Шинэ жянгийн Уйгуурын өөртөө засах районы дарга тун саяхан Шанхайд хэвлэл мэдээллийнхийнд хандан хэлэхдээ, 2010 гэхэд Шинэ жянгийн түүхий нефтийн гаралт 50 сая тоонн-д хүч, Хятадын Сэн ли болон Да чингийн нефтийн ордоос давж, Хятадын эх хуурайн 1-р том нефтийн гаралтын район болж болзошгүй гэжээ. Мэдээний эх сурвалжаас үзвэл, Шинэ жянгийн уул уурхайн баялаг төрөл зүйл олон, нөөц ихтэй юм.

     Өнөөгийн мэдээд байгаа уул уурхайн эх баялаг 138 төрөл байж, үүнд нөөцийн хэмжээгээр бүх Хятадын эхний 10-д 43 төрлийн уул уурхайн эх баялаг орж, 5 төрлийн уул уурхайн эх баялагийн нөөц нь бүх Хятадад тэргүүн байранд орж байна. Төсөөллөөр нефтийн эх баялагийн нөөц нь бүх Хятадын эх газрын нефтийн баялагийн 30%-ийг эзэлж, байгалийн хийн эх баялагийн хэмжээ бүх хятадын 40%-ийг эзэлж, нүүрсний эх баялагийн хэмжээ бүх хятадын 40%-с лавсан юм байна.

     Танилцуулсныг үзвэл, Шинэ жянгийн аж үйлдвэр, эдийн засаг нь нефть, байгалийн хий олборлох, нефть хиймийн аж үйлдвэр, хар төмөрлөг, нүүрс, нэхмэл, барилгийн материал зэргээр гол цогц болгосон орчин үеийн аж үлйдвэрийн системийг бүрэлдүүлсэн байна. 2004 онд Шинэ жянгийн нефтийн гаралт 22 сая 270 мянган тооннд хүрч, бүх Хятадад 3-р байранд орж, өнөө нэгэнт Хятадын баруун бүсын маш чухал нефть тэрчлэн нефть хиймийн аж үйлдвэрийн бааз болсон байна. Нефть, байгалийн хийн эх баялагд хөрөнгө оруулж, нээж ашиглах эрч хүч улам өргөжиж байгаагийн дагуу, 2010 он гэхэд Шинэ жян Хятадын эх газрын 1-р том нефтийн район болох юм.

     Шинэ жянгийн уйгуурын өөртөө засах районы холбогдох хариуцлагтай хүний хэлхээр, Шинэ жян эх баялагийн давууллагдаа түшиглэж, Хятадын дотоод гадаадын хүчтэй аж ахуйн нэгжүүд, коропорац компаниудыг Шинэ жянгийн шинэ хэлбэрийн аж үйлдвэрийн бүтээн байгуултад нааштай зээлдэн оруулж, нефть, хиймийн аж үйлдвэр, мөн түүний боловсруулах аж үйлдвэр, нүүрс зэрэг байгалийн эх баялагийг нааштай олжворлож, нээн хөгжүүлэх болно гэжээ.

     Шинэ жянгийн уйгуурын өөртөө засан районы засгийн газрын холбогдох хүмүүс бас хэлэхдээ, ус, газар шороог ерөнхийд нь нээн ашиглах төсөл хэрэгжихдхийн лагуу, 2020 он гэхэд Шинэ жянгийн хагалварласан тариан газар ихээр нэмэгдэх болно. Энэ нь бүх Хятадад хагалварласан тариан газар улмаас улам дутугдаж байгаа өнөөгийн байдалд хөгжлийн нэг мондог том дувуулаг болох юм гэжээ. \Г. Сайн-Өлзий найруулан бэлтгэв.\