Ли цзян хэмээх эртний хот Хятадын баруун ємнєд нутгийн Юнь нань мужийн Ли цзян мєрний хєвєєн дєх На си vндэстэний єєртєє газас сяньд байрладаг. Энэ хотыг Сvн улсын сvvлч vе(манай тооллын 13-р зууны сvvлч vе)-эр байгуулжээ. Энэхvv эртний хот нь Юнь нань Болон Гvй чжєvгийн єндєрлєг дээр байрлаж, далайн тvвшнээс 2400 гаруй метр єндєрт байдаг юм. Нийт талбай нь 3.8 хавтгай дєрвєлжин километр болох энэ хот нь эрт дээр vеэсээ хол ойрдоо алдартай зах зээл болон чухал суурин юм. Энэ эртний хотод єнєє 6200 гаруй айл єрєх, 25000 гаруй хvн ам оршин сууж байна. Энэ дотроо На си vндэстэний хvн ам нь нийт хvн амынхаа зонхлохыг эзэлдэг. 30%-н оршин суугчид нь мєн л гууль зэс мєнгєн эдлэл хийх, арьс шир vс ноос эд болгох, нэхмэл, архи ундаа нэрэх зэргээр гол болгосон уламжлалт гар урлал болон худалдаа наймаагаар ажил тєрлєє болгож байна.

    Ли цзянгийн эртний хотын зээл гудамжууд нь уулаа тvшин усаа дэрлэн байршиж, хотоо хадаар жийрэглэж байгуулсан болохоор борооны улиралд шавар балчиг болохгvй, ган хуурайд ч тоос шороо хийсэхгvй бєгєєд хадны байгааллаг сайхан хээ зураг нь хотынхоо байгаль орчинтой маш сайхан уусан нийцсэн байдаг. эртний хотын тєв дэх дєрвєлжин гудамжууд бол Ли цзянгийн эртний гудамжуудын тєлєєлєх бvтээл байгаа юм.

    Ли цзянгийн эртний хотын Юй хэ голын усны систем дээр 354 гvvртэй. Нэг хавтгай дєрвєлжин километрт дунджаар 93 гvvртэй. Эдгээр гvvр нь янз янзын байдаг. Yvний дотроо Мин Чин улсын vе(манай тооллын 14—19-р зуун)-д байгуулагдсан Сvє цvй цяо, Да ши цяо, Вань цянь цяо, Нань мэнь цяо, Ма ань цяо, Рэнь шєv цяо зэрэг нь нэлээд нэртэй аж. Yvний дотроо дєрвєлжин гудамжнаас зvvнш 100 метр зайтай орших Да ши цяо гvvр нь хамгийн онцлог нь болох юм.

    Эртний хот доторх Мv овогтны ордон бол Ли цзянгийн удам дамжин овог аймгийн ахлагч явсан Мv овогтны ордон байсан юм. Юань улсын vе (манай тооллын 1271—1368 он)-д байгуулсан байжээ. 1998 онд дахин байгуулалт хийж музей болгож єєрчилсєн байна. Тvvний талбай нь 3 га гаруй байдаг. Уг ордонд том жижиг єрєє нийт 162 байдаг. Энэ ордонд бас хаадын шагнаж єгсєн илэрхийлэл 11 байж, Мv овогтоны угсааны мандаж доройтсон тvvхийг харуулж байдаг юм.

    Хот доторхи Фv гvє сы хийдийн Y фэн лєv асрыг Мин улсын vеийн Вань лигийн 29-р он (манай тооллын 1601 он)-д байгуулжээ. Асрын єндєр нь 20 метр. Тvvний хэлбэр тєрх нь нисэн ирсэн солонгон 5 гарьдитай маш адилхан болохоор 5 гарьдийн асар буюу Y фэн лєv гэж нэрлэсэн байжээ. Асрын таазанд бас маш олон уран сайхан хээ зурагтай билээ. Y фэн лєvд Хань, Тєвд, На си зэрэг олон vндэстэний барилгын урлагийг уусган нэгтгэж байгуулсан болохоор энэ бол Хятадын эртний барилга дахь ховор эрдэнэ болох бєгєєд vлгэр жишээ барилга болох юм.

    Бай ша-гийн иргэдийн орон сууцууд нь Ли цзянгийн эртний хотоос хойш 8 километр зайтай оршдог. Энэ газар нь Сvн улс Юань улсын vе (манай тооллын 10—14-р зуун)-д Ли цзян районыхаа улс тєр, эдийн засаг, соёлын тєв байсан юм. Бай ша-гийн иргэдийн орон сууцууд нь хойш урагшаа чиглэлтэй тэнхлэг шугам дээр тєвлєрч, гол хэсэгтээ шаталжин хэлбэртэй єргєн чєлєєтэй, єргєн чєлєєний хойт талаас боргилж байгаа булгийн ус талбай руугаа дэлж, єргєн чєлєєнєєс гарсан 4 зам гудамжуудаар 4 зовхист нэвтэрч, маш онцлог байдаг юм. Бай ша-гийн иргэдийн орон сууцуудын бий болж хєгжсєн нь Ли цзянгийн эртний хотын бvрэлдэн тогтоход ул суурь тавьсан ажээ.

    Сv хэ голын иргэдийн орон сууцууд нь Ли цзян мєрний эртний хотоос баруун хойшоо 4 километр зайтай оршдог. Энэ бол Ли цзянгийн эртний хотын ойролцоох бяцхан зах юм. Эдгээр орон сууцууд нь Ли цзянгийн эртний хотын дєрвєлжин гудамжуудтай адилхан байршил тогтоцтой байдаг. Цин лvн хэ гол тосгоны тєвєєр єнгєрдєг. Тvvний дээр Мин улс?манай тооллын 1368—1644 он?-ын vед байгуулсан Цин лvн цяо гvvр бол Ли цзян нутаг дахь хамгийн том чулуун гvvр юм.