Эгэл борогжуун хэв намбатай Ли цзянгийн эртний хот нь єнє удааны тvvхтэй юм. Хот нь эмхи цэгцтэй байршиж, уулан нутгийн онцлогтой бєгєєд усан нутгийн намбтай байдаг. Ли цзянгийн иргэний орон сууцууд нь Хань, Бай, И, Тєвд олон vндэстэний шилдэг сайхан уламжлалыг уусган шингээсэн бєгєєд На си vндэстний євєрмєц хэв намбыг ч бvтээлчээр ашигласан болохоор хятадын барилгын тvvх, соёлын тvvхийн судалгаан дахь ховор нандин єв уламжлал болох юм. Ли цзянгийн эртний хот нь vндэстэний баялаг их уламжлалт соёлыг багтааж, На си vндэстэний хєгжил цэцэглэлийг тєвлєрєнгvй харуулсан байдаг. Энэ бол хvн тєрєлхтєний соёлын хєгжлийг судлах тvvхэн чухал материал байгаа юм. Ли цзянгийн эртний хот бол vндэстэний цєєнхvvдийн тєвлєрєн суугаа маш их ач холбогдол бvхий уламжлалт район юм. Тэр нь хvн тєрєлхтєний барилгын тvvхийн судлал, хvн тєрєлхтєний vндэстэний хєгжлийн тvvхийн судлалд ховор нандин материал хангасан байна. Хятадын цаашлаад дэлхийн ховор эрдэнэ болох энэхvv эрхэм нандин соёлын єв нь дэлхийн євийн жагсаалтад орох шаардлагыг бvрэн хангасан байна.

    Эртний хот Ли цзян бол байгалийн сайхан болон гар урлалын сайхан, урлаг болон хэргэлгэний эдийн засгийг урганигаар уялдуулсан цогц юм. Уг хот 1997 оны 12-р сард НYБ-ын гэгээрэл боловсрол шинжлэх ухаан соёлын асуудал эрхлэсэн байгууллагаар батлан зєвшєєрvvлж, дэлхийн євийн жагсаалтад жагсаагдсан юм.

    Ли цзян бол На си vндэстэний тєвлєрєн суугаа нутаг юм. Ли цзян-гийн Да яний хуучин хот, єєрєєр хэлбэл Ли цзян-гийн эртний хот нь Юй лvн цаст уулын хормойд байрлаж байна. Юань улсын Хувилай хаан ємнєш Да лийг дайлах vе эхлэн байгуулснаас аваад одоод хvрч иртэл найман зуу гаруй жилийн тvvхтэй болж байна. Дєрвєн талаараа уул устай, хот доторх номин тунгалаг гол горхи нь vзэсгэлэнтэй сайхан туналзан урсч байгаа нь яг л асар том бэхний зууруул яньтайтай адилхан байдгаар нь Янь тай гэсэн нэртэй болжээ. Yзэсгэлэн сайхан уул ус, єнє удааны тvvхтэй энэ хот нь vндэстэний соёлын гvн зузаан уур амьсгалтай юм.

    Ли цзянд хавтгай чулуугаар дэвссэн эртний хуучин гудамжтай. Хуучин хотын тєвийн дєрвєлжин гудамжуудын хоёр талаар тунгалаг урсгалтай гол горхи туналзан урсч байдаг.

    Гудамжны дундуур татсан суваг шуудууны урсгалын зарим нь айлын байшингийн доогуур ороод алга болсон ба бас зарим нь айлын байшин дороос гадагшаа урсч байгаа юм уу эсгvvл дахиад л бусад айлын байшин доогуур ороод алга болсон байдаг нь хачин гайхалтай билээ. Гудамжны хажуугаар, сувгийн хєвєєгєєр уд улиасны намаа нахилзаж, дэлгvvр худалдаа болон иргэдийн орон сууцууд мєр мєрєє даран vргэлжилж, модны намаа цэцгийн дэлбээ хэрэм хананы толгой дээгvvр цухалзаж, алтан нарны туяан доорхи хуучин хотын гудамжаар толовдон дусах цоохор сvvдэр найган найгна.

    Да янь суурины иргэдийн уламжлалт орон сууцны олонхи нь гурван єрєєтєй байшинтай, байшингийн нэг тал нь заавал гол горхи руу харсан байдаг. Байшигаа мод чулуугаар барьж ваарладаг. Байшингийн суурийг чулуугаар жийрэглэж, хананы дунд хэсгийг нь шавар тоосгоор барьж, дээд хэсгийг нь банзаар хийж битvvлнэ. Байшингийн саравчийг гадагшаа нэлээд сунгаж, гэрийн нурууны хоёр vзvvрт тус бvр модон хавтас тааруулж, уснаас сэргийлжээ. Зарим айл нь бас цас мєсєнд хоригдохгvй, vер усанд гамшигдахгvйгээр амар амгалан байхыг бэлэгдэж, жил жил эрvvл энх элбэг дэлбэг амьдрахын єлзийтэй ерєєл болгож, уснаас сэргийлэх модон хавтсан дээрээ янз янзын хээ угалз загас жараахай сийлэн урласан байдаг.

    На си-чууд мод ургамал цэцэг навч тарьж ургуулах сонирхолтой vндэстэн болохоор айл тосгон болгоныг цэцгийн ертєнц гэж хэлэхэд буруудахгуй билээ. Хот суурины иргэд хvрээ хашаандаа єндгєн чулуугаар цэцгийн тавцан урлан байгуулж, єнгє єнгийн цэцэг навч тарьж ургуулан байгаль орчин гэр орноо чимэглэх заншилтай юм. Ли цзянгийн На си-чууд тэргvvлэгч цэцэг, гавьраа цэцэг, удвал цэцэг, цахирмаа цэцэг зэрэг эрхэм дээд цэцгvvдийг их сонирхож, газар болгонд эдгээр цэцгийг тарьж нутаг усаа чимдэг сэн.

    Ли цзянгийн эртний хотын ар талд байгаа Юй лvн шань уулын vзэмжийг алсаас харахад ер бусын vзэсгэлэнтэй сайхан мєртєє єглєє оройн vзэмж байдал нь єєр єєрийн онцлогтой байдаг. Єглєє эрт уулан тосгон хєдєє хээр нутгууд нь єндєр уулын манан хvдэнд бvрхэгдэж, єндєр сvрлэг уулынх нь шовх оргилууд ургах нарны алтан туяанд ханарч, vдшийн бvрий болж тунгалаг саран мандах vеэр, дорнын цагаан сарны туяа цаст хайрхны оргил сарьдагтай єнгє хослон гайхамшигтай сайхан зураг шиг vзэсгэлэнтэй байдгаараа аянчин жуулчидын сэтгэлийг согтууруулдаг байна.

    Дэлхийн євийн хорооноос Ли цзянгийн эртний хотыг vнэлэж тэмдэглэхдээ, эртний хот Ли цзян нь эдийн засаг болон стратегийн чухал газрыг газар зvйн бэрх бартаатай байрлалтай уран сайхан уялдуулж, эртний эгэл борогжуун хэв намбыг vнэн мєнєєр нь тєгєс сайхан хадгалаж дахин илрvvлсэн байна. Эртний хотын барилгууд нь vй олон тєрийн он цагуудыг єнгєрvvлж, олон vндэстэний соёлын онцолгийг уусган шингээснээрээ дэлхий нийтэд алдаршсан юм. Ли цзянд бас єнє эртний ус хангалгын системтэй. Уран сайхан тєлєвлєж зохиосон ус хангалгын энэ сvлжээ систем нь єнєє мєн vр ашигтай ажилласаар байна.