Та бүхэн тарган тавтай сайхан хаваржиж байна уу ? үртэй бүхэн дэлгэрч, үндэстэй болгон цэцэглэдэг хаврын сайхан улирал эх оронд минь саатлаа гэхээс малчдын хотонд төлийн дуу чангинаж, ургамал ногоо үндсэндээ хөөж, нялха ногоон соёо нь хөрсөн доороос нь бойжиж эхэллээ.

      Цаг наран уртасч хаврын аяг араншин ч эхэлцгэлээ, хүйтний эрч цаашлаж, хөхүүрийн ам наашлаж байгаа энэ үед хөдөө нутгийн малчид төлчид маань мал сүргээ өсгөн үржүүлж, төлөө эсэн мэнд хүлээн авч бойжуулан баяр дээр баяр нэмэж явцгаана.

      Эрс тэс уур амьсгалтай манай орны хувьд Өвөр монголын баруун биеийн нутгийн малчид өвөлийн төл хүлээн авч яардаг бол зүүн нутгийн малчид харин хаврын төл хүлээн авдаг байна.

     Эрүүл мал эрдэни гэдэг сайхан үг бий, харин хаврын энэ өдрүүдэд малчид маань яаж төлөө хүлээн авч яарч байгаа бол ? бид Өвөр монголын Алшаа Баруун хошууны Яврий сумын малчин Баянбэлэгийн сэтгэлийн үгийг сонсъё.

     Шинжлэх ухаанчаар малжих арга барил нь малчдад маш дөхөм үзүүлж байна. Уулын шиг ядарч зүдрэхгүй, малын тоо толгойг хэдийгээр хязгаарласан боловч малын чанар чансаа, малчдын орлого ч чамлахааргүй нэмэгдсэн, хашаалаж малжих шинжлэх ухаанч аргыг хэрэгжүүлснээр өнөөдрийн малчид бид өглөөний нарнаар гараад үдшийн бүрийгээр малаа дагаж явдаг уламжлалаасаа салж, торлож нөөцөлж тавьсан хүрээндээ төлөх малаа байлгадаг болохоор хөдөө хээр хөлдөж бээрэх, үнэг чононд татуулхаас айхагүй, бараг зуун хувиар төлөө эсэн мэнд тосч байна, энэ оны хувьд их хүйтэн өвөл болсон, бараг 20, 30 жилд тохиолдоогүй хүйтэн өвөл боллоо гэж бууралчууд ярих юм, хашаалж малжих болсноор ямар их хүйтэн, ямар их зуд болсон ч өвс бордоогоо эртхэн нөөцөлж тавих юм бол айх юум алга, сайхан л байна. Манай Алшаа нутагт бол өвөл төл тосдог, өвлийн төл даац сайтай, эрт тарга авч чаддаг болохоор худалдахад ч сайн үнэ хүрч чаддаг даа гэж ярьж байлаа.

      Ер нь Өвөр монголын баруун биеийн малчих нутаг жишээлбэл Ордос, Алшаа, Бян-нуур, Шилийн голын баруун биеийн нутгийн малчид өвөл төл хүлээн авдаг , уур амьсгал нэлээд дулаахан байдаг болохоор өвлийн төл авахаар барахгүй өвлийн төлийг бас сайн гэж үздэг, тэгэхэд Өвөр монголын зүүн хойт биеийн уур амьсгал хүйтэн Хөлөн-бойр зэрэг нутагт бол харин хаврын төл авдаг, гэвч сүүлийн жилүүдээс өвлийн төл хүлээн авах нь улмаар олширч байна, энэ өвлийн хувьд Шилийн голын олонх малчид төлөө өвөл хүлээн авч байсаныг телевизээр мэдээлж байсан, тэсгэм хүйтэнд гарсан төл сайн гэж зарим малчдын ярьдаг нь ч ортой үг байхаа.