БНХАУ болон түүний хөрш улс орон хоорондоо 22.000 km урт хуурай газраар хиллэдэг бөгөөд түүний дотор үндэстний цөөнхийн бүс нутгийн хилийн шугам 19.000 km гаруйг эзэлж байна. Иймээс Хятадын эх газрын хилийн худалдаа үнэн хэрэгтээ үндэстний цөөнхийн бүс нутгийн хилийн худалдаа болж байгаа юм.

     Тухайлбал: Өвөр Монголын Өөртөө Засах Орон /ӨМӨЗО/ Хятадын зүүн хойд хэсэгт, зүүн хойноосоо баруун урагшаа үргэлжлэн байрласан өргөн уудам нутагтай. Нутгийн хойгуур болон зүүн хойд хэсгээрээ Монгол улс, ОХУ-тай хиллэдэг. Хилийн бүс нутгийг нэгбүрчлэн авч үзвэл, Монгол улсын Дорнод аймагтай Хөлөнбуйр аймгийн Шинэ Баргын баруун зүүн хошуу, Хянган аймгийн Хорчин баруун гарын өмнөд хошуу, Шилийн гол аймгийн зүүн Үзэмчин хошуу, Сүхбаатар аймагтай Шилийн гол аймгийн зүүн Үзэмчин хошуу, Авга хошуу, Сөнид зүүн хошуу, Дорноговь аймагтай Шилийн гол аймгийн Сөнид зүүн баруун хошуу, Улаанцав аймгийн Дархан Муумяган холбоот хошуу, Дөрвөн хүүхэд хошуу, Баяннуур аймгийн Урадын дунд хошуу, Өмнөговь аймагтай Баяннуур аймгийн Урадын дунд хошуу, хойд хошуу, Эзний гол хошуу, Баянхонгор, Говь-Алтай аймагтай Алашаа аймгийн Эзний гол хошуу, Алашаа аймгийн Эзний гол хошуу тус тус хиллэж байна.

     1947 онд ӨМӨЗО байгуулагдахаас өмнө Зөвлөлт болон Монгол улстай байлдааны хэрэгцээнд зориулж хилийн худалдаа хийж байсан агаад чөлөөлөгдсөний дараа хилийн худалдааг шинэ шатанд гарган хөгжүүлж, 60-аад оны эхэн хүртэл худалдаа, хамтын ажиллагааны олон гэрээ хэлэлцээрт гарын үсэг зурж амжилттай хэрэгжүүлж байлаа. Үүнээс дурьдвал, 1962 оны 12 дугаар сарын сүүлээр БНМАУ-ын төр засгийн удирдагч Ю.Цэдэнбал БНХАУ-д айлчилж Бээжин хотноо БНМАУ, БНХАУ-ын хилийн гэрээг үзэглэсэн нь 1963 оны 3 дугаар сарын 25-ны өдрөөс хүчин төгөлдөр болжээ. 1964 оны 6 дугаар сард Монгол, Хятадын хилийн протоколд гарын үсэг зурснаар Монгол-Хятадын хилийн шугамыг амжилттай тогтоож, хоёр орны харилцааны түүхэнд ихээхэн ач холбогдолтой үйл явдал болсон юм. Гэвч 60-аад оны дунд үеэс 80-аад оны хүртэл Хятад Монгол, Хятад-Зөвлөлтийн харилцаа үндсэндээ зогсонги байдалд байв.

     1982 онд БНХАУ, ЗХУ-ын гадаад худалдаа, хамтын ажиллагааны гэрээ хэлэлцээр байгуулж, орон нутгийн хилийн худалдааг сэргээсэн байна. 1983 онд ӨМӨЗО ЗХУ-ын Алс Дорнод-Сибирийн хооронд орон нутгийн хилийн худалдааг сэргээн байгуулсан байна.

     1986 онд Монгол, Хятад хоёр улсын засгийн газрын хооронд худалдааны хэлэлцээр хийснээр худалдааны харилцаа дахин сэргэж эхэлсэн юм. Ийнхүү хоёр тал худалдааны хэлэлцээрт гарын үсэг зурснаар хоёр орны эдийн засаг, худалдааны хамтын ажиллагааны хүрээг өргөтгөж, цаашдын хамтын ажиллагааны арга хэлбэрийг боловсронгуй болгон, Монгол, Хятадын орон нутгийн хил худалдааг идэвхжүүлж, улмаар хилийн дагуу бүс нутагт эдийн засаг, техникийн хамтын ажиллагааны бүс байгуулах зэрэг тодорхой тохиролцоонд хүрсэн байна.