Хоол бол хятадын соёл сэтгэлгээний онцгой хэсэг. Хоолоо идсэн үү гэж танаас хүн асуувал юу юу идсэнээ яаран тайлбарлах хэрэггүй ээ, хятад заншлаар танаас мэнд мэдэж байна л гэж ойлгоорой. Энэ мэндчилгээ хятадын хоол ундны соёлын байр суурийг бас тодорхойлж байх шиг.

     Дорно дахины хоол ундны сонгодог хэв маягт тооцогддог хятад үндэстний идээ, ундаа амт чанар, өнгө үнэрээрээ дэлхийд алдартай. Бас Хятад орон өргөн уудам болохоор хоол нь ч дотроо олон янз.

     Хятад хоолны үндсэн хэрэглэгдэхүүн нь будаа гурил. Өмнө зүгт будаа, тутрагыг, умард нутгийнхан гурил илүүтэй хэрэглэнэ. Жишээ нь хятадын умард мужийнхан мантуу, бууз, банш, боов, боорцог их иддэг. Дээр нь төрөл бүрийн ногоо болон гахай, загас, тахиа, галуу, үхэр, нугас, хонины махыг дагалт болгон хэрэглэнэ.

     Ер нь хятад хоолыг амт маягаар нь дөрвөн том хэсэгт хуваадаг. 1-рт, Хатан голын доод сав дагуух Шаньдун хоол, 2-рт, Хөх мөрний дээд урсгал дагуух Сычуань хоол, 3-рт, Хөх мөрний дунд урсгалаас далайн эрэг хүртэлх Зянсу болон Жэзян хоол, 4-рт, өмнөд далай орчмын Гуандун хоол гэж ангилна. Энэ 4 төрлийн хоол цаашлаад Шаньдун, Хунань, Сычуань, Фузянь, Гуандун, Зянсу, Жэзян, Аньхуй нутгийн хоол гээд 8 бүлэгт хуваагдана. Цаашаа ч бас хуваагдах юм билээ. Ер нь бүх улсын хэмжээгээр 5000 гаруй нэр төрлийн хоол байдаг гэнэ.

     Тайшань хэмээх алдарт гүн нуураас гаралтай Хунлинь \улаан хайрст\ загасыг амьдаар нь алтлаг шаргал өнгөтэй болтол нь шарж бэлтгэсэн хоол бол Шаньдун нутгийн алдарт хоол болно. Шаньдун хоолыг харьцангуй исгэлэн чанартай гэдэг. Мөн тус муж Хатан голын мөрөг загас, Дэжоугийн тахианы мах, Циндао зэрэг далайн эргийн хотын хайрсан дун зэрэг далайн зөөлөн биет амьтан болон тунгалаг шөлөөрөө алдартай.

      Сычуань муж чииглэг уур амьсгалтай болохоор хүмүүс нь эртнээс хоолондоо чинжүү мэтийн халуун ногоо хэрэглэж ирсэн уламжлалтай. Доуфу гэх буурцгийн ээдэмтэй хоолнууд их, "Мапо доуфу" гэж хоол их алдартай, бас түгээмэл хэрэглэдэг юм билээ.

     Зянсу болон Жэзян мужид элдэв амт оруулагч хэрэглэхээсээ илүү хоолны үндсэн хэрэглэглэхүүний амтыг чухалчилж үздэг. Энд өвчөөд буцалгасан гахайн толгой, жигнэсэн цагж загас, Сиху нуурын цуугаар амталсан загас онцгой алдартайд тооцогддог байна.

     Гуандун хоолонд шувуу, могой, сармагчин болон далайн амьтдын мах, хорхой, шавьж, хуурсан ногоо өргөн хэрэглэдэг. Бас чихэрлэг хоол гэдгээрээ онцлог. Могойн махан хоол 2000 гаруй жилийн түүхтэй, ялангуяа "луун толгой" гэдэг хоол их алдартай юм билээ. Гурван төрлийн хорт могой болон илбэнхийн мах, 20 гаруй янзын амт оруулагч хэрэглэн, олон арван шат дамжлага дамжуулан бэлтгэдэг энэ хоолыг хамгийн дээд зэргийн хоол гэж үздэг. Шим тэжээл, ач тус нь ч хязгааргүй их юм байх.