|
|
|
|
Хєхнуур
муж |
=============================================================================================== |
|
|
Хєхнуурын
алдарт vзэмжит район
Хєхнуур
Тєвдийн єндєрлєгийн зvvн
хойт талд байрладаг Хєхнуурын алдарт
vзэмжит район нь бараг 4635 хавтгай дєрвєлжин
км талбайтай. єндєрлєгийн
нуур бvрдээр гол цогц болгож, хєдєє
тал, цаст хайрхан, элсэн цєл зэрэг
vзэмжийг хослуулсан энэ нутгийг 1994
онд улсын гол vзэмжит район болгосон
юм. |
|
|
|
| |
Эрт
дээр vед Хєхнуурыг “баруун далай”
, “сахиусан далай” , “шорвог далай”
гэх зэргээр нэрлэж байсан юм. Тєвдєєр
“цовонбо” гэж Монголоор “хєхнуур”
гэж нэрлэж байна. Нуурын усан тєвшин
нь далайн тєвшнєєс 3196 м-тр
єндєрт єргєгдєж, хамгийн
гvvн хэсэг нь 32,8 м-тр, нуурын ус нь мянганы
10,33-20,4 шорвог байдгаараа манай орны
далайд гарцгvй нутгийн
хамгийн том нуур, мєн хамгийн том
шорвог нуур юм. дєрвєн талынх
нь єндєр уулын цас мєс энэ
нуурыг усаар баяжуулж байгаа бєгєєд
нуурын ус нь єцvvхэн ч бохирдолгvй,
агаар тунгалаг, зундаа сэрvvхэн байдаг
болохоор хvнд сэрvvн тунгалаг , нам
гvм, сэтгэл сэргээм сэтгэгдэл тєрvvлнэ.
євлийн улралд нуурын дотрох хэсэг
хэсэг том мєс салхинд vлээгдэн эргэн
дээр нь мєсєн уул болон овоордог
нь ч Хєхнуурын сонин vзэмж болдог
юм. Энэ нуурын дотор элсэн арал-Шаа
дао, Хай шин шан, шувуун арал, гурван
чулуу, Хай ши гэх зэрэг таван адил
бус онцлогт аралтай. Тэдгээрийн дотроос
шувуун арал нь маш гоё vзэсгэлэнтэй. |
|
| |
Шувуун арал дээр
нь хэдэн арван мянган жигvvртэн шувуу
vvрлэн єсєн тєлжиж байна. Энэ
арлын цаг агаар урин дулаан,орчин
ахуй нь нам сэлvv,євс
ургамал сайтай , загас |
|
| |
Хєх
нуурын хvрэн халзан цахлай |
|
|
жараахай элбэг, Бvх голын чэнгэг ус
нуурт цутгаж байдаг болохоор ёстой
жигvvртэн шувуудын єсєн тєлжих
диваажан
болж байгаа юм. Шувуун аралд хєл
тавихтай зэрэг олон мянган жигvvртэн
шувууд нарыг бvттэл дэрвэн нисч, хамаг
олон vедээ зуун мянган шувуу агаарт
дэрвэн нисч юу ч харагдахгvй болох
нь гайхалтай. Энд халзан галуу,жагасчин
чахлай зэрэг хорь гаруй шувууны тєрєлтэй
байдгаараа манай орны шувууны эрднийн
сан юм. бас ч эрдэм шинжилгээ хийх,
шинжлэх ухааны туршилт хийх бааз болж
байгаа юм. 1975 онд энэ нутгийг байгалийн
дархан цаазтай бvс болгосон юм. |
|
| |
Хай
шин шан уул буюу сахиусан уул гэдэг
бол Хєхнуурын дунд товойн боссон
гандиг чулуу юм. Мянган м-тр урт, зургаан
зуун м-тр єргєн энэ хад нь нуурын
усан тєвшнєєс далан долоон
м-тр єндєр байгаа аж. Уулан дээр
нь сvмтэй, энэ сvм нь уулыг тvшин усны
эргэд байрлаад , уул устайгаа нэгэн
цогц болсон юм. Энэ арал дээр бас тунгалаг
булагтай. Зуны цаг ногоон хивс дэвссэн
шиг номин цэлгэр зvлгэн дээр алаг цэцэг
мяралзан дэлгэрч, адуу мал хариулах
аятай сайхан газар болохоор Хай шин
уулыг мєн “лусын унган арал” гэж
нэрлэдэг юм байна. Уулын оройд гарч
нуурын vзэмж сонирхоход ёстой
сэтгэл
сэргэж |
|
| |
Хєхнуурын
эргэн тойрноор Да тvн шан уул, Ри юэ
шан уул болон Хєхнуурын ємнє
уул зэрэг уул нуруудтай. Нуурын хєвєєний
єргєн уудам хєдєє тал
нь номин єнгєєр цэлгэрэн,
алаг цэцэг мяралзан дэлгэрч, vхэр хонь
адуун сvрэг уул талыг дvvртэл бэлчээд
хєдєє нутгийн отрын vзэмжийг
гайхуулна. Хєхнуурын районд элбэг
баялаг амьтан ургамлын ресvрстэй.
Эртний Тан улсын Чан-анаас Тvрпан хvрэх
зам тэрчлэн торгон замын салбар зам
нь энд тvvх соёлын маш олон буурь vлдээсэн
байна. Эндэх vндэстний зан vйл нь ч
маш євєрмєц онцлогтой. |
|
|
|
|
