилцаагаа эрчимжүүлэх, тус бүс нутгийн аж ахуйн нэгжийн эзэд харилцан худалдаа наймаа хийх, хөрөнгө оруултын яриа уулзалт хийх, эдийн засаг техникийн хамтын ажиллагаад нь чухал тавцан олгосон байна. Тус яармагийн бүтээгдэхүүн худалдааны нийт хэмжээ нь 1 тэрбум 100 сая ам.долларт хүрч, олон улсйн хөрөнгө оруулах хамтын ажиллагааны 120 гаруй төсөлд гарын үсэг зурж, нийт хөрөнгө оруултын хэмжээ нь 5 тэрбум ам.долларт хүрсэн байа. Хятад болон АСЕАН 10 орны албаны хүн, аж ахуйн нэгжийн эзэд бас өөр өөрийн эдийн засаг худалдааны хамтын ажиллагааны бодлого болон бизнесийн орчин ахуйг танилцуулсан байна. Лаосын орлогч дарга Чоумали Саянасон хэлэхдээ, бүс нутгийн түншлэлийн эдийн засаг худалдааны хамтын ажиллагаагаа улам эрчимжүүлэхд Лаос бэлэн байна гэжээ. Тэрээр хэлэхдээ,

     Хятадыг багтаасан найрсаг орнуудтай эдийн засгийн хамтын ажиллагаагаа хөгжүүлхэд Лаосын засгийн газар маш их чухалчладаг юм. Гадаад эдийн засгийн хамтын ажиллагаа нэн ялангуяа бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагаагаа бол манай голдлогын нэг болох юм. Бүс нутгийн зах зээл болон эдийн засгийн интеграцчилалыг биелүүлж, гадаад хөрөнгө оруулалтад нэн сайн сайхан орчин бүрэлдүүлж өгхийн төлөө Лаосын улсын дотоодын миханисзм, байгууламжийн тохируулалт, худалдаа, үйлдвэр худалдаа, хөрөнгө оруулалт зэргийг өнөө улам боловсронгуй болгож байна гэжээ.

     Хятад-АСЕАН-ы чөлөөт худалдааны бүсийн байгуулалтын ахицын дагуу, АСЕАН нь Хятадын маш чухал импортын эх үүсвэр болсноор барахгүй бас Хятадын аж ахуйн нэгжүүдийн гадаадад хөрөнгө оруулах чухал бүс нутгийн нэг болж байна. Энэ оны эхний хагсийн байдлаар Хятадын аж ахуйн нэгжүүдийн АСЕАН-ы 10 оронд хөрөнгө оруулаж байгуулсан банк санхүүгийн бус аж ахуйн нэгж нийт 880 гаруй болж, Хятадын талын хэлэлцээгээр хөрөнгө оруулсан хэмжээ 1 тэрбум ам.далларт хүрсэн байна. Сингапурын худалдаа үйлдвэрийн яамны сайд Чан соо сэн хэлэхдээ,

     Би нэг хүсэл эрэмзлэлтэй юм. Энэ юу вэ гэвэл, Хятад болон АСЕАН хамтын ажиллагаагаа эрчимжүүлж, эд бараа, үйлчилгээ, хөрөнгө оруултыг чөлөөтэйгээр хил дувуулж, гүйлгээ хийх явдал болох юм. Бид нэг асуудлыг авч хэлэлцэх болбуу гэж би хүсэж байна, энэ юу вэ гэвэл, чөлөөт худалдааны бүсээс хэрхэн ашиг олхыг манай бизнесменүүдэд ойлгуулах болно. Олон орон сайшаан хүхийгүүлэх миханизм байгуулж, гаадаадын хөрөнгө оруултыг сайшааж, үйлчилгээ худалдааг чөлөөтэй болгохыг нэн түргэн биелүүлэх хэрэгтэй гэжээ. \ Г. Сайн-Өлзий бэлтгэв.\